ความจริงแห่งทางสายกลาง
คอลัมน์ ทำมาธรรมะ โดย ราชรามัญ
หลายคนอาจจะทราบว่าคำสอนในพระพุทธศาสนามุ่งเน้นทางด้านภาวะจิตใจ ทีนี่ในมุมของภาวะจิตใจนั้นก็มีหลากหลายเรื่องราว แต่เรื่องราวที่สำคัญก็คือการใช้ชีวิตประจำวันของเราให้ดำเนินอยู่ในทางสายกลาง
ก็เกิดคำถามอีกว่าอะไรคือทางสายกลางถ้าถามนักบวชต่างก็ต้องบอกว่ามรรคมีองค์ 8 ที่พระพุทธเจ้าบัญญัตินั้นคือทางสายกลางที่พึงควรปฏิบัติ
แต่บางครั้งทางสายกลางของปุถุชนคนทั่วไปที่ไม่ได้เป็นนักบวช เขาจะหยิบยกตรงจุดไหนให้เป็นทางสายกลางต่อชีวิตของเขาได้ ที่ทำให้ชีวิตเขามีความสุข ที่ทำให้ชีวิตของเขาดำเนินไป แม้มีความเข้ามาก็สามารถเรียนรู้ในทุกข์นั้นและอยู่กับทุกข์นั้นได้โดยที่ไม่อึดอัด และมีความเข้าใจต่อความทุกข์นั้น
ทางสายกลางที่เหมาะสมกับฆราวาสทั่วไปก็คือการใช้ชีวิตให้สมแก่ฐานะของตัวเองในทุกมิติตั้งแต่เสื้อผ้า หน้าผม หรือการกินอยู่ สิ่งที่อาศัยอยู่ ปัจจัย 4 ทั้งหลายให้เหมาะสมแก่ฐานะของตนเองนั่นแหละคือทางสายกลาง
ส่วนทางด้านจิตใจ ทางสายกลางก็คือเมื่อมีสิ่งใดเข้ามากระทบ โดยเฉพาะความทุกข์ก็สามารถที่จะเข้าใจทุกนั้นแล้ววางทุกนั้นได้ลงอย่างรวดเร็ว ถ้าปฏิบัติเช่นนี้ได้ย่อมถือว่าจิตใจของเขาผู้นั้นเริ่มอยู่ในทางสายกลางแล้วอย่างแท้จริง
แม้ในบางครั้งยามที่เราโกรธ เมื่อความโกรธเกิดขึ้นแล้วเรารู้ทันหรืออาจจะใช้เวลาผ่านไปสัก 5 นาที 10 นาทีจึงรู้ทัน แล้วเราหายโกรธใจ เราก็สูงขึ้นนี่ก็เป็นการเข้าสู่หนทางสายกลางในการใช้ชีวิตเช่นเดียวกัน
หลายคนชอบติดในคำสอนที่เหมาะสมแก่นักบวช แล้วก็พยายามที่จะนำมาใช้กับตน ซึ่งเป็นฆราวาสก็ต้องควรพิจารณาให้ดี เพราะบางสิ่งนั้นยากที่จะนำมาปฏิบัติได้กับผู้ที่ครองเรือน ธรรมะของพระพุทธเจ้าจึงมีความต่างระหว่างของนักบวชกับผู้ครองเรือนด้วยเหตุนี้
การเรียนรู้ธรรมะเป็นสิ่งที่ดี แต่การที่จะหยิบนำเอามาใช้ก็ต้องดูว่าบทไหนเหมาะสมกับฐานะของเรา ฐานานุรูปของเราที่เราพึงเป็นอยู่ มิเช่นนั้นแล้วเราจะเกิดความสับสนในการศึกษาเรียนรู้และนำธรรมะเอามาใช้
ดังนั้น ทางสายกลางแห่งชีวิตที่มีความเหมาะสมกับฆราวาสทั่วไปก็คือ การใช้ชีวิตให้สมฐานะเรามีรายได้เท่าไหร่เราควรแต่งตัวอย่างไรก็ให้สมแก่ฐานะ แม้แต่เรื่องของจิตใจก็เช่นเดียวกัน ขอให้นำเอาไปปฏิบัติแล้วคุณจะเข้าใจทางสายกลางอย่างแท้จริง
เพราะต้องตระหนักก่อนว่า ทางสายกลางของคนแต่ละคนนั้นไม่เหมือนกัน ไม่เท่ากัน จะเอาทางสายกลางของท่านหนึ่งมาใช้กับอีกท่านหนึ่งก็คงไม่อาจทำได้ สำหรับคนที่เป็นฆราวาสจึงต้องเลือกทางสายกลางที่เหมาะสมกับตัวเอง แล้วความทุกข์ทั้งหลายจะเบาบางลง