"ศิริกัญญา" วิเคราะห์ จุดแตกหัก "พิชัย - เศรษฐา" พาคลังประเทศลงเหว

ปรากฎการณ์พลิกข้าง-จัดตั้งรัฐบาลข้ามขั้ว ประชาธิปไตย-อนุรักษนิยม พรรคก้าวไกล กลับตาลปัตรเป็นฝ่ายค้าน พรรคเพื่อไทยกลายเป็นแกนนำจัดตั้งรัฐบาล เซตซีโร่สมการการเมืองใหม่

หากไม่เกิดอุบัติเหตุทางการเมือง พรรคเพื่อไทย ฉีกเอ็มโอยู พรรคก้าวไกล จับมือ พรรคทหาร ตั้งรัฐบาลผสมข้ามขั้ว “ศิริกัญญา ตันสกุล” รองหัวหน้าพรรค-หัวหน้าทีมเศรษฐกิจก้าวไกล คือ “รัฐมนตรีคลังหญิง” คนแรก 

ทว่า ปัจจุบันเธอสวมหมวก “รมว.คลังเงา” 

“ฐานเศรษฐกิจ” สัมภาษณ์พิเศษ “ศิริกัญญา” ในช่วงเวลาการปรับคณะรัฐมนตรี (ครม.) นายเศรษฐา ทวีสิน 1/1 หายฝุ่นตลบ 

“ศิริกัญญา” มองภาพรวมของการปรับครม.เศรษฐา 1/1 ว่า รัฐมนตรีหลายคนที่เข้ามาเสริมทัพ “ถูกฝาถูกตัว” แต่ประชาชนยังติดใจ-ตั้งคำถาม ว่า การปรับครม.ครั้งนี้ประชาชนจะได้ประโยชน์อะไร 

ครม.ชุดใหม่ ยังไม่เห็นว่า คนที่ถูกปรับเข้ามาใหม่เพื่อมาทำภารกิจอะไรโดยเฉพาะ หรือคนที่ถูกปรับออก ถูกปรับออกเพราะผลงานไม่เข้าตาอย่างไร 

“ทางออกของรัฐบาล คือ ออกมาพูดให้ชัดเจนว่า มิชชั่น หรือ ภารกิจที่มอบหมายให้รัฐมนตรีใหม่แต่ละคนคือเรื่องอะไร ส่วนเรื่อง KPI หรือ โรดแมปที่พรรคก้าวไกลเสนอ ดีที่สุด คือ การเปิดเผย KPI ต่อสาธารณะให้ประชาชนได้รับรู้” 

รัฐมนตรีคลังฟูลไทม์ 

“ศิริกัญญา” เจาะไปที่ใจกลางทำเนียบรัฐบาล “ครม.เศรษฐกิจ” ว่า ต้องยอมรับ การมีรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง (นายพิชัย ชุณหวชิร) แบบฟูลไทม์เป็นประโยชน์มากกว่าที่นายกรัฐมนตรีควบรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง 

“การมีรัฐมนตรีคลังฟูลไทม์น่าจะทำให้งานด้านการคลังมีคนใส่ใจในรายละเอียดมากขึ้น มีคนที่มีอำนาจเต็มในการสั่งการเรื่องต่าง ๆ เพราะที่ผ่านมารัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง (นายจุลพันธ์ อมรวิวัฒน์) รับบทหนักมากเป็นพิเศษ”

รัฐมนตรีช่วยคลังอีกคน (นายเผ่าภูมิ โรจนสกุล) คงมาด้วยภารกิจหลัก คือ เงินดิจิทัลวอลเล็ต เพราะเป็นตัวตั้งตัวตี ผลักดันเรื่องนี้มาตั้งแต่ต้น แต่เมื่อภารกิจลุล่วงไปแล้ว ภารกิจต่อไปคืออะไร 

จับตา "พิชัย" รื้อโครงสร้างพลังงาน 

"ศิริกัญญา" จับตาไปที่การ "แบ่งงาน" ในกระทรวงการคลัง จะแบ่งกรมรับผิดชอบกันอย่างไร ซึ่งที่ผ่านมาหลายรัฐบาล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังจะดูกรมจัดเก็บรายได้ คือ กรมสรรพากร กรมสรรพสามิต กรมศุลกากร 

ครม.เศรษฐา 1 มีความแตกต่าง นายเศรษฐาดูกรมศุลกากรกรมเดียว ส่วนที่เหลือ กระจายกรมสรรพากรไปให้นายจุลพันธ์ และกรมสรรพสามิตไปให้นายกฤษฎา จีนะวิจารณะ รัฐมนตรีช่วยคลังอีกคน รอบนี้แบ่งงานกันใหม่ต้องรอดูว่าสุดท้ายแล้วจะแบ่งงานออกมาอย่างไร

