ต้นทุนผู้ผลิตเพิ่ม ชี้ “ค่าครองชีพประชาชน” ยังปรับขึ้นได้อีก

จากสถานการณ์ปัจจุบันที่ต้นทุนการผลิตของผู้ประกอบการมีทิศทางปรับเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง ไม่ว่าจะเป็นราคาพลังงาน ราคาวัตถุดิบฯลฯ นับเป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้แนวโน้มค่าครองชีพของประชาชนสูงขึ้นอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้

 

ฉบับนี้ จะนำความสัมพันธ์ของดัชนีชี้วัดต้นทุนผู้ผลิตได้แก่ ดัชนีราคาผู้ผลิต (Production Price Index: PPI) และดัชนีชี้วัดค่าครองชีพของประชาชน ได้แก่ ดัชนีราคาผู้บริโภค (Consumer Price Index: CPI) มาทำการประเมินว่ามีความสัมพันธ์กันอย่างไร

จากข้อมูลภาพรวม ดัชนีราคาผู้ผลิต (PPI) จะพบว่า แม้ PPI มีการทยอยปรับเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่องนับตั้งแต่เดือนมกราคม 2564 เป็นต้นมา แต่ดัชนีราคาผู้บริโภค (CPI) กลับมีการปรับเพิ่มขึ้นช้ากว่าดัชนีราคาผู้ผลิต (PPI) ประมาณ 6-7 เดือน สาเหตุที่ดัชนีราคาผู้บริโภคปรับช้ากว่าดัชนีราคาผู้ผลิต เนื่องจากเมื่อต้นทุนผู้ผลิตทยอยเพิ่มขึ้น ผู้ผลิตจะไม่ปรับราคาขายสินค้าโดยทันที

ส่วนใหญ่จะยอมทนแบกรับต้นทุนไปก่อน และรอดูสถานการณ์การเพิ่มขึ้นของต้นทุนว่าจะยังคงเพิ่มขึ้นต่อเนื่องหรือไม่ เนื่องจากการเพิ่มราคาขายสินค้าในช่วงเศรษฐกิจชะลอตัว จะทำให้ผู้บริโภคลดการใช้จ่ายสินค้าลง และอาจทำให้สูญเสียลูกค้าในระยะยาวได้ นอกจากนี้ ผู้ผลิตที่อยู่ในกลุ่มผลิตสินค้าจำเป็น (Necessary Goods) ถูกควบคุมราคาจากภาครัฐ ทำให้ไม่สามารถปรับราคาขึ้นได้ ต้องรอให้ภาครัฐอนุญาตจึงจะสามารถปรับราคาได้

อย่างไรก็ตาม เมื่อต้นทุนการผลิตเพิ่มขึ้นมากอย่างมีนัยสำคัญ จนถึงจุดที่แบกรับต้นทุนไม่ไหว ผู้ผลิตก็จะพิจารณาเพิ่มราคาขายสินค้า ซึ่งจะเห็นว่าระดับราคาที่ผู้ผลิตเริ่มรับไม่ไหว อยู่ในช่วงเดือนกันยายน 2564 ดัชนีราคาผู้ผลิต ปรับเพิ่มขึ้น 5% ซึ่งการที่ผู้ผลิตตัดสินใจปรับราคาขายสินค้าขึ้น ทำให้ดัชนีราคาผู้บริโภค  ปรับเพิ่ม 2%

 

นับจากนั้นก็ทยอยปรับเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง เนื่องจากยังไม่เห็นแนวโน้มว่าต้นทุนการผลิตจะทรงตัวหรือลดลง และในช่วงเดือนกุมภาพันธ์ 2565 ดัชนีราคาผู้ผลิตภาพรวม ปรับเพิ่มขึ้นเป็น 11% ผู้ผลิตจึงปรับราคาขายสินค้า ส่งผลทำให้ดัชนีราคาผู้บริโภค  เพิ่มขึ้นเป็น 5% จะเห็นได้ว่า นับตั้งแต่เดือนกันยายน 2564 เป็นต้นมา ในภาพรวมผู้ผลิตพยายามรักษาอัตราการเพิ่มราคาสินค้าที่ขายแก่ผู้บริโภค (CPI) ต่อต้นทุนการผลิต (PPI) ที่เพิ่มขึ้นไว้ประมาณ 0.5 เท่า

 

เมื่อพิจารณาความสัมพันธ์การปรับเพิ่มของราคาสินค้าทั้งฝั่งต้นทุนผู้ผลิต (PPI) และฝั่งราคาที่ผู้บริโภคซื้อ (CPI) เป็นรายหมวดสินค้าจะเห็นว่า ต้นทุนผู้ผลิตหมวดพลังงาน ได้แก่ น้ำมันเชื้อเพลิงและแก๊ส ต้นทุนผู้ผลิตหมวดเคหะสถาน ได้แก่ เหล็ก และต้นทุนผู้ผลิตหมวดอาหาร ได้ทยอยขยับขึ้นตั้งแต่กลางปี 2564 ที่ผ่านมา โดยราคาพลังงานและราคาเหล็กมีการปรับขึ้นอย่างมาก

 

