ทรัมป์เขย่ายุโรป ถอดยูเครน ส่งสัญญาณเปลี่ยนยุทธศาสตร์นาโต้

เพียงไม่กี่วันประธานาธิบดีโดนัลด์ ทรัมป์ได้ส่งสัญญาณถึงทิศทางใหม่ในการดำเนินการของวอชิงตันต่อการรุกรานยูเครนของรัสเซียและความสัมพันธ์กับนาโต้

ทรัมป์ได้พูดคุยกับประธานาธิบดีรัสเซีย วลาดิมีร์ ปูตินโดยตรงเป็นครั้งแรกนับตั้งแต่สงครามเริ่มต้นขึ้น รัฐมนตรีกลาโหมของเขาประกาศว่า การเป็นสมาชิกนาโต้ของยูเครนและการคืนพรมแดนก่อนการรุกรานนั้นไม่สมจริง และรองประธานาธิบดีของเขาได้ยกความเป็นไปได้ที่สหรัฐฯ จะดำเนินการทางทหารโดยตรงต่อรัสเซียในอนาคต

เมื่อพูดคุยกับผู้นำ NATO รองประธานาธิบดี เจ.ดี. แวนซ์ ระบุว่า รัฐบาลทรัมป์จะไม่ลังเลที่จะวิพากษ์วิจารณ์ยุโรป ซึ่งเขากล่าวหาว่าเป็นการเซ็นเซอร์และล้มเหลวในการรักษาความปลอดภัย

ภัยคุกคามที่ผมกังวลมากที่สุดต่อยุโรปไม่ใช่รัสเซีย ไม่ใช่จีน ไม่ใช่ผู้มีบทบาทภายนอกอื่นใด สิ่งที่ผมกังวลคือภัยคุกคามจากภายใน 

แนวทางของทรัมป์ต่างจากไบเดน

การเคลื่อนไหวดังกล่าวของทรัมป์มีแนวทางที่แตกต่างไปจากอดีตประธานาธิบดีโจ ไบเดน ซึ่งสนับสนุนยูเครนอย่างมั่นคงในสงครามกับรัสเซีย และจะทำให้สหรัฐฯ ห่างเหินจากความสัมพันธ์อันแน่นแฟ้นที่มีมายาวนานหลายทศวรรษกับนาโต้ซึ่งเป็นพันธมิตรกับประเทศต่างๆ ในยุโรปหลายสิบประเทศ

ในการประชุมกับผู้นำยุโรปเพื่อประสานงานสนับสนุนยูเครนเมื่อวันพุธที่ผ่านมา รัฐมนตรีกลาโหม พีท เฮกเซธ ออกมาปฏิเสธเป้าหมาย 2 ประการที่สหรัฐฯ ผลักดันมานานหลายปี ได้แก่การเป็นสมาชิกนาโตของยูเครน และการที่รัสเซียคืนดินแดนของตนทั้งหมด

ประธานาธิบดีโวโลดิมีร์ เซเลนสกีของยูเครน ตอบโต้โดยกล่าวในการประชุมความมั่นคงมิวนิกว่า หากยูเครนไม่สามารถเข้าร่วมนาโตได้ ยูเครนจะต้องเพิ่มกำลังทหารเป็นสองเท่าเป็น 1.5 ล้านนาย เพื่อป้องกันการรุกรานของรัสเซีย แต่คำสัญญาในอดีตจากสหรัฐที่ว่ายูเครนจะได้เป็นสมาชิกนาโตในที่สุดนั้นเป็นเพียง "คำพูดเล่นๆ" เขากล่าว

ความคิดเห็นของ เฮกเซธ ทำให้เกิดการโต้ตอบจากนายกรัฐมนตรี เคียร์ สตาร์เมอร์ ของสหราชอาณาจักร ที่ยืนยันอีกครั้งว่ายูเครนอยู่ในเส้นทางที่ไม่สามารถกลับคืนสู่ NATO ได้

ทรัมป์กล่าวเมื่อสัปดาห์นี้ว่าการเจรจาโดยตรงกับผู้นำทั้งรัสเซียและยูเครนเพื่อเจรจาหยุดยิงในยูเครนได้เริ่มต้นขึ้นแล้ว เมื่อวันพุธ เขาได้โทรศัพท์คุยกับปูติน เป็นครั้งแรก นับตั้งแต่เข้ารับตำแหน่งเป็นครั้งที่สอง และได้เสนอให้มีการประชุมกันในซาอุดีอาระเบียในอนาคต หลังจากที่ไบเดนไม่ยอมรับผู้นำรัสเซียคนนี้มาหลายปี

