ดูไบน้ำท่วม ใช่ผลจากเทคโนโลยีเร่งฝนตก "Cloud Seeding" ?

น้ำท่วมจากฝนที่ตกลงมาอย่างหนักใน ดูไบ นอกจากจะสร้างความตื่นตกใจให้แก่ผู้คนทั่วโลก เพราะไม่คาดคิดว่าน้ำจะท่วมเมืองทะเลทรายจนเกิดผลกระทบเป็นวงกว้าง เจ้าหน้าที่และชุมชนทั่ว สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ กำลังเคลียร์ซากปรักหักพังเมื่อวันพุธ (17 เม.ย.67) หลังมีผู้เสียชีวิต บ้านเรือนและธุรกิจต่างๆ ได้รับความเสียหายจากพายุลูกใหญ่ซึ่งพบไม่บ่อยนัก

ขอบเขตของความเสียหายยังไม่ชัดเจนในทันที เนื่องจากเจ้าหน้าที่ฉุกเฉินพยายามระบายถนนที่ถูกน้ำท่วมทั่วประเทศหลายชั่วโมงหลังฝนตกหนักลดลงเมื่อค่ำวันอังคารที่ผ่านมา 

ฝนตกหนักขนาดไหน 

ภาพมวลน้ำจำนวนมากปกคลุมไปทั่วทั้งเมือง ทั้งสนามบินนานาชาติ รวมทั้งถนนหลวงสายสำคัญ จากการเปิดเผยตัวเลขปริมาณฝนล่าสุด  สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์มีฝนตกเป็นประวัติการณ์ วัดได้ 254 มม. (10 นิ้ว) เป็นเวลาไม่ถึง 24 ชั่วโมงในเมืองอัลไอน์ เมืองบริเวณชายแดนสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์-โอมาน ตามรายงานของ ศูนย์อุตุนิยมวิทยาแห่งชาติ นั่นเป็นจำนวนมากที่สุดนับตั้งแต่เริ่มบันทึกในปี 1949 

นักอุตุนิยมวิทยากล่าวว่า ส่วนนี้ของโลกมีลักษณะพิเศษคือไม่มีฝนตกเป็นเวลานาน และต่อมาก็มีฝนตกหนักไม่สม่ำเสมอ ซึ่งเมื่อมีเมฆปกคลุม อาจมีฝนตกได้ แต่จะไม่เทลงมาหรือน้ำท่วมจริงๆ อย่างน้อยก็ไม่มีอะไรเหมือนกับสิ่งที่เกิดขึ้น จนทำให้ดูไบเป็นอัมพาตจากท่วมได้ขนาดนี้ 

Cloud Seeding คืออะไร มีบทบาทอย่างไร

"ดูไบน้ำท่วมหนัก" สร้างความสงสัยเกี่ยวกับผลกระทบของการใช้เทคโนโลยี "Cloud Seeding" หรือ "การเพาะเมฆ" อาจเป็นสาเหตุหนึ่งที่เร่งให้เกิดฝนตกหรือไม่ เนื่องจากสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ตั้งอยู่บนภูมิภาคที่ร้อนที่สุด และแห้งแล้งที่สุดแห่งหนึ่งของโลก ทำให้ต้องใช้เทคโนโลยีดังกล่าวเพิ่มปริมาณฝนแม้ที่ผ่านมาปริมาณฝนเฉลี่ยยังน้อยกว่า 100 มิลลิเมตรต่อปี

Cloud Seeding คือเทคนิคเร่งให้เกิดฝนตก ถูกนำมาใช้เพื่อเพิ่มปริมาณน้ำฝนในบริเวณที่ขาดแคลน  เป็นกลยุทธ์การปรับเปลี่ยนสภาพอากาศที่มีมานานหลายทศวรรษ ประเทศต่างๆ ทั่วโลกใช้กันอย่างแพร่หลาย กระบวนการนี้สามารถทำได้จากภาคพื้นดิน โดยใช้เครื่องกำเนิดไฟฟ้า หรือด้วยเครื่องบินโดยการปล่อยสารเคมี เช่น ซิลเวอร์ไอโอไดด์หรือเกลือเข้าไปในเมฆเพื่อกระตุ้นการควบแน่นและกระตุ้นให้เกิดฝนตก

