สำรวจ Virtual Bank ธนาคารพาณิชย์ไร้สาขา ในนี้โลกมีที่ไหนแล้ว

Virtual Bank หรือ ธนาคารพาณิชย์ไร้สาขา เป็นธนาคารพาณิชย์ที่กำลังเปิดให้มีการจัดตั้งขึ้นใหม่ในประเทศไทย โดยจะต้องไม่มีการจัดตั้งสาขา และให้บริการผ่านช่องทางดิจิทัลเป็นหลัก นับเป็นหนึ่งในนวัตกรรมทางด้านบริการทางการเงินรูปแบบใหม่

ปัจจุบัน ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) อยู่ระหว่างจัดทำหลักเกณฑ์การคัดเลือกและกำกับดูแล โดยคาดว่าจะเริ่มเปิดให้ยื่นขอจัดตั้งภายในปี 2566

จุดเด่นของ Virtual Bank คืออะไร

ธปท. ระบุว่า จุดเด่นของ Virtual Bank นั้น ผู้ที่จะมาจัดตั้ง Virtual Bank ต้องมีความเชี่ยวชาญการให้บริการผ่านช่องทางดิจิทัล เพื่อให้ทำงานได้ยืดหยุ่น และคล่องตัว และใช้เทคโนโลยีและข้อมูลที่หลากหลายมาพัฒนาบริการใหม่ ๆ ให้ตอบโจทย์ลูกค้า ด้วยต้นทุนพนักงาน อาคาร และสถานที่ที่ลดลง

อ่านข่าวที่เกี่ยวข้อง

• ธปท. ชงคลังเคาะหลักเกณฑ์ตั้ง Virtual Bank กรกฎาคม 2566
• Virtual Banking เมื่อการขอสินเชื่อไม่ได้ขึ้นกับประวัติชำระเงินอีกต่อไป

ปัจจุบันประเทศไหนมี Virtual Bank บ้าง

ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ผู้กำกับดูแลในหลายประเทศได้เปิดให้มีการขออนุญาตประกอบธุรกิจธนาคารพาณิชย์ที่ให้บริการผ่านช่องทางดิจิทัลเป็นหลัก แต่มีชื่อเรียกแตกต่างกันไป เช่น

• Internet-only Bank ในเกาหลีใต้และไต้หวัน
• Digital Bank ในมาเลเซีย ฟิลิปปินส์ และสิงคโปร์
• Neo-bank ในสหราชอาณาจักร และออสเตรเลีย
• Virtual Bank ในฮ่องกง

กลุ่มลูกค้าเป้าหมายของ Virtual Bank ในไทยคือใคร

Virtual Bank ในไทยสามารถให้บริการลูกค้าได้ทุกกลุ่ม โดยเน้นลูกค้ารายย่อย และ SMEs กลุ่มที่ยังเข้าไม่ถึงบริการทางการเงิน (unserved) หรือ กลุ่มที่ยังไม่ได้รับบริการทางการเงินอย่างเพียงพอและเหมาะสม ดังนี้

1. ด้านสินเชื่อ 

คือ กลุ่มคนที่เข้าไม่ถึงสินเชื่อจากธนาคารหรือเข้าถึงไม่เพียงพอ จึงต้องไปกู้นอกระบบ เช่น ผู้ประกอบอาชีพอิสระที่ไม่มีรายได้ประจำ ไม่มีข้อมูลหรือประวัติทางการเงินที่เพียงพอ ซึ่ง Virtual Bank สามารถใช้ข้อมูลทางเลือก (alternative data) และเทคโนโลยีใหม่ ๆ ในการประเมินความเสี่ยงและพิจารณาให้สินเชื่อแก่คนกลุ่มนี้ได้

2. ด้านการออมและการลงทุน 

เช่น กลุ่มคนที่มีรายได้น้อย หรือกลุ่มคนที่เพิ่งเริ่มมีรายได้ (first jobber) ที่อาจยังขาดทักษะการวางแผนทางการเงิน (financial literacy) หรือยังไม่มีทางเลือกที่ให้ผลตอบแทนที่ดีสำหรับการออมเงินจำนวนน้อย ๆ 

โดย Virtual Bank ในไทยควรเน้นบริการทางการเงินที่ส่งเสริมการประกอบอาชีพและวินัยทางการเงิน โดยไม่ส่งเสริมการก่อหนี้เกินตัวเป็นหลัก

ความคืบหน้า Virtual Bank ในไทย

ที่ผ่านมา ธปท. ได้เปิดรับฟังความเห็นต่อแนวทางการอนุญาตให้จัดตั้ง Virtual Bank ไปแล้วในช่วงระหว่างวันที่ 12 มกราคม 2566 ถึงวันที่ 12 กุมภาพันธ์ 2566 รวมทั้งมีข้อเสนอแนะที่เป็นประโยชน์จากภาคส่วนต่าง ๆ ทั้งภาครัฐ ภาคประชาชน และผู้ประกอบธุรกิจทั้งในไทยและต่างประเทศ 

ส่วนใหญ่เห็นด้วยกับวัตถุประสงค์และแนวทางการอนุญาตให้จัดตั้ง Virtual Bank ในภาพรวม และมีการสอบถามรายละเอียดของหลักเกณฑ์ในหลายมิติ ซึ่งบางประเด็นมีความสำคัญและอาจกระทบการตัดสินใจหรือการออกแบบแผนงานของผู้สมัคร รวมถึงรูปแบบการประกอบธุรกิจของ Virtual Bank ที่จะถูกจัดตั้ง

ล่าสุด ธปท. ได้นำความเห็นที่ได้รับมาปรับปรุงแนวทางการอนุญาตให้จัดตั้ง Virtual Bank โดยขยายความในประเด็นที่สำคัญให้ชัดเจนยิ่งขึ้น เพื่อให้ผู้สมัครทุกรายได้รับข้อมูลที่เป็นประโยชน์ต่อการตัดสินใจอย่างเพียงพอและเท่าเทียมกัน จึงได้เปิดรับฟังความเห็นและข้อเสนอแนะเกี่ยวกับแนวทางการอนุญาตให้จัดตั้ง Virtual Bank อีกครั้งในส่วนที่มีการเพิ่มรายละเอียดหรือเงื่อนไขอย่างมีนัยสำคัญ ตั้งแต่วันที่ 19 มิถุนายน 2566 ถึงวันที่ 4กรกฎาคม 2566 

เมื่อเปิดรับฟังความคิดเห็นเสร็จสิ้นแล้ว ธปท. จะนำความเห็นและข้อเสนอแนะที่ได้รับมาประกอบการจัดทำหลักเกณฑ์การอนุญาตให้จัดตั้ง Virtual Bank โดยคาดว่าจะเสนอหลักเกณฑ์ดังกล่าวให้กระทรวงการคลังพิจารณาภายในเดือนกรกฎาคม 2566

สามารถแสดงความคิดและข้อเสนอแนะการจัดตั้ง Virtual Bank ได้ที่นี่