6 ความเสี่ยง 'เศรษฐกิจโลก' วิกฤติพลังงาน - เงินเฟ้อสูง ต้นตอจากยุโรป

4 ก.ย.2565 - นายธีระชัย ภูวนาถนรานุบาล อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลัง เผยแพร่บทความ :  “เฝ้าระวังมหาวิกฤตเศรษฐกิจ” ครั้งที่ 88  หลังจากสัญญาณทางเศรษฐกิจโลกมีความเสี่ยงมากขึ้น โดยเฉพาะสถานการณ์ที่เกิดขึ้นในกลุ่มประเทศยูโรโซน ทั้งปัญหาวิกฤติพลังงาน ,เงินเฟ้อ ,ความผันผวนของค่าเงิน และ นโยบายการขึ้นอัตราดอกเบี้ย ณ ขณะนี้ ว่า ....

ยุโรปมีความตึงเครียด ด้านตลาดการเงิน มาตั้งแต่การออกแบบเริ่มต้นสกุลยูโร

สำหรับยุโรปเหนือ เช่น เยอรมนี เนเธอร์แลนด์ ค่าเงินยูโรอ่อนกว่าพื้นฐาน ทำให้ส่งออกบูมมาตลอด ร่ำรวยขึ้นทุกวัน

แต่สำหรับยุโรปใต้ ค่าเงินยูโรแข็งกว่าพื้นฐาน ทำให้แข่งขันยาก เพราะไม่ชำนาญด้านไฮเทค หรืออุตสาหกรรม high value ต้องซื้อของจากยุโรปเหนือ ยากจนลงทุกวัน

อัตราว่างงาน สำหรับกลุ่มคนหนุ่มสาว ในยุโรปใต้ จึงสูงน่าอันตราย โดยในปอร์ตุเกส 23% อิตาลี 30% กรีซ 34% สเปน 36%

ที่ผ่านมา ยุโรปใต้อยู่ได้ ก็เพราะ ในด้านนโยบายการคลัง ยุโรปเหนือให้เงินช่วยเหลือเป็นครั้งคราวผ่านอียู

และในด้านนโยบายการเงิน ธนาคารกลางยุโรป ECB เข้าไปช่วยซื้อพันธบัตรรัฐบาลยุโรปใต้ เพื่อมิให้ดอกเบี้ยวิ่งขึ้นสูง จนกู้ไม่ไหว

ล่าสุด การเมืองอิตาลี ในการเลือกตั้ง 25 ก.ย. มีแนวโน้มจะวุ่น 

กลุ่ม Meloni Alliance ซึ่งมีแนวโน้มจะชนะ ได้ประกาศท่าทีว่า จะไม่รับ 58 มาตรการที่อียูกำหนด ให้อิตาลีปฏิรูปลดค่าใช้จ่าย

กลุ่มนี้ นโยบายกลับทาง จะลดภาษี โดยไม่แคร์ว่างบประมาณจะขาดดุลมากขึ้น

 

จึงทำให้ยุโรปเหนือ คัดค้าน ECB ที่จะทุ่มเงินรับซื้อพันธบัตรรัฐบาลยุโรปใต้มากขึ้น รูป 1 เพราะสุดท้าย ยุโรปเหนือต้องอุ้ม ECB ที่จะขาดทุน

ความขัดแย้งปรากฏชัดเจนขึ้น ในการสัมมนาของเฟดที่ Jackson Hole ซึ่ง Lagarde ประธาน ECB กลับไม่ได้ไปร่วม

ผู้กล่าวสุนทรพจน์แทนธนาคารชาติเยอรมัน คือ Isabel Schnabel 

ซึ่งย้ำอย่างชัดเจน ไม่เห็นด้วยที่ ECB จะซื้อพันธบัตรเหล่านี้ อันเป็นการอัดเงินเข้าระบบด้วยมือขวา ในขณะที่ขึ้นดอกเบี้ย และดูดเงินออกด้วยมือซ้าย

อธิบายง่ายๆ ว่า จะเป็นการทำลายแผนการลดเงินเฟ้อ!