“ดิฉันเก็งว่า รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังเคยเป็นบอร์ดของบริษัทมหาชนหลายบริษัทในตลาดหลักทรัพย์ ที่สำคัญบริษัทมหาชนเหล่านั้น เป็นบริษัทที่มีกระทรวงการคลังถือหุ้น ไม่ว่ารัฐวิสาหกิจอย่างบริษัท ปตท. หรือบริษัทที่รัฐบาลถือหุ้นบางส่วน เช่น บริษัท บางจาก กลุ่มไทยออยล์ คงจะต้องให้รัฐมนตรีคลังเป็นคนดูสำนักงานคณะกรรมการนโยบายรัฐวิสาหกิจด้วยตัวเองหรือไม่”

Background ของรัฐมนตรีคลังน่าจะมาในทางของพลังงานด้วย ก็อาจจะเป็นประโยชน์กับทางรัฐบาลในการคิดแก้ปัญหารื้อโครงสร้างราคาพลังงานของประเทศ รวมถึงภาษีสรรพสามิตที่เกี่ยวข้องกับพลังงาน 

คุมกรมหิน-จัดเก็บรายได้ภาษี 

“ศิริกัญญา” ชี้เป้าให้ “รัฐมนตรีคลังคนใหม่” คุมกรมหิน-กรมการจัดเก็บรายได้ด้วยตัวเอง เพราะฐานะทางการคลังของประเทศกระท่อนกระแท่นอยู่ ณ วันนี้ 

รวมถึงหลังจากมีโครงการเงินดิจิทัลวอลเล็ต ข้าราชการกระทรวงการคลังเอ่ยปากออกมาว่า จำเป็นต้องมีความพยายามจัดเก็บรายได้ให้มากขึ้น ขยายฐานภาษี หรือ จัดเก็บภาษีตัวใหม่ ๆ 

“เรื่องนี้เป็นการตัดสินใจทางการเมืองที่ยากมาก จึงจำเป็นต้องมีคนที่มีเจตจำนงทางการเมืองที่แน่วแน่ เพื่อชดเชยส่วนที่รัฐบาลได้ใช้งบประมาณไปอย่างหมดเปลือง”

ดังนั้น จึงต้องการคนที่กล้าหาญทางการเมือง เพราะการจัดเก็บภาษีตัวใหม่ ๆ นักการเมืองส่วนใหญ่หลีกเลี่ยงที่จะทำ

จุดแข็ง-จุดอ่อน รัฐมนตรีคลังคนใหม่ 

“ศิริกัญญา” เปิดจุดแข็ง “ขุนคลังคนใหม่” ว่า การเป็นผู้บริหารของบอร์ดบริษัทมหาชนหลายแห่ง ส่วนใหญ่เป็นรัฐวิสาหกิจด้านพลังงาน มีความรู้ ความเชี่ยวชาญ นำมาใช้ปรับรื้อโครงสร้างพลังงานไทย  

“อีกตำแหน่งของท่าน คือ รองนายกรัฐมนตรีด้านเศรษฐกิจดูเรื่องโครงสร้างพลังงาน ทำงานร่วมกับกระทรวงพลังงาน รวมถึงมาตรการความช่วยเหลือภาษีสรรพสามิตน้ำมันหรือจะปรับเปลี่ยนรูปแบบไปเป็น Carbon Tax”

แม้กระทั่งการมีความรู้ ความเข้าใจตลาดทุน ในฐานะที่เคยเป็นประธานตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทยก็อาจจะเป็นข้อดี หรือ จุดแข็งของรัฐมนตรีคลังคนใหม่ 

ส่วน “จุดอ่อน” เธอขอสงวนท่าทีที่จะวิพากษ์วิจารณ์ก่อน “รัฐมนตรีคลังคนใหม่” จะได้แสดงฝีมือ 

“ต้องยอมรับว่า เรื่องการคลังค่อนข้างช็อกและต้องการความเชี่ยวชาญเฉพาะทางมาก จึงยังไม่ตัดสินว่า คุณพิชัยจะมีความรู้ ความเชี่ยวชาญทางด้านการคลังหรือไม่ ต้องเปิดโอกาสให้แสดงฝีมือ ให้ทำงานก่อน”

จุดแตกหัก พิชัย - เศรษฐา 

เปิดประเด็นให้ “ศิริกัญญา” บอก “ข้อระวัง” ระหว่างรัฐมนตรีคลังกับนายกรัฐมนตรี อะไรคือ "จุดเปราะบาง" ที่จะนำไปสู่ "จุดแตกหัก"

โดยปกติแล้ว รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังจะเป็นคนให้ข้อตักเตือนและข้อเสนอแนะ เวลารัฐบาลหรือนายกรัฐมนตรีตัดสินใจนโยบาย หรือ โครงการต่าง ๆ จะมีผลกระทบต่อฐานะทางการคลังของประเทศอย่างไรบ้าง

ต้องคอยเตือนสติกัน ต้องคอยกระตุกแขนเสื้อกันว่า โครงการนี้อย่าเพิ่งทำ เพราะใช้งบประมาณมากเกินไป หรือ โครงการนี้ชะลอไว้ก่อนเพราะว่า ถ้าลงทุนตอนนี้ต้องไปแย่งเงินทุนของบริษัทเอกชนที่ต้องระดมทุนในตลาดหุ้นกู้ 

“ต้องเป็นคนที่คอยว่ากล่าวตักเตือนกันและกันอยู่ตลอดเวลา จุดแตกหักก็คือว่า ไม่มีใครเตือนใคร พาคลังประเทศลงเหว หรือ เตือนแล้วไม่ฟังกัน สุดท้ายทำงานด้วยกันไม่ได้ในที่สุด”

ลุ้น รัฐมนตรีใหม่ ทำงานเข้าขา-มองตารู้ใจ เศรษฐา

“ศิริกัญญา” ตั้งข้อสังเกตในการปรับครม.เศรษฐา 1/1 บางตำแหน่ง job description-mission ยังไม่ชัด เพราะ หลายคนยังมองไม่ค่อยชัดว่า ภารกิจและหน้าที่ คือ อะไร เช่น นายจักรพงษ์ แสงมณี อดีตรัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการต่างประเทศ มาเป็นรัฐมนตรีประจำสำนักนายกรัฐมนตรี จะมาดูเรื่องงบประมาณอย่างไร 

“คุณสุชาติ ชมกลิ่น รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงพาณิชย์ ยังไม่มั่นใจว่า คุณสุชาติมีความสนใจในเรื่องของการค้าทั้งภายในประเทศหรือต่างประเทศในหัวข้อไหน”

แม้กระทั่งนายสมศักดิ์ เทพสุทิน อดีตรองนายกรัฐมนตรี ที่มาเป็นรัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข แทนนพ.ชลน่าน ศรีแก้ว ยังมองเห็นนายสมศักดิ์เป็นนักการเมืองมืออาชีพมากกว่าจะเป็นนักบริหาร 

“อีกเรื่องที่อาจจะไม่ใช่เพียงคุณพิชัยคนเดียว ในครม.เศรษฐาเอง มีคนที่เป็นคนของคุณเศรษฐามากน้อยแค่ไหน ดูเหมือนแต่ละคนจะเป็นคนที่มีสายสัมพันธ์มาอย่างยาวนานกับพรรคเพื่อไทย ย้อนกลับไปสมัยไทยรักไทยด้วยซ้ำ

ยังไม่เห็นใครที่มาจากฟากฝั่งธุรกิจ เป็นคนสนิท ลูกน้องเก่าที่เคยทำงานร่วมกับคุณเศรษฐามาร่วมรัฐบาลนี้เลย ดังนั้น โอกาสที่จะทำงานเข้าขากันได้ควรต้องลุ้นอีกว่าจะเป็นคนที่เห็นหน้า มองตาแล้วรู้ใจกันหรือไม่”

“ต้องทำงานใกล้ชิด มองตารู้ใจ เป็นคนที่คุณเศรษฐาเลือกมาเองกับมือ เชื่อมือว่า คนนี้ทำงานด้วยกันได้”

ขุนคลังคนใหม่-ทีมเศรษฐกิจชุดใหม่ ไม่มีฮานีมูนพีเรียด 

“ศิริกัญญา” คาดหวังกับรัฐมนตรีคลังคนใหม่และทีมเศรษฐกิจชุดใหม่ ว่า จะมาทำฟังก์ชันที่ไม่เคยมีใครทำ เช่น ให้ข้อเสนอแนะ หรือ ตักเตือน ท้วงติง ในเวลาใช้งบประมาณ หรือ ทำนโยบายอะไรที่กระทบกับการคลังของประเทศอย่างหนัก 

“คนที่จะมาทำในด้านนี้ ต้องมีความรู้ ความเชี่ยวชาญในด้านการคลัง ซึ่ง ณ วันนี้ ยังไม่ค่อยมั่นใจ แต่ยังต้องให้โอกาสคุณพิชัยทำงานก่อน แต่รอบนี้เราจะใช้สิทธิ์เต็มที่ในการวิพากษ์วิจารณ์ ไม่มีฮานีมูนพีเรียด”รมว.คลังเงาทิ้งท้าย