นักพยากรณ์อากาศจะตรวจสอบสภาพบรรยากาศและระบุเมฆที่เหมาะสมตามรูปแบบการตกตะกอน เทคนิคนี้สามารถเพิ่มปริมาณน้ำฝนได้มากถึงร้อยละ 30-35 

 Cloud Seeding ของ UAE 

สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์มีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยน้อยกว่า200 มิลลิเมตรต่อปี ตรงกันข้ามกับค่าเฉลี่ยของลอนดอนที่1,051 มิลลิเมตรและ3,012 มิลลิเมตร ของสิงคโปร์ ขณะที่อุณหภูมิอาจสูงถึง 50 องศาเซลเซียส (122 องศาฟาเรนไฮต์) ในช่วงฤดูร้อน โดยที่ 80% ของภูมิประเทศของประเทศถูกปกคลุมไปด้วยภูมิประเทศแบบทะเลทราย

สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ เริ่มโครงการเพาะเมล็ดบนคลาวด์ cloud seeding ในช่วงทศวรรษ 1990 ใช้ส่วนประกอบที่เป็นเกลือจำนวนหนึ่งซึ่งถูกเผาและยิงเข้าไปในก้อนเมฆจากเครื่องบินที่ติดตั้งอุปกรณ์พิเศษ ศูนย์อุตุนิยมวิทยาแห่งชาติของสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (NCM) ระบุว่า เครื่องบินพิเศษใช้เกลือธรรมชาติเท่านั้น และไม่มีสารเคมีอันตราย

ในช่วงต้นทศวรรษ 2000 สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ จัดสรรเงินจำนวน 20 ล้านดอลลาร์ สำหรับการวิจัย โดยร่วมมือกับ ศูนย์วิจัยบรรยากาศแห่งชาติในโคโลราโดและ NASA เพื่อกำหนดวิธีการสำหรับโปรแกรมการเพาะเมล็ดบนคลาวด์

รัฐบาลได้จัดตั้งหน่วยงานที่เรียกว่า ศูนย์อุตุนิยมวิทยาแห่งชาติ (NCM) ในอาบูดาบี ซึ่งดำเนินการเพาะเมฆมากกว่า 1,000 ชั่วโมงในแต่ละปีเพื่อเพิ่มปริมาณน้ำฝน

NCM มีเครือข่ายเรดาร์ตรวจอากาศและสถานีตรวจอากาศมากกว่า 60 แห่ง ซึ่งทำหน้าที่จัดการการดำเนินการเพาะเมล็ดในประเทศและติดตามสภาพอากาศอย่างใกล้ชิด เว็บไซต์ UAEREP แจ้งเพิ่มเติมว่า ปัจจุบัน NCM ให้บริการเครื่องบิน Beechcraft King Air C90 จำนวน 4 ลำ จากสนามบินอัลไอน์ ซึ่งติดตั้งเทคโนโลยีและอุปกรณ์ล่าสุดที่ใช้สำหรับการเพาะเมฆและการวิจัยบรรยากาศ

ในช่วง 10 ปีที่ผ่านมา สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ มีการใช้เครื่องบินในการปล่อยสารเคมีออกไปในเมฆอย่างต่อเนื่อง เพื่อเร่งให้เกิดการตกของฝน

Cloud Seeding ทำให้เกิดฝนตกหนักหรือไม่?

