สปสช. จ่อยกเลิกหลักเกณฑ์ "มะเร็งรักษาทุกที่" ฉบับใหม่  

ผศ.นพ.สนั่น วิสุทธิศักดิ์ชัย ประธานคณะทำงานจัดทำข้อเสนอการจ่ายชดเชยค่าบริการสาธารณสุขกรณีการรักษาโรคมะเร็ง (Cancer Anywhere) ในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ กล่าวว่า นโยบายรักษาโรคมะเร็งในระบบหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (บัตรทอง 30 บาท) หรือ "โครงการมะเร็งรักษาทุกที่" (Cancer Anywhere)

มีเป้าหมายสำคัญเพื่อให้ผู้ป่วยโรคมะเร็งได้รับการรักษาที่เหมาะสมตามแนวทางเวชปฏิบัติ หรือ Clinical Practice Guidelines (CPG) ที่จัดทำโดยราชวิทยาลัยครอบคลุมทุกโรคมะเร็งและได้รับการรักษาทันเวลา โดยมีระบบการส่งต่อข้อมูลทางการแพทย์ที่ทุกหน่วยที่เกี่ยวข้องสามารถเข้าถึงข้อมูล มีระบบการคัดกรองและประสานส่งต่อโดยทีมพยาบาล (nurse management team)

ทั้งนี้ เพื่อให้เป็นไปตามเป้าหมายข้างต้นนี้ คณะทำงานฯ จะมีการประชุมร่วมกันในวันที่ 15 ก.พ. 2568 เพื่อสรุปประเด็นและแนวทางเสนอต่อสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) พิจารณาดำเนินการ ดังนี้ 

ขอให้ สปสช. ดำเนินการจ่ายค่าใช้จ่ายที่เกิดจากโครงการมะเร็งรักษาทุกที่ ตามประกาศหลักเกณฑ์ฉบับเดิมของสำนักงานฯ ที่ใช้ในปีงบประมาณ 2566 -2567 และยังใช้กันอยู่ในขณะนี้

เมื่อเป็นเช่นนี้จะทำให้หนังสือรับรองสิทธิเพื่อรับผิดชอบค่าใช้จ่ายของหน่วยบริการประจำ หรือ ใบส่งตัวไม่มีมีความจำเป็นเพราะ สปสช.จะเป็นผู้รับผิดชอบค่าใช้จ่ายผู้ป่วยมะเร็งที่ส่งต่อทุกคนอยู่แล้ว      

อย่างไรก็ดี เมื่อพูดถึง "ใบส่งตัว" มี 2 เรื่องปนกันอยู่ นอกจาก "ใบส่งตัว" เพื่อรับรองสิทธิในการรับผิดชอบค่ารักษาของหน่วยบริการประจำแล้ว ยังมีเรื่อง "ใบส่งตัว" ที่เป็นการส่งข้อมูลทางการแพทย์ เพื่อยืนยันการวินิจฉัยว่า ผู้ป่วยเป็นโรคมะเร็งและสามารถใช้สิทธิได้ตามโครงการฯ ตรงนี้ก็ยังเป็นสิ่งจำเป็นที่ต้องให้หน่วยบริการประจำแจ้งต่อโรงพยาบาลรับส่งต่อ 

ส่วนกรณีที่เป็น "การส่งต่อ" ด้วยระบบอิเล็กทรอนิกส์นั้น ระบบของหน่วยบริการและโรงพยาบาลรับส่งต่อยังไม่เป็นระบบเดียวกันทั้งหมดทำให้ไม่ใช่ทุกแห่งที่จะสามารถส่งหรือรับข้อมูลผู้ป่วยได้เหมือนกัน

ดังนั้น การใช้ใบส่งตัวเพื่อให้ข้อมูลทางการแพทย์ที่เป็นกระดาษจึงยังมีความจำเป็นอยู่ในบางรายแต่ในอนาคตหากมีการพัฒนาที่ครอบคลุมเป็นระบบเดียวกันทั้งหมด ความจำเป็นของการใช้ใบส่งตัวที่เป็นกระดาษก็จะลดลงหรือหมดไป  

"มะเร็งรักษาทุกที่ ตามประกาศหลักเกณฑ์ฯ ปี 2566 -2567 หนังสือส่งตัวที่เป็นเรื่องค่าใช้จ่ายนั้น ไม่ใช่สิ่งที่โรงพยาบาลรับส่งต่อขอ ที่ผ่านมาส่วนใหญ่จะเป็นการขอใบส่งตัวที่เป็นข้อมูลทางการแพทย์เพราะตามหลักเกณฑ์ของโครงการฯ ผู้ป่วยต้องได้รับการวินิจฉัยว่า เป็นมะเร็งแล้วเท่านั้น

ดังนั้น ในกรณีนี้ "ใบส่งตัว" เพื่อให้ข้อมูลทางการแพทย์ที่เป็นกระดาษจึงมีความจำเป็นอยู่ในกรณีที่ไม่สามารถส่งและรับข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์ได้" ประธานคณะทำงานฯ กล่าว 

