ผ่าความจริง ทำไม "ชาวนา" ปลูกข้าวทำนา ถึงไม่รวย

นายปราโมทย์ เจริญศิลป์ นายกสมาคมชาวนาและเกษตรกรไทย และในฐานะที่ปรึกษากรมการค้าภายใน เผยกับ “ฐานเศรษฐกิจ” วันนี้จะมาเปิดความจริง ต้นทุนการผลิต (นาเช่า)ภาคกลาง (ข้าว กข.) สถานที่เก็บข้อมูล อ.บางปะหัน จ.พระนครศรีอยุธยา โดยคุณธีรสินทร์ ธนชวโรจน์ เลขาธิการสมาคมชาวนาและเกษตรกรไทย ณ วันที่ 20 มิถุนายน 2565 เป็นผู้เก็บข้อมูล ทำรายละเอียดข้อมูลต้นทุนชาวนามีอะไรบ้าง ทำไมชาวนาถึงไม่รวย ต้นทุนมีอะไรบ้าง ถึงจะมีกำไรจากการขายเปลือก

ทั้งนี้ชาวนาจะมีอัตราค่าเช่านา 1,000 บาท / 1 ไร่ / ปี ซึ่งบางพื้นที่ คิดเป็นต่อรอบการทำนา) เริ่มตั้งแต่ขั้นตอนการเตรียมดิน ต่อ 1 ไร่ อาทิ ค่าเช่านา 500 บาทต่อไร่ ต่อ การทำนาหนึ่งรอบ (1,000/ปี) ,ค่ายาฉีดหัวคันนา 50 บาทต่อไร่ ,สูบน้ำใส่นา ค่าเชื้อเพลิงดีเซล-เบนซิน เฉลี่ย 500 บาทต่อไร่,ค่าไถ่ - ปั่น 300 บาทต่อ 1 ไร่ ,ตีดิน / ลูบเรียบ / ซักร่อง 300 บาท ต่อ 1 ไร่

"ยังมีค่าแรงต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นค่าแรงหว่านเมล็ดพันธ์ 60 บาทต่อ 1 ไร่, ค่าแรงฉีดยาคุมหน้าเทือก (3 วัน) 60 บาทต่อ 1 ไร่ ,ค่าแรงฉีดยาคุมฆ่า( 8 - 10 วัน ) 60 บาทต่อ 1 ไร่ ,ค่าข้าวปลูกอัตรา 2.5 ถัง ต่อ 1ไร่ (ถังละ 160 x 2.5 = 400) รวมค่ายาคุมหน้าเลน ,ยาคุมฆ่าหญ้า , ยาฆ่าแมลง  รวมแล้ว 2,530 บาต่อไร่"

นายปราโมทย์ กล่าวอีกว่านอกจากนี้ยังมีขั้นตอนการบำรุงรักษา ได้แก่ วิดน้ำใส่หลังจากฉีดยาฆ่าหญ้า 8-12 วัน ,ฉีดยากำจัดแมลง ศัตรูพืชระยะ 15-20 วัน ค่ายา 200 บาทต่อ 1 ไร่, ค่าแรง 60 บาทต่อ 1 ไร่ รวมแล้ว 260บาทต่อ 1ไร่  300 บาทต่อ 1 ไร่ -ใส่ปุ๋ย ระยะที่ 1 ช่วง 18-25 วัน ลูกละ 1500 บาท (ปุ๋ยสั่งตัด สูตร 46-0-0 + 16-20-0 อัตรา 1/3) หว่านรอกแรก ครึ่งลูก ต่อ 1 ไร่ = 750 บาทต่อ 1 ไร่ ค่าแรง 60 บาทต่อ 1 ไร่ รวมแล้ว 810 บาท ต่อ 1 ไร่

