เปิดตัว "ระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจ-คาดการณ์ผลผลิต" Big data ล่าสุดเกษตรไทย

สำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) โดยศูนย์ข้อมูลเกษตรแห่งชาติ (NABC) ได้เปิดตัวระบบและการอบรม เรื่อง “ระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจการเกษตรระดับจังหวัดและระบบคาดการณ์ผลผลิต”                

พร้อมทั้งสร้างความรับรู้และความเข้าใจ รวมทั้งหารือถึงแนวทางต่อยอดความร่วมมือกับหน่วยงานต่าง ๆ ในอนาคต เพื่อนำข้อเสนอแนะที่ได้มาปรับปรุงการใช้งานระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจการเกษตรต่อไป

โดยได้รับเกียรติจาก ดร.ทองเปลว กองจันทร์ ปลัดกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ประธานเปิดงาน ณ ห้องประชุมพึ่งบุญ ชั้น 8 อาคารวิสัยทัศน์ สศก. 
 
ดร.ทองเปลว กองจันทร์ ได้กล่าวว่า ภาคเกษตรไทย มีความสำคัญ ต่อเศรษฐกิจและสังคมของประเทศอย่างมาก เนื่องจากมีจำนวนแรงงานในภาคเกษตรมากถึง 12 ล้านคน หรือร้อยละ 32 ของผู้มีงานทำ นับว่าเป็นแหล่งรองรับแรงงานขนาดใหญ่ของประเทศและเป็นแหล่งรายได้สำคัญของประชากร

รวมทั้งมีเนื้อที่ใช้ประโยชน์ทางการเกษตรครอบคลุมถึงร้อยละ 46 ของพื้นที่ประเทศไทย และด้วยเหตุที่เกษตรกรไทยยังมีอยู่จำนวนมากและมีความเปราะบางสูง ภาครัฐจึงจำเป็นต้องให้ความสำคัญในการพัฒนาภาคเกษตรอย่างต่อเนื่อง การพัฒนาระบบฐานข้อมูลเศรษฐกิจการเกษตรแบบลงลึกถึงระดับจังหวัดจึงเป็นจุดเริ่มต้นสำคัญของระบบงาน Big Data ภาคเกษตร  

ระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจการเกษตรระดับจังหวัด นับเป็นความร่วมมือกันระหว่าง สศก. และ ธนาคารแห่งประเทศไทย (ธปท.) รวมถึงสถาบันสารสนเทศทรัพยากรน้ำ (สสน.) และสำนักงานพัฒนาเทคโนโลยีอวกาศและภูมิสารสนเทศ (GISTDA)

ซึ่งจะเป็นเครื่องชี้เศรษฐกิจภาคการเกษตรไทยที่สำคัญ ในการบูรณาการข้อมูลขนาดใหญ่ (Big Data) มาใช้วิเคราะห์เชิงลึกเพื่อคาดการณ์และติดตามผลผลิต แบบ near real time ซึ่งสามารถติดตามสถานการณ์การเพาะปลูกสินค้าเกษตรทั้งภาพรวมระดับประเทศและระดับจังหวัด  สามารถระบุพื้นที่ที่เกิดสถานการณ์หรือการเปลี่ยนแปลงต่าง ๆ ที่กระทบต่อการผลิตสินค้าเกษตร อาทิ ภัยธรรมชาติ และยังสามารถคาดการณ์แนวโน้มการผลิตรายพื้นที่ได้อีกด้วย 

นอกจากนี้ ทาง สศก. และ ธปท. ยังได้ร่วมกันยกระดับเทคนิคการพยากรณ์ โดยพัฒนาแบบจำลองพยากรณ์ผลผลิตข้าวนาปรังในระดับจังหวัด โดยใช้ Machine Learning ซึ่งวิเคราะห์ข้อมูลผลผลิตจาก สศก. ภาพถ่ายดาวเทียมพื้นที่เพาะปลูกและความสมบูรณ์ของพืชจาก GISTDA และการพยากรณ์อากาศระยะกลางของ สสน. เพื่อเพิ่มความแม่นยำของการพยากรณ์ผลผลิต และนำผลที่ได้จากแบบจำลองมาใช้ในฐานข้อมูลภาคเกษตรระดับจังหวัด ก่อนที่จะประมวลผลขึ้น เป็นข้อมูลภาคเกษตรระดับประเทศ  

“ระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจระดับจังหวัดและระบบคาดการณ์ผลผลิต นับเป็นอีกหนึ่งความสำเร็จ ที่กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ และหน่วยงานภาคี ได้ร่วมกันพัฒนาเครื่องชี้เศรษฐกิจภาคการเกษตรของประเทศไทย ที่สามารถก้าวทันต่อการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วตามบริบทต่างๆ ของโลก พัฒนาการบริหารจัดการเศรษฐกิจการเกษตรตั้งแต่ระดับภูมิภาค ส่งผลให้ภาครัฐสามารถขับเคลื่อนนโยบายและบรรลุวัตถุประสงค์ตามแผนยุทธศาสตร์ชาติ 20 ปี และนำพาภาคกษตรไทยเข้าสู่ยุคดิจิทัล พัฒนาเศรษฐกิจอย่างยั่งยืน” ปลัดกระทรวงเกษตรฯ กล่าว 

ด้าน นายฉันทานนท์ วรรณเขจร เลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) กล่าวว่า สศก. ในฐานะหน่วยงานที่มีภารกิจในการจัดทำระบบข้อมูลภาคเกษตรได้ให้ความสำคัญกับการปฏิบัติงานในระดับพื้นที่เพื่อสนับสนุนการทำงานของเกษตรกรให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น จึงประสานความร่วมมือกับหน่วยงานทุกภาคส่วนที่มีศักยภาพ เพื่อร่วมกันพัฒนาระบบข้อมูลภาคเกษตรในระดับพื้นที่ เชื่อมโยง และพัฒนาจนเกิด “ระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจการเกษตรระดับจังหวัดและระบบคาดการณ์ผลผลิต”

โดยนำจุดแข็งและความชำนาญของแต่ละหน่วยงาน ได้แก่ การคาดการณ์และติดตามสถานการณ์น้ำและสภาพอากาศของ สสน. การประมวลผลภาพถ่ายดาวเทียมในการติดตามภาวะการผลิตสินค้าเกษตรของ GISTDA การจัดทำสถิติและติดตามภาวการณ์ผลิตภาคเกษตรในระดับพื้นที่ของ สศก. และการประมวลผลวิเคราะห์ข้อมูลเศรษฐกิจของ ธปท. มาใช้ในการพัฒนาระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจการเกษตรระดับจังหวัดและระบบคาดการณ์ผลผลิตให้มีความรวดเร็ว แม่นยำ และครอบคลุมพื้นที่ในระดับจังหวัด

สำหรับกระบวนการทำงานของระบบติดตามฯ สศก. โดย ศูนย์ข้อมูลเกษตรแห่งชาติ และ สศท. 1-12 จะนำเข้าข้อมูล ตรวจสอบ ประมวลผล และเผยแพร่ข้อมูล โดยทาง ธปท. จะสนับสนุนการพัฒนาระบบ และแนะนำการปรับปรุงดัชนีโดยมีการประมวลผลและจัดเก็บในฐานข้อมูล (Database) พร้อมกับคำนวณดัชนีเศรษฐกิจการเกษตรด้วยวิธีการจัดทำดัชนีแบบลูกโซ่ (Chain Index) และแสดงผลในรูปแบบของ Data Visualization โดยการแสดงผล Dashboard ในระบบติดตามฯ ให้สามารถแสดงผลได้ทั้งในระดับประเทศ ระดับภูมิภาค และระดับจังหวัด

ซึ่งข้อมูลจากดัชนีเศรษฐกิจการเกษตรจะเป็นข้อมูลสำคัญในการวางแผนเศรษฐกิจการเกษตรระดับจังหวัด รวมถึงการเตือนภัยเศรษฐกิจในพื้นที่อย่างทันท่วงที 

“ผลสำเร็จของการพัฒนาระบบติดตามภาวะเศรษฐกิจการเกษตรและระบบคาดการณ์ผลผลิต นอกจากจะทำให้มีข้อมูลคาดการณ์ผลผลิตที่แม่นยำ วางแผนการผลิตได้อย่างมีประสิทธิภาพแล้ว ยังเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันของภาคเกษตรไทย รวมถึงหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้องสามารถนำข้อมูลไปใช้ในการวางแผนปรับสมดุลอุปสงค์และอุปทานในระดับพื้นที่ได้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น เช่น การเติมการกระจายสินค้าออกจากพื้นที่ที่มีแนวโน้มเกิดปัญหาสินค้าเกษตรล้นตลาด ซึ่ง สศก.  ในฐานะหน่วยงาน ‘เนวิเกเตอร์เศรษฐกิจการเกษตร’ พร้อมที่จะร่วมมือกับทุกภาคส่วน พัฒนา เชื่อมโยง และแลกเปลี่ยนข้อมูล เพื่อต่อยอดการพัฒนาภาคเกษตรของไทยให้เท่าทันต่อการเปลี่ยนแปลงที่จะเกิดขึ้นในอนาคต ให้เกษตรกรสามารถนำไปใช้ประโยชน์ในการวางแผนการผลิต และรับทราบการเตือนภัยเศรษฐกิจในพื้นที่อย่างทันท่วงที” เลขาธิการสศก. กล่าว