ขณะเดียวกันทรัมป์ได้ส่ง สก็อตต์ เบสเซนต์ รัฐมนตรีกระทรวงการคลัง ไปยังกรุงเคียฟ เมืองหลวงและเมืองที่ใหญ่ที่สุดของยูเครน เพื่อบรรลุข้อตกลงในการเข้าถึงทรัพยากรธรรมชาติของยูเครน โดยแลกกับการสนับสนุนกองทัพยูเครนอย่างต่อเนื่องจากสหรัฐฯ ซึ่งสอดคล้องกับคำร้องเรียนของทรัมป์ที่ยืดเยื้อมายาวนานว่าสหรัฐฯ ได้รับผลเสียจากการให้เงินทุนสนับสนุนด้านการป้องกันประเทศของยูเครน ทั้งที่ไม่ได้รับสิ่งตอบแทนใดๆ เลย

ทรัมป์ยังกล่าวอีกว่า สหรัฐได้รับข้อตกลงที่ไม่ดีจากนาโต้ ซึ่งสหรัฐฯ ต้องจ่ายให้มากกว่าประเทศสมาชิกอื่นๆ สหรัฐฯ ผลักดันให้สมาชิกนาโต้มีส่วนร่วมมากขึ้นมาหลายปีแล้ว เฮกเซธได้นำคำพูดของทรัมป์ไปพูดกับนาโต้ในสัปดาห์นี้ โดยบอกกับบรรดาผู้นำยุโรปว่าต้องเพิ่มการใช้จ่ายด้านกลาโหมเป็น 5% ของ GDP ของประเทศ ซึ่งเป็นตัวเลขที่ไม่มีประเทศใดทำได้ แม้แต่สหรัฐฯ เองก็ตาม สหรัฐฯ มีส่วนสนับสนุนประมาณ 3.5% ของ GDP ให้กับพันธมิตร

เจ้าหน้าที่สหรัฐฯ โต้แย้งกันมานานแล้วว่า การเจรจาหยุดยิงในยูเครนจะเป็นการเปิดช่องให้รัสเซียโจมตีอีกครั้งและยึดดินแดนเพิ่มเมื่อยูเครนเริ่มไม่ระวังตัวอีกต่อไป

แวนซ์ให้คำตอบว่ารัฐบาลทรัมป์จะรับมือกับภัยคุกคามที่ใกล้เข้ามาอย่างไรในวันพฤหัสบดีนี้ โดยการคว่ำบาตรและการดำเนินการทางทหารที่เป็นไปได้

ความคิดเห็นของเขาทำให้เกิดคำถาม เช่น สหรัฐฯ จะสามารถคว่ำบาตรรัสเซียได้มากกว่านี้อีกแค่ไหน เนื่องจากก่อนที่ไบเดนจะออกจากตำแหน่งไม่กี่วัน เขาก็ออกมาตรการคว่ำบาตรชุดใหม่ที่กำหนดเป้าหมายไปที่ภาคส่วนน้ำมันและก๊าซของประเทศ นับเป็นการคว่ำบาตรครั้งสุดท้ายหลังจากที่รัฐบาลได้ใช้มาตรการคว่ำบาตรรัสเซียหลายร้อยครั้งมาหลายปี

นักวิเคราะห์กล่าวว่า แม้ว่ามาตรการคว่ำบาตรจะส่งผลกระทบต่อเศรษฐกิจของรัสเซียในระดับหนึ่ง แต่ก็ไม่สามารถหยุดการเติบโตของ GDP ของรัสเซียหรือทำให้ เศรษฐกิจรัสเซีย ตกต่ำลงอย่างกว้างขวางได้

ทำไมยูเครนไม่ได้อยู่ในนาโต้

นับตั้งแต่รัสเซียรุกรานยูเครนเมื่อเกือบสามปีก่อน ยูเครนได้ผลักดันการเข้าร่วมนาโต้หรือองค์การสนธิสัญญาป้องกันแอตแลนติกเหนือ โดยอ้างว่าการเข้าร่วมดังกล่าวจะช่วยให้ประเทศมีความมั่นคงที่จำเป็นในการป้องกันการโจมตีของรัสเซีย

ปัจจุบันยูเครนยังไม่ได้เป็นสมาชิกองค์การนาโต แต่เป็นประเทศหุ้นส่วนซึ่งหมายความว่า อาจจะได้รับอนุญาตให้เข้าร่วมเป็นสมาชิกในอนาคต 

อย่างไรก็ตาม ที่ผ่านมา รัสเซียต้องการให้บรรดาชาติมหาอำนาจตะวันตกรับประกันว่า จะไม่รับยูเครนเข้าเป็นสมาชิกนาโต ซึ่งเป็นข้อเรียกร้องที่ชาติตะวันตกยังไม่ยอมรับ