ต่อมา ฉีดยากำจัดแมลงและยาบำรุง(ฮอร์โมน)+เชื้อบิวท์วาเรีย อายุข้าว 35-40 วันค่ายากำจัดแมลง+บำรุง 250 บาทต่อ 1 ไร่ค่าแรง 60 บาทต่อ 1 ไร่ รวมแล้ว 310 บาทต่อ 1 ไร่ จากนั้นมาใส่ปุ๋ย ระยะที่ 2 50-60 วัน ลูกละ 1200 บาท ( สูตร 16 - 20 -0) หว่านรอบที่ 2 ครึ่งลูก ต่อ 1 ไร่ = 600 บาทต่อ 1 ไร่ ค่าแรง 50 บาทต่อ 1 ไร่ รวมแล้ว 650 บาทต่อ 1 ไร่  ฉีดยากำจัดแมลงศัตรูพืช (เพลี้ยกระโดด)+ยาบำรุง+เชื้อราโรคพืช อายุข้าว 70-80 วัน ค่ายา 300 บาท ต่อไร่, ค่าแรง 60 บาทต่อไร่รวมทั้งหมด 360 บาท ต่อ1ไร่ และ ฉีดยากำจัดแมลงศัตรูพืช+ยาบำรุง+เชื้อราโรคพืช อายุข้าว 90 วันค่ายา 300 บาทต่อ 1ไร่ ,ค่าแรง 60 บาทต่อ 1 ไร่ รวมแล้ว 360 บาทต่อ 1 ไร่

นายปราโมทย์ กล่าวต่ออีกมา ขั้นตอนการเก็บเกี่ยวข้าว เมื่ออายุ 115-120 วันค่ารถเกี่ยว 450 บาท / 1 ไร่ ค่ารถรองข้าวไปโรงสี ตันละ 200 บาท รวมแล้ว 650 บาท/ไร่ ต้นทุนผันแปร 500 บาท/ไร่ รวมต้นทุนทั้งหมด 6,430 บาท / ไร่ คิดเป็นผลผลิตต่อตันคือ ต้นทุนการผลิต 6,430 /ไร่ ได้ข้าว 90 ถัง/ไร่(900 กก.) ดังนั้นต้นทุน (6,430 x 1,000 หาร 900 = 7,144ตัน ) ราคาข้าว 8,500 จะได้กำไร= 1,356 บาท/ไร่  จะมีต้นทุนผันแปร 500 บาท / ไร่ เช่น เพลี้ยกระโดดระบาด , หนูนาระบาด , ฝนตก น้ำท่วม , ภัยแล้ง, ภัยธรรมชาติ , หนอน แมลง ระบาดในแปลงนา , เชื้อรา ไวรัส โรคพืชระบาด ฯลฯซึ่งกรณีผลผลิตไม่ได้ 1 ตัน / ไร่ ทำให้ได้กำไรน้อยลงตามอัตราส่วน

หากกรณีเกิดโรคระบาด หรือภัยธรรมชาติ เป็นสาเหตุทำให้ต้องเพิ่มต้นทุนการผลิต และต้นทุนผันแปรกรณีไม่มีการว่าจ้างแรงงาน และสามารถทำด้วยตังเองทั้งหมด เช่น หว่านเมล็ดพันธ์ หว่านปุ้ย ฉีดยาทุกประเภท ก็สามารถประหยัดได้ 520 บาท ต่อไร่ แต่ต้องคิดค่าแรงงานของเกษตรกรด้วยวันละ 300 บาทซึ่งทางโซนภาคอีสาน ภาคเหนือ สามารถทำได้เนื่องจากแต่ละครัวเรือนมีพื้นที่ทำน้อย เฉลี่ยครัวเรือนละ 10 -20 ไร่

ส่วนโซนภาคกลางแต่ละครัวเรือนทำเป็นจำนวนมาก เฉลี่ย 30 ไร่เป็นอย่างต่ำ ต้องมีการว่าจ้างแรงงานเข้าช่วย เพราะเกษตรกรส่วนใหญ่เป็นผู้สูงวัย ต้นทุนการผลิตที่ควรมีการควบคุม ได้แก่ราคาเมล็ดพันธุ์ ราคาปียเคมี สารเคมี น้ำมันเชื้อเพลิง

สมาคมโรงสีข้าวไทย รายงานราคาข้าวเปลือก/ข้าวสาร ณ วันที่ 24 มิถุนายน 2565