งบประมาณรายจ่าย ปี 2568 ทำความรู้จัก ก่อนสภาอภิปรายร่าง พ.ร.บ.
ทำความรู้จัก “งบประมาณรายจ่าย” ปี 2568 ก่อนสภาผู้แทนราษฎร เปิดอภิปราย ร่าง พ.ร.บ.งบประมาณ วันที่ 19 มิถุนายน 2567 เช็ครายละเอียดของโครงสร้าง วงเงิน และหน่วยงานต่าง ๆ ที่ได้รับจัดสรรเงิน รวมไว้ครบ
ร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 เตรียมเข้าสู่การประชุมสภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 26 ปีที่ 1 ครั้งที่ 2 (สมัยวิสามัญ) โดยในวันที่ 19 มิถุนายน 2567 จะเป็นวันแรกของการ อภิปรายร่าง พ.ร.บ.งบประมาณรายจ่าย ปี 2568 โดยสาระสำคัญของร่างกฎหมายฉบับนี้นั้น มีรายละเอียดปลีกย่อยที่น่าสนใจหลายด้าน ฐานเศรษฐกิจ ขอสรุปข้อมูลมาเป็นด้านต่าง ๆ เพื่อทำความรู้จักกับ ร่าง พ.ร.บ.งบประมาณ 2568 ดังนี้
การจัดทำงบประมาณรายจ่าย ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 รัฐบาลได้ให้ความสำคัญกับการดำเนินภารกิจเพื่อขับเคลื่อนการพัฒนาประเทศตามยุทธศาสตร์ชาติ แผนแม่บทภายใต้ยุทธศาสตร์ชาติแผนพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ นโยบายและแผนระดับชาติว่าด้วยความมั่นคงแห่งชาติ เป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน นโยบายสำคัญของรัฐบาล และแผนปฏิบัติราชการของกระทรวง
รวมทั้งการน้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียงมาเป็นแนวทางในการจัดสรรงบประมาณความต้องการในพื้นที่ โดยคำนึงถึงความจำเป็นและภารกิจของหน่วยรับงบประมาณ และแผนพัฒนาพื้นที่ตามความต้องการของประชาชน เพื่อให้เกิด ประสิทธิภาพความคุ้มค่าในการใช้จ่ายงบประมาณและผลสัมฤทธิ์ในการบริหารจัดการภาครัฐ และให้ความสำคัญกับการขับเคลื่อนหน่วยรับงบประมาณภายใต้หลักธรรมาภิบาล สุจริต โปร่งใส เป็นธรรม
วงเงินงบประมาณรายจ่าย
ในปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 ได้กำหนดวงเงินงบประมาณรายจ่าย จำนวน 3,752,700 ล้านบาท หรือคิดเป็น 19.2% ของผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ (GDP) เพื่อให้หน่วยรับงบประมาณมีงบประมาณรายจ่ายเพียงพอในการขับเคลื่อนนโยบายและยุทธศาสตร์ การพัฒนาประเทศให้สอดคล้องกับสภาวการณ์ทางเศรษฐกิจและสังคมในปัจจุบัน
โดยมีประมาณการรายได้สุทธิ จำนวน 2,887,000 ล้านบาท หรือคิดเป็น 14.8% ของ GDP และกำหนดวงเงินกู้เพื่อชดเชยการขาดดุลงบประมาณจำนวน 865,700 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วน 4.4% ของ GDP
โครงสร้างงบประมาณรายจ่าย
โครงสร้างงบประมาณปี 2568 มีสาระสำคัญ แยกเป็นกลุ่ม ๆ สรุปได้ดังนี้
1. งบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568
งบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 จำนวน 3,752,700.0 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 จำนวน 272,700.0 ล้านบาท หรือเพิ่มขึ้น 7.8% โดยวงเงินงบประมาณดังกล่าว คิดเป็นสัดส่วน 19.2% ของ GDP
