อนาคตของธุรกิจครอบครัว: แนวโน้มสำคัญที่ควรจับตาในปีพ.ศ. 2568

ธุรกิจครอบครัวเป็นรากฐานสำคัญของเศรษฐกิจโลกมาโดยตลอด อย่างไรก็ตามเมื่อก้าวเข้าสู่ปีพ.ศ. 2568 เป็นต้นไป ธุรกิจครอบครัวจำเป็นต้องปรับตัวให้เข้ากับแนวโน้มใหม่ๆที่เกิดขึ้น เพื่อคงความได้เปรียบในการแข่งขัน สร้างความยั่งยืน และตอบโจทย์ความคาดหวังของคนรุ่นใหม่ให้ได้ ดังนี้

ประการแรก การเปลี่ยนแปลงความหมายและความซับซ้อนของครอบครัว คำนิยามของ “ครอบครัว” ในบริบทของธุรกิจครอบครัวกำลังเปลี่ยนไปตามกระแสการเปลี่ยนแปลงของสังคม โดยโครงสร้างครอบครัวรูปแบบใหม่ เช่น ครอบครัวผสมหรือครอบครัวที่มีหลายรุ่นอาศัยอยู่ร่วมกัน กำลังเพิ่มความซับซ้อนให้กับกระบวนการบริหารจัดการและการตัดสินใจทางธุรกิจ

ธุรกิจครอบครัวที่ต้องการความยั่งยืนและประสบความสำเร็จจะต้องปรับตัวโดยการนำแนวทางการบริหารที่เปิดกว้างและครอบคลุมมากยิ่งขึ้น การเปลี่ยนแปลงนี้เน้นให้เห็นถึงความสำคัญของการสร้างกรอบการบริหารที่ชัดเจน เช่น ธรรมนูญครอบครัว ซึ่งจะช่วยป้องกันและจัดการความขัดแย้ง พร้อมทั้งเสริมสร้างความสามัคคีและความต่อเนื่องในการดำเนินธุรกิจอย่างมั่นคง

ประการที่สอง บทบาทที่เพิ่มขึ้นของสำนักงานครอบครัวในฐานะนักลงทุน สำนักงานครอบครัว (Family Offices) กำลังกลายเป็นผู้เล่นสำคัญในโลกของการลงทุนระดับโลก โดยมีบทบาทในการบริหารการลงทุน กิจกรรมการกุศล และการจัดการความมั่งคั่งของครอบครัว สำนักงานครอบครัวคาดว่าจะมีบทบาทโดดเด่นยิ่งขึ้นในฐานะนักลงทุนที่มีความเชี่ยวชาญ เป็นเครื่องมือสำคัญในการกระจายธุรกิจอย่างมีกลยุทธ์และสร้างมรดกของครอบครัวในระยะยาวด้วย

ประการที่สาม การเป็นผู้ประกอบการที่ขับเคลื่อนด้วยเป้าหมาย ในขณะที่ความคาดหวังของสังคมต่อธุรกิจเปลี่ยนแปลงไป ครอบครัวผู้ประกอบการเริ่มหันมาให้ความสำคัญกับแนวทางการประกอบธุรกิจที่ขับเคลื่อนด้วยเป้าหมายเพื่อสังคมมากขึ้น ด้วยการเปลี่ยนจากรูปแบบธุรกิจที่มุ่งเน้นผลกำไรเป็นหลัก ไปสู่การสร้างผลกระทบเชิงบวกต่อสังคมและสิ่งแวดล้อมควบคู่ไปกับการรักษาความสามารถในการทำกำไร

ซึ่งธุรกิจครอบครัวมีศักยภาพพิเศษเนื่องจากวิสัยทัศน์ระยะยาวและค่านิยมครอบครัวมักสอดคล้องกับหลักการของความยั่งยืน การดำเนินธุรกิจอย่างมีจริยธรรม และการสร้างประโยชน์ให้แก่ชุมชน นอกจากนี้ผู้ประกอบการที่ขับเคลื่อนด้วยเป้าหมายเพื่อสังคมยังดึงดูดใจคนรุ่นใหม่ และยังสร้างความภักดีที่ยั่งยืนจากลูกค้า พนักงาน และผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในระยะยาวอีกด้วย

