ผ่ายุทธศาสตร์ชาติ 6 ด้าน ล่าสุดปี 2567 ศก.โตต่ำ คนไทยคุณภาพแย่ลง

สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) จัดทำร่างรายงานสรุปผลการดำเนินการตามยุทธศาสตร์ ประจำปี 2567 โดยการประเมินผลการพัฒนาตามยุทธศาสตร์ชาติ ซึ่งขณะนี้อยู่ในช่วงที่ 2 ของยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี (พ.ศ.2566 - 2570) เมื่อพิจารณาการพัฒนารายยุทธศาสตร์ชาติ 6 ด้าน พบข้อมูลน่าสนใจ สรุปได้ดังนี้

ด้านที่ 1 ความมั่นคง 

 

 

พบว่า ประชาชนมีความอยู่ดี กินดี และมีความสุขเพิ่มขึ้น จากดัชนีความสุขโลกพัฒนาไปในทิศทางที่ดีขึ้น ขณะที่บ้านเมืองมีความมั่งคงปลอดภัยเพิ่มขึ้น จากดัชนีสันติภาพโลกที่ประเทศไทย อยู่ในอันดับที่ 75 จาก 163 ประเทศ โดยถือว่าอยู่ในระดับปานกลางเมื่อเทียบกับประเทศในภูมิภาคเอเชีย และแปซิฟิก 

กองทัพ หน่วยงานด้านความมั่นคง ภาครัฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน มีความพร้อมในการ ป้องกันและแก้ไขปัญหาความมั่นคงดีขึ้น จากคะแนนของปัจจัยอิทธิพลทางทหารภายใต้ดัชนีสันติภาพโลกที่มี คะแนน 1.441 คะแนน 

ส่วนบทบาทด้านความมั่นคงของประเทศไทยเป็นที่ชื่นชมและได้รับการยอมรับ โดยประชาคมระหว่างประเทศภาพรวมดีขึ้น และประสิทธิภาพการบริหารจัดการความมั่นคงแบบองค์รวม ปรับตัวดีขึ้น จากดัชนีความมั่นคงปลอดภัยไซเบอร์ที่ประเทศไทยถูกจัดอันดับอยู่ใน Tier 1 โดยมีค่าคะแนน รวม 99.22 แต่ดัชนีประชาธิปไตยที่ประเทศไทยถูกปรับลดอันดับลงมาอยู่ในอันดับที่ 63 หรือ 6.35 คะแนน

ด้านที่ 2 การสร้างความสามารถในการแข่งขัน

 

 

เศรษฐกิจเติบโตอย่างมีเสถียรภาพและยั่งยืนลดลง จากอัตราการขยายตัวของรายได้ประชาชาติ (GNI) 2.7% และผลิตภัณฑ์มวลรวมภายในประเทศ (GDP) 2% ซึ่งลดลงจากปีก่อนหน้าที่ขยายตัว 2.8% และ 2.6% ตามลำดับ 

อีกทั้งการกระจายรายได้ ซึ่งสะท้อนจากความแตกต่างของผลิตภัณฑ์จังหวัดต่อหัว (GPP per Capita) ระหว่างจังหวัดที่มีมูลค่าสูงสุดกับต่ำสุดอยู่ที่ 16.5 เท่า ซึ่งแย่ลงจากปีก่อนหน้าที่มีค่า 14.5 เท่า 

อย่างไรก็ตาม ประเทศไทยมีขีดความสามารถในการแข่งขันดีขึ้น จากการลงทุนเพื่อการวิจัยและพัฒนาเพิ่มขึ้นจากปีก่อนหน้า 9.52% และอันดับความสามารถในการแข่งขันอยู่อันดับที่ 25 จาก 67 ประเทศ ดีขึ้น 5 อันดับจากปีก่อนหน้า ซึ่งเป็นผลจากการพัฒนาด้านสมรรถนะทางเศรษฐกิจ และด้านประสิทธิภาพภาคธุรกิจ

ด้านที่ 3 การพัฒนาและเสริมสร้างศักยภาพทรัพยากรมนุษย์

 

 

คนไทยเป็นคนดี คนเก่ง มีคุณภาพ พร้อมสำหรับวิถีชีวิตในศตวรรษที่ 21 แย่ลง จากการพัฒนาคุณภาพชีวิต สุขภาวะ และความเป็นอยู่ที่ดีของคนไทยที่ปรับตัวลดลง จากมิติด้านค่านิยมและคุณธรรมที่ลดลงจากปีก่อนหน้าอยู่ที่ 4.32