2. รายจ่ายประจำ
รายจ่ายประจำ กำหนดไว้เป็นจำนวน 2,704,574.7 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจาก ปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 จำนวน 164,106.1 ล้านบาท หรือเพิ่มขึ้น 6.5% และคิดเป็นสัดส่วน 72.1% ของวงเงินงบประมาณ เทียบกับสัดส่วน 73% ของปีงบประมาณ พ.ศ. 2567
3. รายจ่ายเพื่อชดใช้เงินคงคลัง
รายจ่ายเพื่อชดใช้เงินคงคลัง ปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 ไม่มีรายการที่ต้องเสนอ ตั้งงบประมาณ (ปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 ตั้งงบประมาณไว้ จำนวน 118,361.1 ล้านบาท)
4. รายจ่ายลงทุน
รายจ่ายลงทุน กำหนดไว้เป็นจำนวน 908,224.0 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 จำนวน 198,143.5 ล้านบาท หรือเพิ่มขึ้น 27.9% และคิดเป็นสัดส่วน 24.2% ของวงเงินงบประมาณ เทียบกับสัดส่วน 20.4% ของปีงบประมาณพ.ศ. 2567
5. รายจ่ายชำระคืนต้นเงินกู้
รายจ่ายชำระคืนต้นเงินกู้ ได้จัดสรรไว้เป็นจำนวน 150,100.0 ล้านบาท เพิ่มขึ้นจากปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 จำนวน 31,780.0 ล้านบาท หรือเพิ่มขึ้น 26.9% และคิดเป็นสัดส่วน 4% ของวงเงินงบประมาณ เทียบกับ 3.4% ของปีงบประมาณ พ.ศ. 2567 ทั้งนี้ รายจ่ายชำระคืนต้นเงินกู้ เป็นรายจ่ายลงทุนกรณีการกู้เพื่อการลงทุน ของรัฐวิสาหกิจ จำนวน 10,198.7 ล้านบาท
แยกตามกลุ่มงบประมาณรายจ่าย
- งบประมาณรายจ่ายงบกลาง กำหนดไว้เป็นจำนวน 805,745.0 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วน 21.5% ของวงเงินงบประมาณ
- งบประมาณรายจ่ายของหน่วยรับงบประมาณ กำหนดไว้เป็นจำนวน 1,254,576.8 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วน 33.4% ของวงเงินงบประมาณ
- งบประมาณรายจ่ายบูรณาการ กำหนดไว้เป็นจำนวน 206,858.5 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วน 5.5% ของวงเงินงบประมาณ
- งบประมาณรายจ่ายบุคลากร กำหนดไว้เป็นจำนวน 800,969.6 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วน 21.4% ของวงเงินงบประมาณ
- งบประมาณรายจ่ายสำหรับทุนหมุนเวียน กำหนดไว้เป็นจำนวน 274,296.4 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วน 7.3% ของวงเงินงบประมาณ
- งบประมาณรายจ่ายเพื่อการชำระหนี้ภาครัฐ กำหนดไว้เป็นจำนวน 410,253.7 ล้านบาท คิดเป็นสัดส่วน 10.9% ของวงเงินงบประมาณ
งบประมาณรายจ่ายที่ใช้แต่ละประเภท
งบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 จำนวน 3,752,700.0 ล้านบาท ได้กำหนดเป้าหมายที่จะนำไปใช้จ่ายตามลักษณะต่าง ๆ ดังต่อไปนี้
1. การบริหารทั่วไปของรัฐ