ประการที่สี่ การเปลี่ยนผ่านระหว่างรุ่นและความหลากหลายของผู้นำองค์กร การวางแผนสืบทอดกิจการในธุรกิจครอบครัวถือเป็นความท้าทายที่สำคัญมาโดยตลอด ไม่ว่าจะในด้านความเป็นเจ้าของ การบริหารจัดการ หรือการสืบทอดมรดก ซึ่งความท้าทายนี้จะยังคงมีอยู่ต่อไปในอนาคต

เมื่อผู้ก่อตั้งในยุค Baby boomer เริ่มเกษียณ คนรุ่น Millennials และ Gen Z จะเข้ามามีบทบาทสำคัญ พร้อมนำมุมมองและแนวคิดใหม่ๆมาสู่ธุรกิจ การเปลี่ยนผ่านผู้นำระหว่างรุ่น รวมถึงการถ่ายโอนความมั่งคั่ง การเปลี่ยนผ่านที่ประสบความสำเร็จจำเป็นต้องมีการสื่อสารที่ชัดเจน การให้คำปรึกษาอย่างต่อเนื่อง และโครงสร้างการบริหารจัดการที่เข้มแข็ง เพื่อสนับสนุนการเปลี่ยนผ่านระหว่างรุ่นและรักษาความยั่งยืนของธุรกิจครอบครัว

ประการที่ห้า การผสานนวัตกรรมเข้ากับประเพณีดั้งเดิม การเปลี่ยนแปลงด้านดิจิทัลที่ก้าวหน้าอย่างรวดเร็ว ยังคงพลิกโฉมอุตสาหกรรมต่า ๆ อย่างต่อเนื่อง และธุรกิจครอบครัวก็ไม่อาจหลีกเลี่ยงกระแสนี้ได้เช่นกัน ในปีพ.ศ. 2568 เทคโนโลยี เช่น ปัญญาประดิษฐ์ (AI) และบล็อกเชน (Blockchain) จะกลายเป็นสิ่งจำเป็นในการปรับปรุงกระบวนการดำเนินงาน ยกระดับประสบการณ์ลูกค้า และตัดสินใจบนพื้นฐานของข้อมูล

ธุรกิจครอบครัวจำนวนมากเริ่มตระหนักถึงความสำคัญของเครื่องมือดิจิทัลในการเพิ่มประสิทธิภาพและเชื่อมต่อกับผู้บริโภคที่คุ้นเคยกับเทคโนโลยี อย่างไรก็ตามธุรกิจครอบครัวมักมีจุดเด่นในด้านมรดกทางวัฒนธรรมและความผูกพันกับอดีต ดังนั้นความท้าทายสำคัญคือการหาวิธีผสมผสานประเพณีดั้งเดิมเข้ากับนวัตกรรมให้ได้ เพื่อคงความสามารถในการแข่งขันในโลกธุรกิจที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว

จะเห็นได้ว่าอนาคตของธุรกิจครอบครัวนั้นเต็มไปด้วยทั้งโอกาสและความท้าทายที่น่าตื่นเต้น สำหรับการเติบโตอย่างยั่งยืนในปีพ.ศ. 2568 และปีต่อๆไป ธุรกิจเหล่านี้ต้องเผชิญกับความซับซ้อนของความสัมพันธ์ในครอบครัวยุคใหม่ การนำแนวคิดด้านความยั่งยืนและการเป็นผู้ประกอบการที่มุ่งเน้นเป้าหมายมาใช้

รวมถึงการใช้ประโยชน์จากโอกาสในยุคดิจิทัลและการลงทุนระดับโลก ด้วยการผสมผสานระหว่างประเพณีดั้งเดิมและนวัตกรรม จะทำให้ธุรกิจครอบครัวสามารถสืบทอดมรดกและสร้างความสำเร็จต่อเนื่องไปพร้อมกับการรับมือกับโลกที่เปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วได้ และด้วยความสามารถในการปรับตัวได้ดีและมองการณ์ไกล ธุรกิจครอบครัวจึงมีศักยภาพที่จะเป็นแรงขับเคลื่อนสำคัญของเศรษฐกิจในอนาคตต่อไปได้อีก

ที่มา: Alfredo De Massis & Emanuela Rondi. 30 December 2024. The Future of Family Businesses: Trends to watch in 2025 and beyond. Available: https://www.maddyness.com/uk/2024/12/30/the-future-of-family-businesses-trends-to-watch-in-2025-and-beyond/ ข้อมูลเพิ่มเติม: http://www.famz.co.th