จับตาลงนาม "ร่างปฏิญญาเมลเบิร์นฯ” เวที "อาเซียน-ออสเตรเลีย 2024"

ในวันที่ 6 มีนาคม 2567 ณ นครเมลเบิร์น ประเทศออสเตรเลีย บรรดา ผู้นำของชาติสมาชิกอาเซียน และ ออสเตรเลีย ซึ่งมี การประชุมสุดยอดอาเซียน - ออสเตรเลียสมัยพิเศษ (4-6 มี.ค.) เพื่อฉลองวาระครบรอบ 50 ปีแห่งความสัมพันธ์ จะมีการรับรองเอกสารสำคัญ ที่เรียกว่า เอกสารผลลัพธ์ฯของการประชุม 2 ฉบับ คือ วิสัยทัศน์ผู้นำอาเซียน - ออสเตรเลีย หุ้นส่วนเพื่อสันติภาพและความเจริญรุ่งเรือง และ ปฏิญญาเมลเบิร์น

ทั้งนี้ “ออสเตรเลีย” เป็นประเทศแรกที่สถาปนาความสัมพันธ์ในสถานะคู่เจรจากับอาเซียน (ปี 2517) และได้ยกระดับความสัมพันธ์เป็นหุ้นส่วนเชิงยุทธศาสตร์ในช่วงการประชุมสุดยอดอาเซียน - ออสเตรเลียเพื่อฉลองวาระครบรอบ 40 ปีของทั้งฝ่ายเมื่อปี 2557 ส่วนในปี 2567 นี้ เป็นโอกาสครบรอบความสัมพันธ์ 50 ปี ออสเตรเลียจึงได้เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมสุดยอดอาเซียน - ออสเตรเลีย ระหว่างวันที่ 4 - 6 มีนาคม 2567 ณ นครเมลเบิร์น โดยการประชุมดังกล่าวจะมีการรับรองเอกสาร จำนวน 2 ฉบับ เพื่อใช้เป็นเอกสารผลลัพธ์ในการประชุมดังกล่าวมาแล้วข้างต้น

 

เอกสารผลลัพธ์ฯของการประชุม 2 ฉบับ

เนื้อหาสาระสำคัญของเอกสารทั้งสองฉบับ อ้างอิงจากมติคณะรัฐมนตรี (มติค.ร.ม.) เมื่อวันที่ 3 มี.ค. ที่เห็นชอบตามที่กระทรวงการต่างประเทศ (กต.) ได้นำเสนอไว้นั้น สรุปได้ ดังนี้  

1. ร่างวิสัยทัศน์ผู้นำอาเซียน - ออสเตรเลีย หุ้นส่วนเพื่อสันติภาพและความเจริญรุ่งเรือง หรือ ร่างวิสัยทัศน์ฯ มีสาระสำคัญเกี่ยวกับการส่งเสริมความร่วมมือระหว่างอาเซียนกับออสเตรเลียต่อเนื่องจากช่วง 50 ปีที่ผ่านมา ซึ่งมีอาเซียนเป็นแกนกลางในการรักษาความมั่นคงและเสถียรภาพในภูมิภาค โดยใช้การเจรจาด้วยสันติวิธี เพื่อธำรงรักษาสันติภาพ ส่งเสริมความเชื่อมโยงในภูมิภาค เพื่อความเจริญรุ่งเรืองที่ยั่งยืน แสดงความมุ่งมั่นต่อความเป็นหุ้นส่วนที่สำคัญ และมีผลประโยชน์ร่วมกันบนพื้นฐานของมิตรภาพ ความไว้เนื้อเชื่อใจซึ่งกันและกัน มีความสนใจร่วมกัน และวิสัยทัศน์เชิงบวก

โดยอาเซียนและออสเตรเลียจะยกระดับมาตรฐานความเป็นอยู่ของประชาชน และจะเร่งการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์เพื่อให้สามารถแข่งขันและร่วมกันรับมือกับความท้าทายระดับโลก เช่น การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ ความมั่นคงทางอาหารและพลังงาน ความยากจน โรคระบาด อาชญากรรมข้ามชาติ และการพัฒนาที่ยั่งยืน โดยการแบ่งปันระหว่างกันที่ยุติธรรมครอบคลุม และเท่าเทียม

เพื่อให้สามารถเสริมสร้างการเติบโตและความเจริญรุ่งเรืองที่ยั่งยืน โดยตั้งอยู่บนพื้นฐานของกฎ ระเบียบ หลักการของกฎบัตรสหประชาชาติ กฎบัตรอาเซียน สนธิสัญญามิตรภาพ และความร่วมมือในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และจะส่งเสริมความร่วมมือและการปฏิสัมพันธ์ในเวทีที่อาเซียนมีบทบาทนาเพื่อเกิดผลที่เป็นรูปธรรมและมีความใกล้ชิดมากขึ้น

2.ร่างปฏิญญาเมลเบิร์นฯ ซึ่งตั้งชื่อตามสถานที่ประชุมในครั้งนี้ มีรายละเอียดแบ่งเป็น 6 หัวข้อสำคัญ คือ