จำนวน 888,284 ล้านบาท หรือ 23.7% ของงบประมาณรายจ่ายทั้งสิ้น เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายสำหรับการดำเนินกิจกรรมขององค์กรนิติบัญญัติ การบริหารการเงินการคลัง การบริหารงานบุคคลกลาง การจัดทำสถิติ การบริหารงานต่างประเทศ การให้ความช่วยเหลือทางเศรษฐกิจแก่ประเทศต่าง ๆ รวมทั้งการวิจัยและการพัฒนาด้านการบริหารทั่วไปของรัฐ นอกจากนี้ยังรวมถึงการชำระหนี้เงินกู้และเงินโอนให้ท้องถิ่น
2. การป้องกันประเทศ
จำนวน 198,624.2 ล้านบาท หรือ 5.3% ของงบประมาณรายจ่ายทั้งสิ้น เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายสำหรับการดำเนินงานป้องกันประเทศและการรักษาดินแดน โดยฝ่ายพลเรือน รวมทั้งสมาชิกอาสารักษาดินแดนและเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครอง
3. การรักษาความสงบภายใน
จำนวน 209,112.5 ล้านบาท หรือ 5.6% ของงบประมาณรายจ่ายทั้งสิ้น เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายสำหรับงานตุลาการ อัยการ ตำรวจ การป้องกันอัคคีภัย และงานราชทัณฑ์ รวมทั้งการวิจัยและการพัฒนาด้านการรักษาความสงบภายใน
4. การเศรษฐกิจ
จำนวน 883,636.6 ล้านบาท หรือ 23.5% ของงบประมาณรายจ่ายทั้งสิ้น เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการจัดการที่ดิน การจัดที่ดินทำกินให้เกษตรกร การพยุงราคาผลผลิต การส่งเสริมการเกษตร การปศุสัตว์ การควบคุมศัตรูพืช การป่าไม้ การประมง การสำรวจ การจัดหาพัฒนาและควบคุมทรัพยากรเชื้อเพลิง การผลิตไฟฟ้าจากแหล่งพลังงานต่าง ๆ การดำเนินงานด้านทรัพยากรธรณี การส่งเสริมการควบคุมอุตสาหกรรม การวิจัยเพื่อการพัฒนาอุตสาหกรรม
การดำเนินงานด้านการโยธา การพาณิชย์ การควบคุมการดำเนินกิจการโรงแรมและภัตตาคาร การส่งเสริมการท่องเที่ยว การแรงงาน การดำเนินโครงการอเนกประสงค์ต่าง ๆ การบริหารและก่อสร้างระบบขนส่งทางบก ทางน้ำ และทางอากาศ การสื่อสาร (ซึ่งไม่รวมระบบโทรทัศน์และวิทยุกระจายเสียง ที่จัดอยู่ในลักษณะงานการศาสนา วัฒนธรรม และนันทนาการ) และการวิจัยและการพัฒนาด้านการเศรษฐกิจ
5. การสิ่งแวดล้อม
จำนวน 13,600.0 ล้านบาท หรือ 0.4% ของงบประมาณรายจ่ายทั้งสิ้น เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการจัดเก็บ การแปรสภาพ และการกำจัด การจัดการสิ่งปฏิกูลและน้ำโสโครกในท่อระบายน้ำ ระบบการบำบัดน้ำเสีย การจัดการและการก่อสร้าง ระบบท่อระบายน้ำ รางน้ำ การป้องกันสิ่งแวดล้อมทางอากาศและภูมิอากาศ การป้องกันพื้นดินและน้ำบริเวณผิวดิน การลดมลภาวะทางเสียง การป้องกันกัมมันตภาพรังสี การก่อสร้างเขื่อนหรือรั้วกั้นเสียง มาตรการลดมลภาวะทางน้ำ การรักษาระบบนิเวศวิทยาและภูมิทัศน์ รวมทั้งการวิจัยและการพัฒนาด้านสิ่งแวดล้อม
6. การเคหะและชุมชน
จำนวน 280,329.5 ล้านบาท หรือ 7.5% ของงบประมาณรายจ่ายทั้งสิ้น เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายสำหรับการดำเนินงานจัดหาที่พักอาศัย และการกำหนดมาตรฐาน การวางผังเมือง การพัฒนาชุมชน รวมทั้งการจัดหาน้ำ เพื่ออุปโภคบริโภค และการวิจัยและการพัฒนาด้านการเคหะและชุมชน