ดังนั้น ท่าทีของเยอรมนี กำลังจะสร้างปัญหาต่อพันธบัตรรัฐบาลอิตาลี 

ถามว่า ทำไม ECB จะไม่สามารถตัดสินใจ ซื้อพันธบัตรรัฐบาลอิตาลี ได้ง่ายเหมือนเฟด ซื้อพันธบัตรรัฐบาลสหรัฐ?

ECB มีทุน 10.8 หมื่นล้านยูโร ถือหุ้นโดยธนาคารชาติในยุโรป เยอรมนี 21% ฝรั่งเศส 16% อิตาลี 13%

 

กรณีเฟดขาดทุน รัฐบาลสหรัฐสามารถจัดงบประมาณ เอาเงินมาเพิ่มทุนได้ เช่นเดียวกับประเทศต่างๆ เพราะรัฐบาลถือหุ้นในธนาคารชาติตรง

และแม้จะปล่อยให้ธนาคารชาติขาดทุนไปพักหนึ่ง เช่นกรณีไทย ก็สามารถทำได้

แต่กรณี ECB ขาดทุน จนถึงขั้นต้องเพิ่มทุน ธนาคารชาติต่างๆ จะไม่สามารถควักกระเป๋า เพิ่มทุนอย่างรวดเร็ว

จะต้องไปขอเงินจากรัฐบาลของตน เพื่อเอามาเพิ่มทุนให้ ECB

ซึ่งในบางประเทศ จะเป็นประเด็นการเมืองระดับใหญ่โต!

6 ความเสี่ยงเศรษฐกิจโลก จากวิกฤติในยุโรป

ขณะนี้ ได้เกิดความเสี่ยงสะสมในยุโรป เริ่มต้นขึ้นแล้ว

• หนึ่ง รัสเซียตัดก๊าซท่อ Nordstream เหลือ 0% แล้ว เหลือแต่จะตัดท่อ Yamal อีกด้วยหรือไม่ >> ซึ่งจะกระทบราคาก๊าซ/ เงินเฟ้อ
• สอง เงินเฟ้อสูง ทำให้ ECB จะต้องขึ้นดอกเบี้ยแรงในวันที่ 8 ก.ย. อาจจะขึ้นมากถึง 0.50% รูป 2 >> สภาพคล่องยุโรปจะลดลง
• สาม ประธานเฟดกล่าว มุ่งมั่นจะขึ้นดอกเบี้ยไปอีกในเดือน ก.ย. แม้เศรษฐกิจจะเจ็บปวด >> สภาพคล่องสหรัฐจะลดลง
• สี่ สภาพคล่องทั่วโลกลดลง >> จะกระทบราคาพันธบัตรรัฐบาลยุโรปใต้ โดยเฉพาะอิตาลี จะทำให้อิตาลีต้องจ่ายดอกเบี้ยสูงขึ้น ความเสี่ยง default สูงขึ้น
• ห้า ดอกเบี้ยที่สูงขึ้น ทั้งในสหรัฐและยุโรป บวกกับราคาพลังงาน บวกอุตสาหกรรมขาดก๊าซเป็นวัตถุดิบ (ซึ่งเห็นได้ชัดว่า ปัญหาจะต่อเนื่องไปอีกหลายปี) >> จะนำไปสู่ปัญหา NPL/ ธนาคารจะเริ่มกระชับระดับเครดิต
• หก ปัญหา NPL >> จะสั่นสะเทือนตลาดตราสารหนี้ ทั้งในสหรัฐและยุโรป โดยเฉพาะกลุ่มอันดับเครดิตต่ำ

ที่ยังไม่ชัดเจนมีอยู่ประเด็นเดียว คือ ฟางเส้นสุดท้าย จะเกิดขึ้นเมื่อไหร่