มิติด้านสุขภาพ อัตราการตายด้วย 4 โรคไม่ติดต่อเรื้อรังอยู่ที่ 134.40 คนต่อประชากรแสนคน รวมทั้งมีอัตราการฆ่าตัวตาย เพิ่มขึ้นจากปีก่อนหน้าอยู่ที่ 7.94 คนต่อประชากรแสนคน 

ขณะที่ผลสัมฤทธิ์ทางการศึกษาและการเรียนรู้ ตลอดชีวิตลดลง จากอันดับความสามารถในการแข่งขันของประเทศที่อยู่อันดับ 54 ซึ่งคงที่จากปีก่อนหน้า และคะแนนการประเมินผลทางการทดสอบทางการศึกษาระดับชาติขั้นพื้นฐาน (O-NET) ชั้นมัธยมศึกษาปีที่ 3 ที่ลดลงจากปีก่อนหน้ามีคะแนนเฉลี่ยอยู่ที่ 34.47% 

นอกจากนี้ สังคมไทยมีสภาพแวดล้อมที่เอื้อและสนับสนุนต่อการพัฒนาคนตลอดช่วงชีวิตที่แย่ลง สะท้อนจากการพัฒนาสังคมและครอบครัวไทยลดลง จากดัชนีความก้าวหน้าการพัฒนาคนด้านชีวิตครอบครัวและชุมชนที่ลดลงจากปีก่อนหน้าอยู่ที่ 0.6074

ด้านที่ 4 การสร้างโอกาสและความเสมอภาคทางสังคม 

 

 

การสร้างความเป็นธรรม และลดความเหลื่อมล้ำในทุกมิติเพิ่มขึ้น จากค่าสัมประสิทธิ์ความไม่เสมอภาคด้านรายจ่ายเพื่อการอุปโภคบริโภค ที่อยู่ที่ 0.335 ลดลงจากที่มีค่าอยู่ที่ 0.343 และสัดส่วนรายจ่ายเพื่อการอุปโภคบริโภคของประชากรจำแนก ตามกลุ่มประชากรตามระดับรายจ่ายของอยู่ที่ 7.79 เท่า ลดลงจาก 8.61 เท่า 

ส่วนการกระจายศูนย์กลางความเจริญทางเศรษฐกิจและสังคม เพิ่มโอกาสให้ทุกภาคส่วนเข้ามาเป็นกำลังของการพัฒนาประเทศในทุกระดับลดลง จากดัชนีความก้าวหน้าของคนที่มีค่าอยู่ที่ 0.6383 ลดลงจากที่มีค่าดัชนีอยู่ที่ 0.6443 การเพิ่มขีดความสามารถของชุมชนท้องถิ่นในการพัฒนาการพึ่งตนเองและการจัดการตนเองเพื่อนสร้างสังคมคุณภาพลดลง จากดัชนีความก้าวหน้าของคนด้านการมีส่วนร่วมที่มีค่าอยู่ที่ 0.5285 ลดลงจาก 0.5371 

ด้านชีวิตครอบครัวและชุมชน ที่มีค่าอยู่ที่ 0.6074 ลดลงจากที่ 0.6437 รวมถึงดัชนีความยากจนหลายมิติของกลุ่มผู้สูงอายุที่มีค่าอยู่ที่ 0.0072 เพิ่มขึ้นจาก 0.0024

ด้านที่ 5 การสร้างการเติบโตบนคุณภาพชีวิตที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม 

 

 

การอนุรักษ์และรักษาทรัพยากรธรรมชาติ สิ่งแวดล้อม และวัฒนธรรมให้คนรุ่นต่อไปใช้ได้อย่างยั่งยืนแย่ลง จากสัดส่วนพื้นที่สีเขียว ที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ลดลง 0.39 ล้านไร่ (0.12%) 

การฟื้นฟูและสร้างใหม่ฐานทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม เพื่อลดผลกระทบทางลบจากการพัฒนาสังคมเศรษฐกิจของประเทศภาพรวมแย่ลง เนื่องจากคุณภาพอากาศมีปริมาณฝุ่นละออง PM2.5 เพิ่มขึ้น 17 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตร และฝุ่นละออง PM10 เพิ่มขึ้น 8 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตร 