อย่างไรก็ตาม ในช่วงเวลาดังกล่าวผู้ผลิตพยายามที่จะแบกรับต้นทุนไว้ แต่ก็เริ่มมีการทยอยปรับราคาสินค้าขายในช่วงไตรมาสสุดท้ายของปี 2564  เนื่องจากแบกรับต้นทุนไม่ไหว

หากดูตามหมวดราคาสินค้าผู้บริโภคที่มีการปรับราคาขึ้น จะพบว่าหมวดสินค้าที่ส่งผลกระทบต่อค่าครองชีพของประชาชนมาก คือ หมวดพลังงานและการขนส่ง และหมวดอาหาร ส่วนหมวดอื่น ๆ ถือว่าราคาสินค้ายังปรับขึ้นไม่มาก

 

ทั้งนี้ ในเดือนกุมภาพันธ์ 2565 ต้นทุนผู้ผลิตในหมวดพลังงาน และหมวดอาหารเพิ่มขึ้น 74.5% และ 6.9%  ผู้ผลิตได้ปรับราคาสินค้าขาย ส่งผลทำให้ดัชนีราคาสินค้าผู้บริโภค  ในหมวดพลังงาน และหมวดอาหารปรับขึ้น 11.3% และ 3.6% ซึ่งการเพิ่มราคาสินค้าใน 2 หมวดนี้ (สัดส่วนพลังงานและอาหารในตระกร้าดัชนีราคาผู้บริโภครวมเท่ากับ 60%)

 

ส่งผลทำให้ดัชนีราคาผู้บริโภคในภาพรวมปรับเพิ่ม 5% แสดงให้เห็นว่า การเพิ่มขึ้นของต้นทุนการผลิตใน 2 หมวดสินค้าดังกล่าว มีผลต่อค่าครองชีพของประชาชนค่อนข้างมาก

 

ฉะนั้น ด้วยความสัมพันธ์ของดัชนีราคาผู้ผลิตและดัชนีราคาผู้บริโภคนี้ พอจะประเมินทิศทางได้ว่า ในอนาคตอันใกล้ มีโอกาสอย่างยิ่งที่ค่าครองชีพของประชาชนจะเพิ่มขึ้นอีก เนื่องจาก

 

1. ราคาพลังงานยังอยู่ในระดับสูง สาเหตุจากความกังวลสงครามรัสเซีย-ยูเครน และเมื่อพิจารณาการส่งผ่านราคาของผู้ผลิตไปยังผู้บริโภคในปัจจุบัน ถือว่ายังส่งผ่านได้น้อย เนื่องจากยังมีการตรึงราคาจากภาครัฐอยู่ ดังนั้น หากราคาพลังงานยังทรงตัวอยู่ในระดับสูง มีโอกาสที่ผู้ผลิตจะปรับราคาขายสินค้าหมวดพลังงานเพิ่มขึ้นอีก
2. ราคาต้นทุนวัตถุดิบการผลิต ได้แก่ อาหาร เหล็ก สิ่งทอ ปุ๋ยเคมี ข้าวโพด ฯลฯ ได้ปรับเพิ่มขึ้นมาตั้งแต่ปลายปี 2564 แต่ยังไม่สามารถส่งผ่านราคาไปยังผู้บริโภคได้มากนัก ซึ่งมีสินค้าส่วนหนึ่งอยู่ในหมวดสินค้าที่ถูกควบคุมราคาจากภาครัฐ การที่ผู้ผลิตแบกรับต้นทุนไปแล้วในช่วงระยะเวลาหนึ่งจนเริ่มรับไม่ไหว ดังนั้น มีโอกาสที่ผู้ผลิตจะขอภาครัฐปรับเพิ่มราคาเริ่มตั้งแต่เดือนเมษายน 2565 เป็นต้นไป
3. หมวดสินค้าคงทนและบริการ การปรับราคาในช่วงเศรษฐกิจยังไม่ฟื้นตัวทำได้ค่อนข้างลำบาก อย่างไรก็ตาม แรงกดดันด้านต้นทุนจะส่งผลทำให้ราคาขายสินค้ากลุ่มนี้ปรับเพิ่มขึ้นได้บ้าง

 

จะเห็นว่าการนำความสัมพันธ์ของดัชนีราคาผู้ผลิต (PPI) และดัชนีราคาผู้บริโภค (CPI) มาเชื่อมโยงการส่งผ่านต้นทุนผู้ผลิตไปยังค่าครองชีพของประชาชน สามารถสรุปได้ว่า ต้นทุนพลังงานและอาหารเป็นสาเหตุหลักที่ส่งผลกระทบต่อค่าครองชีพประชาชนค่อนข้างมาก เพราะมีการส่งผ่านราคาได้ค่อนข้างเร็ว เมื่อเทียบกับหมวดสินค้าอื่นๆ

 

ดังนั้น การดำเนินนโยบายในการแก้ปัญหาค่าครองชีพควรพุ่งเป้าให้ความสนใจที่จะทำอย่างไรให้การส่งผ่านต้นทุนพลังงานและอาหารของผู้ผลิตไปยังราคาสินค้าที่ผู้บริโภคซื้อ ให้มีอัตราการส่งผ่านของราคาไม่มากเกินไป รวมถึงดึงเวลาการส่งผ่านให้ช้าที่สุด เพื่อให้ประชาชนได้มีเวลาในการปรับตัวกับแนวโน้มค่าครองชีพที่สูงขึ้นในปี 2565 นี้นั่นเอง