50 ปีความสัมพันธ์อาเซียน - ออสเตรเลีย

• ที่ประชุมผู้นำฯ ยินดีต่อความสำเร็จของการดำเนินความสัมพันธ์ระหว่างอาเซียนกับออสเตรเลียในช่วง 50 ปี ที่ผ่านมา และยืนยันความมุ่งมั่นในการดำเนินการและเสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนเชิงยุทธศาสตร์แบบรอบด้านของอาเซียน - ออสเตรเลียต่อไป
• ความเคารพซึ่งกันและกันต่อหลักการแห่งอธิปไตย ความเสมอภาค การไม่แทรกแซงและความเป็นอิสระทางการเมืองของทุกชาติ ตามที่บัญญัติไว้ในกฏบัตรสหประชาชาติ กฎบัตรอาเซียน สนธิสัญญามิตรภาพและความร่วมมือในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้และอนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล พ.ศ. 2525 (ค.ศ. 1982)
• สนับสนุนความเป็นแกนกลางของอาเซียนและการมีบทบาทสำคัญในระดับภูมิภาค
• มีเจตนารมณ์ร่วมกันในการแก้ไขข้อพิพาทโดยสันติ

การปกป้องความมั่นคงและเสถียรภาพของภูมิภาค

• ตระหนักถึงบทบาทสำคัญในระดับภูมิภาคและพหุภาคีในการส่งเสริมความร่วมมือสันติภาพและความเจริญรุ่งเรืองผ่านกลไกที่อาเซียนมีบทบาทนา
• รับทราบถึงความสำคัญของการทำงานร่วมกับหุ้นส่วนอื่น ๆ ในการส่งเสริมภูมิภาคอินโด - แปซิฟิก
• ให้ความสำคัญต่อเป้าหมายในการสร้างโลกที่ปราศจากอาวุธนิวเคลียร์
• ให้ความสำคัญกับทะเลจีนใต้ในฐานะที่เป็นทะเลแห่งสันติภาพ
• การอนุรักษ์และใช้ทรัพยากรทางทะเลอย่างยั่งยืน
• ประณามการกระทำรุนแรงที่เกิดขึ้นในเมียนมาอย่างต่อเนื่อง
• ให้ความสำคัญกับการเจรจาโดยสันติอย่างต่อเนื่องเพื่อบรรลุสันติภาพและเสถียรภาพที่ยั่งยืนในคาบสมุทรเกาหลีที่ปลอดอาวุธนิวเคลียร์
• กรณีสถานการณ์ในยูเครน

การนำมาซึ่งอนาคตที่รุ่งเรือง

• การดำเนินงานร่วมกันในการส่งเสริมการบูรณาการทางเศรษฐกิจที่เข้มแข็งขึ้น
• การขยายการเชื่อมโยงทางการค้าและการลงทุนระหว่างอาเซียนและออสเตรเลีย
• ให้ความสำคัญของการค้าเสรีและตลาดที่เปิดกว้าง

การส่งเสริมอนาคตที่ยั่งยืน

• อาเซียนและออสเตรเลียมีความกังวลเกี่ยวกับผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศ
• ตระหนักถึงความพยายามในการลดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกสุทธิเป็นศูนย์
• ส่งเสริมการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำแบบบูรณาการที่มีประสิทธิภาพและยั่งยืน

กระชับความสัมพันธ์ให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้น

• การมีส่วนร่วมของโครงการด้านต่าง ๆ เช่น ด้านการศึกษา กีฬา ศิลปะ (เช่น โครงการแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมระหว่างอาเซียนและออสเตรเลีย)
• มุ่งมั่นที่จะส่งเสริมการเสวนาระหว่างวัฒนธรรม

การมีอนาคตร่วมกัน

มุ่งมั่นที่จะดาเนินงานร่วมกันและการใช้ประโยชน์จากโอกาสที่มีอยู่เพื่อเสริมสร้างความเป็นหุ้นส่วนร่วมกันในอนาคต

ประโยชน์ที่จะได้รับร่วมกัน 

สำหรับประโยชน์ที่จะได้รับนั้น  ร่างเอกสารผลลัพธ์ฯ ทั้ง 2 ฉบับ จะเป็นประโยชน์ต่อการกระชับความสัมพันธ์และสานต่อความร่วมมือในด้านต่าง ๆ ระหว่างอาเซียนกับออสเตรเลีย และไทยกับออสเตรเลีย โดยเฉพาะประเด็นด้านความมั่นคงในภูมิภาค เสถียรภาพ การเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจ การส่งเสริมการสร้างสถาปัตยกรรมทางเศรษฐกิจที่จะช่วยยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน ความเชื่อมโยงในภูมิภาค การรับมือกับปัญหาท้าทายระดับโลก การเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อม ความมั่นคงทางอาหารและพลังงาน โรคระบาด อาชญากรรมข้ามชาติ และการสนับสนุนการปฏิบัติตามมุมมองอาเซียนต่ออินโด - แปซิฟิกต่อไป

ทั้งนี้ ร่างเอกสารผลลัพธ์ฯ ทั้ง 2 ฉบับ ไม่มีถ้อยคำหรือบริบทใดที่มุ่งจะก่อให้เกิดพันธกรณีภายใต้บังคับของกฎหมายระหว่างประเทศ กอปรกับไม่มีการลงนามในร่างเอกสารผลลัพธ์ทั้ง 2 ฉบับดังกล่าว ดังนั้น จึงไม่เป็นสนธิสัญญาตามกฎหมายระหว่างประเทศและไม่เป็นหนังสือสัญญาตามมาตรา 178 ของรัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย