มาตรการควบคุม"ธุรกรรม Short Sell" ในภาวะตลาดปัจจุบัน ผลเสียกว่าหรือผลดี?

03 ก.พ. 2567 | 10:45 น.
อัปเดตล่าสุด :03 ก.พ. 2567 | 10:51 น.

คิงส์ฟอร์ด ออกบทความ " ว่าด้วยเรื่อง Short Sell และการเคลื่อนไหวของตลาดหุ้น "กางตัวเลขการเพิ่มของ Short Sell เทียบการเคลื่อนไหวของดัชนี SET ตั้งคำถาม"การออกมาตรการควบคุมธุรกรรม Short Sell" ในภาวะตลาดปัจจุบัน จะส่งผลเสียในเชิงสภาพคล่อง มากกว่าจะเป็นผลดีหรือไม่?

ประเด็นที่กำลังเป็นกระแสอยู่ในสภาพที่ตลาดหุ้นไทย อยู่ในช่วง Underperform หนึ่งในนั้นก็เห็นจะไม่พ้น ประเด็นธุรกรรม Short Sell และ Naked Short Sell 

"อภิชัย เรามานะชัย" รองกรรมการผู้จัดการ ฝ่ายวิเคราะห์หลักทรัพย์ บล.คิงส์ฟอร์ด จำกัด (มหาชน) ได้ให้มุมมองเกี่ยวกับประเด็นดังกล่าว ผ่านบทความ "ว่าด้วยเรื่อง Short Sell และ การเคลื่อนไหวของตลาดหุ้น " ดังนี้

Short Sell - Naked Short Sell คืออะไร ?

Short Sell : คือ ธุรกรรมการขายหุ้นโดยที่ผู้ขายได้ยืมหุ้นนั้นมาจากบริษัทหลักทรัพย์หรือสถาบันที่ให้บริการยืมหุ้น ผู้ขายชอร์ตจะต้องวางเงินประกัน (Margin) ไว้กับบริษัทผู้ให้ยืมหุ้น รวมถึงจ่ายค่าธรรมเนียมในการ Short Sell แบบรายวัน จนกว่ําผู้ขายชอร์ตจะส่งคืนหุ้นจำนวนที่ยืมไป (ปิดกําร Short)หรือก็คือการยืมหุ้นมาเพื่อเอามาขายก่อนนั่นเอง

Naked Short Sell :  คือธุรกรรม Short Sell ที่ผู้ขายไม่มี ไม่ได้ยืมหุ้น แต่ส่งคำสั่งขายออกมาได้

Short Sell และ Naked Short Sell มีผลต่อการปรับตัวลงของตลาดหรือไม่?

สำหรับในส่วนของเชิงปฏิบัติแล้ว ธุรกรรมธุรกรรม Short Sell มีผลทำให้ตลาดปรับตัวลงหรือไม่? ในภาพรวมแล้วยังเป็นประเด็นที่ซับซ้อนแล้วมีตัวแปรหลายส่วนเข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น ภาวะพื้นฐานของบริษัทจดทะเบียนในตลาดขณะนั้น สภาพคล่องที่เกิดจากธุรกรรม Short Sell เป็นต้น ตัวอย่างกรณีศึกษาธุรกรรม Short Sell เช่น กรณีศึกษาของ Beber และ Pagano หัวข้อ “Short-Selling Bans around the World: Evidence from the 2007-09 Crisis” ซึ่งเป็นการศึกษา "การแบนธุรกรรม Short Sell" ในหลายประเทศช่วงที่เกิดวิกฤตซับไพรม์ 

โดยผลของข้อสรุป คือ "การแบนธุรกรรม Short Sell" ส่งผลให้สภาพคล่องของตลาดลดลงอย่างมีนัยยะ และไม่พบหลักฐานของว่าการแบน Short Sell มีผลบวกต่อราคาหุ้นในตลาด ส่วนใหญ่กว่า 30 ประเทศ ยกเว้นแต่ในกรณีของตลาดหุ้นสหรัฐฯที่มีความสัมพันธ์เชิงบวก

โดยในมุมมองของเรานั้น ว่ากันตามทฤษฎีการ Short Sell จะทำให้เกิดแรงขายและเป็นหนึ่งในตัวควบคุมที่ทำให้ราคาไม่ได้อยู่ในโซนสูงเกินไป (Overpriced) แต่ผลกระทบต่อตลาดในเชิงลบอาจไม่ได้มากนักจาก Volume Short ที่ถูกควบคุมด้วยจำนวนหุ้นที่ผู้ทำธุรกรรมการขายหุ้นจะยืมมาได้ อย่างไรก็ตาม การ Naked Short Sell กลับเลวร้ายยิ่งกว่ามาก เพราะจะทำให้เกิดแรงขายที่เกินจริงขึ้นจาก Supply หุ้นที่ไม่มีอยู่จริง ส่งผลให้ราคาหุ้นที่ถูกแรงขายออกมาปรับตัวลดลงมากกว่าปกติ จึงไม่แปลกที่การ Naked Short Sell จะถูกทำให้ผิดกฏหมายในประเทศส่วนใหญ่

Short Sell ยังมีข้อดี แต่ Naked Short Sell ซึ่งผิดกฎหมาย แล้ว Naked Short Sell ยังมีอยู่หรือไม่?

ถึงแม้ว่า Naked Short Sell จะผิดกฏหมายในประเทศส่วนใหญ่ แต่การทำผิดกฏหมาย หรือข้อสังเกตว่ามีการทำผิดกฏหมายก็ยังมีเห็นอยู่เนืองๆในตลาดต่ํางประเทศ เช่น

  • 1.กรณี เกาหลีใต้ที่ตรวจพบ ธุรกรรม Naked Short Sell ในช่วงปี 2566
  • 2.กรณี หุ้น GameSpot ของสหรัฐฯที่มีจำนวนหุ้นที่ถูก Short 140% ในปี2564
  • 3.กรณีหุ้น Dendreon ของสหรัฐฯ ในปี 2563

 

ตัวอย่างของกรณีการแบนธุรกรรม Short Sell ในช่วงเร็วๆนี้

หากจะพูดถึงกรณีกํารแบนธุรกรรม Short Sell ในช่วงเร็วๆนี้ ก็ต้องพูดไปถึงตลาดหุ้นเกาหลีใต้ ซึ่งมีการแบน Short Sell อยูหลายครั้ง และล่ําสุดแบนในวันที่ 5 พ.ย.66 (ไปจนถึง สิ้นเดือน มิ.ย.67)

ตารางไทม์ไลน์การแบนธุรกรรม Short Sell ของเกาหลีใต้

  • 13 มี.ค. 2563 แบน Short Sell 6 เดือน (Covid-19)
  • 27 ส.ค. 2563 แบนต่อ 6 เดือน
  • 09 ธ.ค. 2563 ทบทวนกฏหมายที่เกี่ยวข้อง/เพิ่มบทลงโทษ
  • 03 ก.พ. 2564 แบนต่อถึง 02 พ.ค.64
  • 03 พ.ค. 2564 Short Sell ได้เฉพาะหุ้นที่อยู่ใน KOSPI-200 และ KOSDAQ-150
  • 06 พ.ย. 2566 แบน Short Sell ถึง 30 มิ.ย.67 (พบธุรกรรม Naked Short Sell ในช่วงก่อนหน้าของปี66)

โดยในส่วนกระทบจากการแบนครั้งล่าสุดพบว่า ในวันเทรดครั้งแรกของ 1 วันหลังประกาศการแบน (ประกาศวันอาทิตย์ที่ 05 พ.ย.66 เทรดวันแรกวันจันทร์ที่ 6พ.ย.66) ดัชนี KOSPI มีการปรับตัว +6% และในช่วงเวลํา 03พ.ย.- 31 ธ.ค.66 ดัชนี+12% หากพิจารณาถึงชุดข้อมูล 38 แท่งก่อนและหลังการแบนจะพบว่า Volume การซื้อขายในช่วง 6 พ.ย.66-28 ธ.ค.66 จะน้อยกว่าในช่วง 6 ก.ย.66-3 พ.ย.66 ราว -7%

Short Sell กับ ตลาดหุ้นไทย

มาตรการควบคุม\"ธุรกรรม Short Sell\" ในภาวะตลาดปัจจุบัน ผลเสียกว่าหรือผลดี?

ส่วนการ Short Sell ในตลาดหุ้นไทยนั้น สัดส่วนมูลค่าการ Short Sell เป็นไปตามตารางดังนี้

จะเห็นได้ว่า หากพิจารณาโดยเฉพาะแค่ปัจจัยการเพิ่มขึ้นของมูลค่า Short Sell นั้น ไม่สามารถสรุปได้ว่ามีผลในเชิงลบต่อทิศทางการเคลื่อนไหวของ SET หากไม่พิจารณาปัจจัยอื่นประกอบ เช่น กำไรของบริษัทจดทะเบียนในตลาด, Fund Flow ต่างชาติ เป็นต้น

กล่าวโดยสรุป : สำหรับธุรกรรม Short Sell แม้ยังเป็นที่ถกเถียงกันในภาพรวมว่า เป็นบวกมากกว่าลบหรือไม่ แต่จะสังเกตได้ว่าในตลาดหลายประเทศได้มีการใช้ "มาตรการแบน Short Sell" เข้ามาเป็นเครื่องมือในกรณีที่ตลาดเกิดความผันผวนมาก เช่น กรณีวิกฤตซับไพรม์ หรือ การแบน Short Sell ของเกาหลีใต้ในช่วงปี 66 หลังมีธุรกรรม Naked Short Sell เกิดขึ้นมา เป็นต้น 

โดยในมุมมองของบล.คิงส์ฟอร์ดนั้น เรามองว่าธุรกรรม Short Sell ในเวลาปกติย่อมเป็นเครื่องมือในตลาดที่ดีที่ทำให้เกิดสมดุลของราคาและมีส่วนช่วยในเรื่องสภาพคล่อง อย่างไรก็ตาม คำถามที่เกิดขึ้นมาในปัจจุบัน ย่อมเป็นคำถามว่า ตลาด ณ ขณะนี้ปกติหรือไม่? และกรณีที่ไม่ปกติ การออกมาตรการควบคุมธุรกรรม Short Sell (ทั้งการแบน/หรือการห้ามเฉพาะจุด) จะส่งผลเสียในเชิงสภาพคล่องที่มีโอกาสลดถอยลงอีก มากกว่าจะเป็นผลดีหรือไม่?