เงินดิจิทัลวอลเล็ต 4 ด่านหิน “ศิริกัญญา” แทงสวน ไม่ถึงขั้นติดคุก

เส้นทางของโครงการ "เงินดิจิทัลวอลเล็ต" วงเงิน 500,000 ล้านบาท ยังมีความไม่แน่นอนสูง นักเศรษฐศาสตร์-ผู้ว่าการธนาคารกลางไทยทั้งอดีตและปัจจุบันต่างแสดงจุดยืนไม่เห็นด้วย เพราะกระทบต่อฐานะทางการคลังของประเทศ  

“ศิริกัญญา ตันสกุล” รองหัวหน้าพรรค – หัวหน้าทีมเศรษฐกิจพรรคก้าวไกลที่เกาะติด "นโยบายเรือธง" ของรัฐบาลพรรคเพื่อไทย ทั้งในสภาและนอกสภา พยากรณ์อนาคตของ “เงินดิจิทัลวอลเล็ต” จะต้องผ่านด่าน-ด่านหิน 4 ด่าน 

• ด่านแรก สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาต้องมีความเห็นต่อพ.ร.บ.ธ.ก.ส.มาตรา 9 (3) สามารถจ่ายเงินดิจิทัลวอลเล็ตสำหรับเกษตรกรเท่านั้นได้หรือไม่ ในเร็ว ๆ นี้
• ด่านสอง งบประมาณรายจ่ายประจำปี 67 ที่มี “สองด่านย่อย” รัฐบาลจะใช้วิธีการใดได้มา 

ด่านย่อยแรก ถ้าโอนเปลี่ยนแปลงอย่างเดียวจะต้องมี พ.ร.บ.โอนเปลี่ยนแปลงงบประมาณเข้าสู่สภา และ ด่านย่อยที่สอง พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่ายประจำปีเพิ่มเติม

“เวลามีร่างกฎหมายเข้าสู่สภา ด่านจริง ๆ คือ พรรคร่วมรัฐบาลที่จะต้องผนึกเสียงกันให้แน่น ต้องผ่านการเจรจาต่อรอง สมประโยชน์กันหรือไม่ที่จะยกมือให้ผ่าน”

ระบบ “Super App” ด่านหินดิจิทัลวอลเล็ต

• ด่านสาม งบประมาณปี 68 ซึ่งจะเข้าสู่การพิจารณาของสภาในวาระแรกในเดือนมิถุนายน 
• ด่านสี่ ระบบหลังบ้าน ถ้าช้าการใช้เงินดิจิทัลวอลเล็ตก็ยิ่งช้าตามไปด้วย

เป็นความอีกความเสี่ยงหนึ่งที่จะเป็น “ด่านหิน” ถ้าช้าที่จะทำให้ระบบหลังบ้านของ “Super App” ใช้การได้ทันเวลา เพราะรัฐบาลออกแบบไว้เป็นสิ่งที่เรียกว่า open roof ระบบข้างหลังมีความซับซ้อน และใช้เวลาในการทดสอบศักยภาพ โอนแล้วไม่ล่ม ไม่ช้า เงินไม่หาย เป็นปัจจัยสำคัญของความสำเร็จ

ส่วน “จุดดับ” ของโครงการเงินดิจิทัลวอลเล็ต คือ เรื่องเงื่อนไขในการใช้ซับซ้อน สุดท้ายทำให้ คนอยากใช้แต่ไม่มีร้านค้าเข้าร่วมโครงการ 

ชงนิรโทษกรรมภาษีย้อนหลัง 

“มีหลายทางที่จะทำให้ร้านค้าเข้าร่วมโครงการได้ เช่น เงินส่วนหนึ่งไม่จำเป็นต้องหมุนเกินสองรอบหรือมีมาตรการจูงใจให้เข้าสู่ระบบภาษีมากขึ้น เช่น นิรโทษกรรมภาษีย้อนหลัง ให้สินเชื่อดอกเบี้ยต่ำ เพื่อสร้างแรงจูงใจให้ร้านค้าเข้าร่วมโครงการมากขึ้น”

ความจำเป็นของความต้องการให้ "ร้านค้าตัวจริง" เข้าร่วมโครงการได้ ประเด็นแรก เพื่อกระจายรายได้ให้เศรษฐกิจฐานล่างลืมตาอ้าปากได้ กระตุ้นเศรษฐกิจกระจายไปอย่างทั่วถึง 

“ประเด็นที่สอง โอกาสที่เงินจะหมุนจากร้านค้าขนาดเล็กกับร้านค้าเชนใหญ่ ร้านสะดวกซื้อ การหมุนของเงินร้านค้าขนาดเล็กจะหมุนได้ไวกว่า หมุนหลายรอบกว่า เพราะร้านค้าสะดวกซื้อเชนใหญ่ต้องผ่านการตัดสินใจของสำนักงานใหม่ เป็นอีกจุดดับจุดหนึ่งหากไม่เปลี่ยนเงื่อนไข หรือสร้างแรงจูงใจให้ร้านค้าขนาดเล็กเข้าร่วม”

