ค่าออกซิเจนในเลือดโควิดอยู่ที่ระดับเท่าไหร่ เชื่อถือได้แค่ไหน เช็กเลย

ค่าออกซิเจนในเลือดโควิด เป็นอีกหนึ่งตัวชี้วัดว่าบุคคลนั้นติดเชื้อโควิด-19 (Covid-19) และอยู่ในภาวะที่อันตรายแค่ไหน โดยที่ประเด็นเรื่องค่าออกซิเจนในเลือดกำลังกลับมาได้รับความสนใจอีกครั้ง หลังจากที่โควิดสายพันธุ์โอมิครอน (Omicron) กำลังแพร่ระบาดอย่างมากในประเทศไทยเวลานี้

ทั้งนี้ "ฐานเศรษฐกิจ" จึงไปสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับเรื่องค่าออกซิเจนในเลือดกับโควิดว่ามีความเกี่ยวพันกันอย่างไร พบว่า 

ผศ.พญ.พิชญาภา รุจิวิชชญ์ สาขาโรคระบบการหายใจและเวชบำบัดวิกฤต ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ เคยให้ความเห็นเรื่อง ทำไมออกซิเจนถึงจำเป็นกับผู้ป่วยโควิด-19 ไว้ว่า

เครื่องวัดระดับออกซิเจนปลายนิ้วเป็นหนึ่งในอุปกรณ์​ของผู้ป่วย​ Home​ Isolation​ จะช่วยวัดระดับความอิ่มตัวของออกซิเจนจากจังหวะการเต้นของเส้นเลือด​

เป็น​การตรวจที่ง่ายและสามารถ​ตรวจ​ได้ด้วยตนเอง​ โดยการนำเครื่องมาหนีบที่ปลายนิ้ว​ รอให้สัญญาณ​คงที่ประมาณ​ 15-30​ วินาที แล้วค่อยทำการอ่านผลจากหน้าจอ​ ​

ซึ่งในผู้ป่วย​ปอดอักเสบ​จากโควิด-19 ถ้าค่าที่อ่านได้จากเครื่องในขณะพักมีค่าน้อยกว่า​ 96% (เต็ม 100%) หรือมีค่าลดลง 3% ขึ้นไป ในขณะที่ออกกำลัง เช่น เดินเร็ว ๆ 3 นาที หรือลุกยืน-นั่งเก้าอี้เร็ว ๆ 1 นาที ​ให้สงสัยว่า​ อาจมีปอดอักเสบ​จากโควิด-19​ ควรให้ยาต้านไวรัส ยาต้านการ​อักเสบ​ควบคู่​ไปกับการพิจารณาให้ออกซิเจนเสริม​

อย่างไรก็ดี เครื่อง​วัดออกซิเจน​ปลายนิ้วเป็นเพียงเครื่อง​ที่ใช้ติดตามอาการปอดอักเสบเบื้องต้นของผู้ที่ถูกตรวจยืนยัน​ว่าติดเชื้อโควิด-19 แล้ว​ ซึ่งจะช่วยบอกได้เบื้องต้นว่า ผู้ป่วยโควิด-19 รายนั้น ๆ มีอาการปอดอักเสบหรือไม่ และอาการเป็นมากหรือเป็นน้อยเพียงใดไม่ได้เป็นอุปกรณ์​ที่ใช้วินิจฉัย​ว่าติดเชื้อโควิด-19

โดยทั่วไป​ผู้ที่ติดเชื้อโควิด-19 ส่วนมากจะมีอาการเพียงเล็กน้อยคล้ายเป็นหวัด​ ได้แก่​ อาการคัดแน่นจมูก​ ไอ​ เจ็บคอ​ มีไข้​ ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการจมูก​ไม่ได้กลิ่น​ ลิ้นไม่รับรส​ ร่วมด้วย

ซึ่งถ้าหากร่างกาย​เดิมแข็งแรง​ มีอาการไม่มาก​ จะสามารถ​หายเองได้​เพียงให้การรักษาตามอาการ     ประมาณ​ช่วง​วัน​ที่ ​4-7 เป็นต้นไป นับจากวันแรกที่เริ่มมีอาการ​ 

ผู้ป่วยส่วนหนึ่งอาจมีเชื้อลุกลามเข้าหลอดลมลงสู่ปอดจนเกิดภาวะปอดอักเสบขึ้น​ โดยเฉพาะ​ผู้ที่ร่างกายเดิมอ่อนแอ​ มีโรคประจำตัว​เสี่ยง​ เช่น โรคหัวใจ​ โรคปอด​ โรคตับ​ โรคไต​ ความดันโลหิตสูง​ เบาหวาน โรคมะเร็ง​ หรือกินยากดภูมิต้านทาน​ โรคอ้วน​ เป็นต้น​

สังเกตได้จากผู้​ป่วยจะมีอาการ​ไอมาก​ บางคนมีไอเสมหะปนเลือด​ เหนื่อย หายใจลำบาก​ หายใจไม่อิ่ม เจ็บหน้าอกโดยเฉพาะเวลาสูดหายใจเข้าลึก ๆ หรือเวลาไอ มีไข้​ และมีระดับออกซิเจนในร่างกาย​ต่ำกว่าค่าปกติได้​

ในการรักษา​ผู้ป่วย​ปอดอักเสบ​จากโควิด-19 นอกจากการรักษา​โดย​การให้ยาต้านไวรัส ยาต้านการ​อักเสบ ยาป้องกันลิ่มเลือดอุดตัน รวมถึงยารักษาโรคประจำตัวอื่น ๆ แล้ว​

การรักษา​ที่สำคัญ​อีกอย่างหนึ่ง​ คือ​ การให้ออกซิเจนให้เพียงพอ​เพื่อรักษาระดับ​ออกซิเจน​ในเลือด ที่จะไปเลี้ยง​อวัยวะ​สำคัญ​ต่าง ๆ​ เช่น​ หัวใจ​ ตับ​ ไต​ สมอง​ ไม่ให้ทำงานทรุดตามลงไป​ ซึ่งถ้าอวัยวะ​สำคัญ​ต่าง ​ๆ ล้มเหลว อาจส่งผลให้ผู้ป่วยเสียชีวิต​ได้ 

สำหรับการวัด "ค่าออกซิเจนในเลือด" นั้น  สามารถทำได้ 2 วิธี ได้แก่ 

• ใช้เครื่องวัดระดับออกซิเจนปลายนิ้ว โดยมีข้อควรระวังในการวัดค่าออกซิเจนจากปลายนิ้ว คือ เครื่องที่ใช้วัดต้องได้มาตรฐาน อ่านผลได้แม่นยำ นิ้วที่ใช้หนีบวัดต้องไม่ทาเล็บ และเวลาวัดต้องอยู่นิ่ง ๆ

•  2. วัดระดับออกซิเจนจากการเจาะเลือดจากเส้นเลือดแดงใหญ่ ซึ่งจะได้ค่าที่แม่นยำแต่ต้องทำการตรวจที่โรงพยาบาล และต้องเจาะเลือดจากเส้นเลือดแดง ซึ่งเป็นการตรวจที่ต้องอาศัยความเชี่ยวชาญในการเจาะ