สำหรับในส่วนของประกาศฉบับใหม่ฯ ที่ สปสช. ได้ชะลอบังคับใช้ให้มีผลในวันที่ 1 เมษายน 2568 นั้น ผศ.นพ.สนั่น กล่าวว่า อยากให้ สปสช. ยกเลิกประกาศฉบับดังกล่าวเพื่อทำให้ผู้เกี่ยวข้องโดยเฉพาะโรงพยาบาลที่รับส่งต่อมีความชัดเจน เพราะวันนี้ยังอยู่ในช่วงของการผ่อนผันทำให้ยังมีข้อสงสัยว่า เมื่อถึงวันที่ 1 เมษายน 2568 จะปฏิบัติอย่างไร เนื่องจากโรงพยาบาลรับส่งต่อต้องเตรียมหน้างานและต้องแจ้งให้ผู้ป่วยรับทราบก่อน

อย่างไรก็ดี ทางคณะทำงานฯ จะทำการสรุปประเด็นนี้ให้จบในเดือนกุมภาพันธ์ เพื่อให้ สปสช. นำไปพิจารณาและตัดสินเพื่อให้เกิดความชัดเจนซึ่งหากกลับไปใช้หลักเกณฑ์ฯ ปี 2566-2567 ที่ สปสช. เป็นผู้รับผิดชอบค่าใช้จ่าย ใบส่งตัว ในเรื่องค่าใช้จ่ายก็ไม่มีความจำเป็นอย่างที่กล่าวมาแล้ว   

ขณะนี้โรงพยาบาลรับส่งต่อทุกแห่ง ยังให้บริการผู้ป่วยมะเร็งตามหลักเกณฑ์ของปี 2566-2567 ซึ่งหากยกเลิกประกาศฉบับใหม่ไปในวันที่ 1 เมษายน 2568 นี้ การให้บริการก็เหมือนเดิมไม่ต้องเปลี่ยนแปลงอะไร ซึ่งต้องบอกว่า กรณีของประกาศหลักเกณฑ์ ปี 2566-2567 วันนี้โรงพยาบาลก็ยังทำงานได้อยู่เพียงแต่มีบางแห่งมีปัญหาจำนวนผู้ป่วยที่เพิ่มมากขึ้น ต้องหาวิธีในการแก้ปัญหาต่อไป

โดยพัฒนาศักยภาพด้านความสามารถการรักษาโรคมะเร็งให้กับ รพ.สังกัดต่าง ๆ มาช่วยรองรับเพื่อกระจายผู้ป่วยออกไปไม่ให้เกิดการกระจุกตัว ณ โรงพยาบาลใดโรงพยาบาลหนึ่งจนเกินศักยภาพด้านปริมาณซึ่งต้องอาศัยความร่วมมือของหน่วยงานสังกัดต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง ประธานคณะทำงานฯ กล่าว 

ส่วนประเด็นการรักษาโรคแทรกหรือโรคที่ไม่เกี่ยวกับมะเร็งนั้น ตามประกาศเดิมปี 2566-2567 สปสช. จะรับผิดชอบค่าใช้จ่ายทั้งหมด หากมีการรักษามะเร็งในครั้งนั้นร่วมด้วยส่งผลให้เกิดปัญหาเบิกจ่ายค่าใช้จ่ายที่สูงกว่าที่ควรเป็นนั้นคงต้องมาคุยในรายละเอียดซึ่งปัญหาโรคแทรกมี 2 กรณี คือ

1. กรณีที่ส่งไปรักษาที่หน่วยบริการประจำไม่ได้ จะต้องรักษาที่โรงพยาบาลรับส่งต่อ

2. กรณีที่หน่วยบริการมีศักยภาพดูแลได้ แต่ปัญหาก็คือหน่วยบริการประจำมีศักยภาพบริการไม่เท่ากันและโรงพยาบาลรับส่งต่อก็ไม่รู้ศักยภาพของหน่วยบริการประจำเหล่านี้ ทำให้เกิดข้อติดขัด ตรงนี้คงต้องมาดูในรายละเอียดเพิ่มเติม 

"สรุปได้ว่า ในวันที่ 15 ก.พ.นี้ ทางคณะทำงานฯ จะทำการสรุปประเด็นข้อเสนอต่อ สปสช. เพื่อให้ สปสช. นำไปพิจารณาว่าประเด็นที่เสนอสอดคล้องกับพระราชบัญญัติฯ กฎหมาย ข้อบังคับ มติบอร์ด สปสช. และประกาศหลักเกณฑ์หรือไม่ เพื่อพิจารณาดำเนินการในส่วนที่สามารถดำเนินการได้" ประธานคณะทำงานฯ กล่าว      

ทั้งนี้ สปสช. รายงานเพิ่มเติมว่า นพ.จเด็จ ธรรมธัชอารี เลขาธิการ สปสช. ได้รับทราบข้อเสนอเบื้องต้นดังกล่าวแล้ว และได้ลงนามคำสั่งยกเลิกประกาศหลักเกณฑ์มะเร็งรักษาทุกที่ฉบับใหม่ ที่จะบังคับใช้ 1 เม.ย. 68 แล้ว ซึ่งจะมีผลทำให้กลับไปประกาศหลักเกณฑ์ฯ ฉบับเดิม ปี 2566 -2567