การจัดการขยะมูลฝอยของประเทศมีปริมาณขยะมูลฝอยเพิ่มขึ้น 1.25 ล้านตัน และปริมาณของเสียอันตรายเพิ่มขึ้น 4,240 ตัน แต่คุณภาพน้ำผิวดินและคุณภาพน้ำทะเลชายฝั่งดีขึ้น 

การใช้ประโยชน์และสร้างการเติบโตบนฐานทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมให้สมดุลภายในขีดความสามารถของประเทศภาพรวมแย่ลง เนื่องจากปริมาณการใช้พลังงานต่อหัวประชากรเพิ่มขึ้น 2.42 กิโลจูลต่อหัวประชากร และร้อยละของส่วนแบ่งการใช้พลังงานหมุนเวียนต่อโครงสร้างการใช้พลังงานทั้งหมดของประเทศเพิ่มขึ้น 1.03% แต่ปริมาณการปล่อยก๊าซเรือนกระจกต่อหัวประชากรของไทยดีขึ้น โดยลดลง 0.33 คาร์บอนไดออกไซด์ต่อหัวประชากร 

การยกระดับกระบวนทัศน์เพื่อกำหนดอนาคตประเทศ ด้านทรัพยากรธรรมชาติสิ่งแวดล้อมและวัฒนธรรมบนหลักของการมีส่วนร่วมและธรรมาภิบาลภาพรวมดีขึ้น สมาชิกเครือข่ายอาสาสมัครพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทสม.) เพิ่มขึ้น 7,758 คน และองค์กรนอกภาครัฐ (NGO และเอกชน) เพิ่มขึ้น 3 อันดับ แต่อันดับมหาวิทยาลัยเฉพาะสาขาวิชาวิทยาศาสตร์สิ่งแวดล้อมระดับโลกแย่ลง ลดลง 117 อันดับ และระดับประเทศ ลดลง 50 อันดับ

ด้านที่ 6 การปรับสมดุลและพัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ 

 

 

ภาครัฐมีวัฒนธรรมการ จะพัฒนาระบบการบริหารจัดการภาครัฐ พบว่า ภาครัฐมีวัฒนธรรมการทำงานที่มุ่งผลสัมฤทธิ์และผลประโยชน์ส่วนรวมตอบสนองความต้องการของประชาชนได้อย่างสะดวก รวดเร็ว โปร่งใสเพิ่มมากขึ้น จากผลการประเมินด้านประสิทธิผลของภาครัฐภายใต้ดัชนีชี้วัตธรรมาภิบาลโลก ที่มีคะแนน 0.17 คะแนน ดีขึ้นจากที่มีคะแนน 0.13 คะแนน 3 คะแนน 

ขณะที่ภาครัฐมีขนาดที่เล็กลงพร้อมปรับตัวให้ทันต่อการเปลี่ยนแปลงมากขึ้น จากดัชนีรัฐบาลอิเล็กทรอนิกส์ (EGDI) ที่ประเทศไทยอยู่ในอันดับที่ 52 จาก 193 ประเทศ ดีขึ้น 3 อันดับ และผลสำรวจระดับความพร้อมการพัฒนารัฐบาลดิจิทัลที่มีคะแนนความพร้อมอยู่ในระดับ ที่ 3 (ระดับขั้นกลาง) ดีขึ้นมาอยู่ที่ 51.75% 

อย่างไรก็ตาม การควบคุมปัญหาการทุจริตและประพฤติมิชอบ แย่ลง จากผลการประเมินด้านการควบคุมปัญหาทุจริตและประพฤติมิชอบภายใต้ดัชนีชี้วัดธรรมาภิบาลโลก ที่มีคะแนน -0.49 คะแนน แย่ลงจากปีก่อนหน้าที่มีคะแนน -0.45 คะแนน 

นอกจากนี้ กระบวนการยุติธรรมเป็นไปเพื่อประโยชน์ต่อส่วนรวมของประเทศดีขึ้น จากผลการประเมินด้านหลักนิติธรรม ภายใต้ดัชนีชี้วัดธรรมาภิบาลโลก ที่มีคะแนน 0.24 คะแนนดีขึ้นจากปีก่อนหน้าที่มีคะแนน 0.07 คะแนน