ในระยะสั้นนักวิทยาศาสตร์บอกว่าไม่ ตามแถลงการณ์ที่ออกไปยังสำนักข่าวหลายแห่ง โดย NCM ซึ่งดูแลการดำเนินงานของ Cloud Seeding ในสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ Omar Al Yazeedi รองผู้อำนวยการ NCM ระบุว่า ไม่เคยมีการดำเนินงานเกี่ยวกับ Cloud Seeding ก่อนหรือระหว่างเกิดพายุ สาระสำคัญของเทคโนโลยีนี้อยู่ที่การกำหนดเป้าหมายเมฆในระยะเริ่มต้น ก่อนที่จะเกิดฝนตก ดังนั้นการเพาะเมฆในช่วงที่เกิดพายุฝนฟ้าคะนองรุนแรงนั้นย่อมไร้ประโยชน์ เขากล่าว

ตามรายงานของ Bloomberg ฝนตกหนักและน้ำท่วมในดูไบ รวมทั้งส่วนอื่นๆ ของสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ มีความเชื่อมโยงกับการดำเนินการเพาะเมฆที่ดำเนินอยู่ เนื่องจาก 2 วันก่อนหน้านี้ มีการนำเครื่องบินขึ้นบินในภารกิจทำฝนเทียมถึง 7 ครั้ง โดยกำหนดเป้าหมายไปที่เมฆที่เหมาะสมเพื่อเพิ่มปริมาณน้ำฝน

วิกฤตสภาพภูมิอากาศมีบทบาทอย่างไร?

ความรู้สึกกังขาจากบางคนเกี่ยวกับสาเหตุที่แท้จริงของภัยพิบัติดังกล่าวตอกย้ำถึงความเป็นสองขั้ว สิ่งสำคัญคือ ต้องเข้าใจสาเหตุที่เป็นไปได้ของฝนตกหนักสุดขั้วทำลายสถิติในสัปดาห์นี้ทั่วดูไบและบางส่วนของคาบสมุทรอาหรับ

การเพาะเมฆมีบทบาทหรือไม่? ยังไม่มีข้อสรุปที่ชัดเจน รวมทั้งการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ก็ยังไม่สามารถระบุได้อย่างแน่ชัดว่ามีบทบาทมากน้อยเพียงใด ซึ่งจำเป็นต้องมีการวิเคราะห์ทางวิทยาศาสตร์อย่างเต็มรูปแบบเกี่ยวกับปัจจัยทางธรรมชาติและปัจจัยของมนุษย์ ซึ่งอาจใช้เวลาหลายเดือน

แต่ปริมาณน้ำฝนที่บันทึกได้นั้นสอดคล้องกับสภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงไป พูดง่ายๆ ก็คือ อากาศที่อุ่นกว่าสามารถกักเก็บความชื้นได้มากขึ้น ประมาณ 7% ที่เพิ่มขึ้นทุกๆ องศาเซลเซียส ซึ่งส่งผลให้ฝนมีความเข้มข้นมากขึ้น

"ความรุนแรงของฝนตกทำลายสถิติ แต่ก็สอดคล้องกับสภาพอากาศที่อบอุ่น โดยมีความชื้นมากขึ้นและทำให้เหตุการณ์ฝนตกหนักและน้ำท่วมที่เกี่ยวข้องมีศักยภาพมากขึ้นเรื่อยๆ" Richard Allan ศาสตราจารย์ด้านวิทยาศาสตร์ภูมิอากาศ ของ University of Reading

ขณะที่ผลการศึกษา เมื่อเร็วๆ นี้ Future changes in the precipitation regime over the Arabian Peninsula with special emphasis on UAE ชี้ให้เห็นว่าปริมาณน้ำฝนต่อปีอาจเพิ่มขึ้นได้ถึงประมาณ 30% ทั่วทั้งพื้นที่ส่วนใหญ่ของสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ภายในสิ้นศตวรรษนี้ ในขณะที่โลกยังคงอบอุ่น

"หากมนุษย์ยังคงใช้น้ำมัน ก๊าซ และถ่านหิน สภาพอากาศจะยังคงอุ่นขึ้น ปริมาณน้ำฝนจะยังคงหนักขึ้นเรื่อยๆ และผู้คนจะยังคงเสียชีวิตจากน้ำท่วม" Friederike Otto อาจารย์อาวุโสด้านวิทยาศาสตร์ภูมิอากาศที่ Imperial College London กล่าว