7. การสาธารณสุข
จำนวน 354,434.0 ล้านบาท หรือ 9.4% ของงบประมาณรายจ่ายทั้งสิ้น เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการจัดบริการสาธารณสุข ทั้งการวางแผนการบริหาร การดำเนินงานโรงพยาบาล สถานพยาบาลต่าง ๆ การวิจัยเพื่อการพัฒนาด้านการสาธารณสุข และการให้ความรู้และบริการด้านสุขภาพอนามัย
8. การศาสนา วัฒนธรรม และนันทนาการ
จำนวน 20,454.7 ล้านบาท หรือ 0.5% ของงบประมาณรายจ่ายทั้งสิ้น เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการจัดการกีฬาในส่วนที่เป็นนโยบายนอกเหนือจากการจัดการศึกษา นอกจากนั้นยังเป็นค่าใช้จ่ายในการดำเนินงาน ทางด้านวัฒนธรรม การศาสนา ค่าใช้จ่ายในการกระจายเสียงและจัดระบบโทรทัศน์ รวมทั้งการบริหารด้านสิ่งพิมพ์ต่าง ๆ การจัดสร้างสวนสาธารณะหรือสถานที่พักผ่อนหย่อนใจ ห้องสมุด พิพิธภัณฑ์ และสวนพฤกษศาสตร์ รวมถึงการวิจัยและการพัฒนาด้านการศาสนา วัฒนธรรม และนันทนาการ
9. การศึกษา
จำนวน 473,481.3 ล้านบาท หรือ 12.6% ของงบประมาณรายจ่ายทั้งสิ้น เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการดำเนินงานเกี่ยวกับการบริหารการศึกษา การจัดการศึกษาตั้งแต่ระดับก่อนประถมศึกษาจนถึงระดับอุดมศึกษา รวมทั้งการศึกษานอกโรงเรียน การจัดทุน การศึกษา และการวิจัยเพื่อพัฒนาการศึกษา งบประมาณจำนวนดังกล่าว รวมถึงเงินอุดหนุน องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นเพื่อดำเนินการด้านการศึกษา
10. การสังคมสงเคราะห์
จำนวน 430,744.0 ล้านบาท หรือ 11.5% ของงบประมาณรายจ่ายทั้งสิ้น เพื่อเป็นค่าใช้จ่ายในการจัดการประกันสังคมให้แก่บุคคลผู้สูญเสียรายได้เนื่องจากเจ็บป่วย การให้ประโยชน์ทดแทนแก่บุคคลทั่วไป ลูกจ้างของรัฐกรณีเกษียณอายุ ค่าใช้จ่ายสำหรับการดำเนินงานสังคมสงเคราะห์ด้านที่อยู่อาศัย รวมทั้งการสงเคราะห์อื่น เช่น กรณีประสบภัยพิบัติ รวมทั้งการวิจัยและการพัฒนาด้านสังคมสงเคราะห์
หน่วยงานที่ได้รับงบประมาณสูงสุด 10 อันดับ
สำหรับหน่วยรับงบประมาณ ที่ได้รับการจัดสรรงบประมาณรายจ่ายปี 2568 ไล่เรียงจากหน่วยงานที่ได้รับการจัดสรรงบประมาณสูงที่สุด 10 อันดับ มีรายละเอียดดังนี้
- กระทรวงการคลัง วงเงิน 390,314 ล้านบาท
- กระทรวงศึกษาธิการ วงเงิน 340,584 ล้านบาท
- กระทรวงมหาดไทย วงเงิน 294,863 ล้านบาท
- กระทรวงกลาโหม วงเงิน 200,923 ล้านบาท
- กระทรวงคมนาคม วงเงิน 193,618 ล้านบาท
- กระทรวงสาธารณสุข วงเงิน 172,285 ล้านบาท
- กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม วงเงิน 132,294 ล้านบาท
- กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ วงเงิน 123,150 ล้านบาท
- กระทรวงแรงงาน วงเงิน 67,772 ล้านบาท
- สำนักนายกรัฐมนตรี วงเงิน 36,128 ล้านบาท