แจกเป็นเงินสด-ลดสเกล 

หากเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง "ศิริกัญญา" จะทบทวนมติครม.ตรงจุดไหน-ดีไซน์โครงการเงินดิจิทัลวอลเล็ตอย่างไร 

โอกาสที่โครงการดิจิทัลวอลเล็ตจะกลายเป็นโครงสร้างพื้นฐานทางดิจิทัลให้ประชาชนใช้กระเป๋าเงินนี้ต่อเป็นไปได้ค่อนข้างน้อย เพราะทุกวันนี้มีทางเลือกอื่นที่ประชาชนมีความคุ้นเคยมากกว่าและมีอยู่แล้ว เช่น แอปเป๋าตัง พร้อมเพย์

“การมี Super App ขึ้นมา ความสนใจหรือส่วนเพิ่มที่จะเกิดขึ้นค่อนข้างน้อย นำไปสู่ข้อสรุปว่า อาจจะไม่จำเป็นต้องแจกเป็นดิจิทัลวอลเลตก็ได้ แจกเป็นเงินสด ทำได้เร็วกว่า”

โครงการดิจิทัลวอลเล็ตเกินตัวรัฐบาลเองและฐานะทางการคลังของประเทศ มีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้อง "ลดขนาดลง" และทำได้เร็วขึ้น ทำได้เลย ทำได้ทันที ประชาชนได้ประโยชน์เต็มที่กว่า

“ช่องโหว่ใหญ่ที่จะทำให้โครงนี้ไม่ประสบความสำเร็จ คือ ส่วนรั่วไหลต่าง ๆ เช่น คนเลื่อนกำหนดการใช้เงินของตัวเองออกไป หรือ แค่ใช้ทดแทนเงินของตัวเองที่มี สุดท้ายทำให้โครงการไม่สามารถกระตุ้นเศรษฐกิจได้มาก”

ส่วนรั่วไหลต่อมา คือ ถ้าใช้สินค้านำเข้ามากขึ้น จะทำให้ไม่เกิดแรงกระตุ้นให้มีการผลิตภายในประเทศ สุดท้ายไม่ได้ผลกลับมาใช้ให้เกิดมูลค่าเพิ่มภายในประเทศ

ยิ่งถ้ามีสัดส่วนของสินค้านำเข้ามากจะไม่ทำให้เกิดผลต่อเศรษฐกิจในประเทศเลย เช่น โทรศัพท์มือถือ ซึ่งไม่มีชิ้นส่วนใดเลยที่ผลิตในประเทศไทย

มีการประมาณการว่า สินค้าที่ใช้อยู่ในชีวิตประจำวันมีส่วนที่มาจากการนำเข้า 50 % ของสินค้าอุปโภคบริโภค เพราะฉะนั้นโอกาสที่จะทำให้เศรษฐกิจโต 1.2 – 1.8 % ของจีดีพี อาจจะไม่ได้เป็นไปตามที่รัฐบาลคาดการณ์ 

แทงสวน ไม่ซ้ำรอยจำนำข้าว-ไม่ติดคุก

โครงการเงินดิจิทัลวอลเล็ตมี “ช่องโหว่” เกิดการ “รั่วไหล” และจะซ้ำรอยโครงการจำนำข้าวหรือไม่ 

“คงไม่ซ้ำรอยโครงการรับจำนำข้าว ดิจิทัลวอลเล็ตอาจจะมีแต่น้อยกว่ามาก อย่างมากก็เป็นเพียงแค่ ซื้อลด-แลกลด ได้เงินดิจิทัลมา 10,000 แต่ไปขายเพื่อแลกเป็นเงินสด 8,000 บาท”

โครงการเงินดิจิทัลวอลเล็ตจะมีคนติดคุกหรือไม่ “ศิริกัญญา” ขอ “แทงสวน” ว่า “ไม่ถึงขั้นติดคุก” 

“ไม่ถึงขั้นติดคุกแน่นอน อาจจะติดขัดข้อกฎหมาย มีทางหนีทีไล่ได้หลายครั้งที่ไปติดกับดับที่กฎหมาย รัฐบาลไม่เข้าไปแตะตัวกฎหมาย คงยังมีทางออกให้รัฐบาลสามารถทำเรื่องนี้ได้โดยไม่ถึงขั้นติดคุก ยังปรับเปลี่ยนรายละเอียดได้ ที่ผ่านก็เปลี่ยนรายละเอียดไปเยอะ ถ้าจะเปลี่ยนอีกก็ทำได้”