ทำความรู้จัก สปุตนิก ไลท์ วัคซีนทางเลือกตัวใหม่ที่ยื่นขอขึ้นทะเบียนในไทย

ระหว่างนี้ เรามาทำความรู้จัก "สปุตนิก ไลท์" (Sputnik Light) วัคซีนป้องกัน โควิด-19 ชนิด “ฉีดเข็มเดียวจบ” ที่กำลังจะเข้ามาเป็นอีกหนึ่งความหวังของคนไทยกัน  

รัสเซีย เปิดตัววัคซีนป้องกันโควิด-19 "สปุตนิก ไลท์" ในเดือน พ.ค. ที่ผ่านมา วัคซีนสปุตนิก ไลท์ ซึ่งเป็นวัคซีนต้านโควิดประเภทไวรัล เวคเตอร์ (viral vector vaccine) ใช้ไวรัสที่ทำให้อ่อนฤทธิ์ลงแล้วจนไม่ทำให้เกิดโรค มาตัดต่อใส่สารพันธุกรรมของโคโรนาไวรัสลงไป เพื่อกระตุ้นให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกัน

ความโดดเด่นของสปุตนิก ไลท์ คือการเป็นวัคซีนแบบฉีดเข็มเดียวก็เพียงพอที่จะสร้างภูมิคุ้มกันไวรัสโควิด-19 ได้แล้ว เหมือนกับวัคซีนของบริษัทจอห์นสันแอนด์จอห์นสัน (J&J) จากสหรัฐอเมริกา

หน่วยงานของรัสเซียอนุมัติการใช้วัคซีนสปุตนิก ไลท์ อย่างเป็นทางการเมื่อวันที่ 6 พ.ค.ที่ผ่านมา โดยยืนยันว่า วัคซีนดังกล่าวมีประสิทธิภาพในการป้องกันไวรัสโควิด-19 ในการฉีดเพียงเข็มเดียว ซึ่งแตกต่างจากวัคซีนสปุตนิก วี (Sputnik V) ที่ต้องมีการฉีด 2 เข็มจึงจะครบโดส

ทั้งสปุตนิก ไลท์ และสปุตนิก วี เป็นผลงานการวิจัยและพัฒนาโดย สถาบันระบาดวิทยาและจุลชีววิทยากามาลายา ซึ่งเป็นสถาบันวิจัยระดับแถวหน้าของรัสเซีย โดยมี RDIF ซึ่งเป็นกองทุนบริหารความมั่งคั่งของรัสเซียให้การสนับสนุนการวิจัยและการผลิตวัคซีน

คุณสมบัติของ “สปุตนิก ไลท์” สรุปได้ ดังนี้ 

• มีประสิทธิภาพ 79.4% ในการป้องกันไวรัสโควิด-19
• มีราคาไม่ถึง 10 ดอลลาร์ต่อ 1 โดส
• สามารถจัดเก็บในตู้เย็นทั่วไปที่อุณหภูมิ 2-8 องศาเซลเซียส และทำการขนส่งเช่นเดียวกับวัคซีนอื่นๆ
• การที่วัคซีนมีประสิทธิภาพในการป้องกันไวรัสโควิด-19 ในการฉีดเพียงเข็มเดียว ทำให้สปุตนิก ไลท์ สามารถสร้างภูมิคุ้มกันหมู่ในประชาชนภายในเวลาที่สั้นขึ้น
• สามาถใช้เป็นวัคซีนกระตุ้น หรือ booster dose สำหรับผู้ที่ฉีดวัคซีนสปุตนิก วี ครบสองเข็มแล้ว โดยให้ทิ้งระยะห่างอย่างน้อย 6 เดือน

ผลการศึกษาการใช้งานจริงในกลุ่มประชากรวัยผู้ใหญ่อายุ 60-79 ปีในประเทศอาร์เจนตินา พบว่า ประสิทธิภาพของ สปุตนิก ไลท์ ในการป้องกันโควิด-19 นั้น อยู่ที่ระดับ 79%  ส่วนการทดลองทางคลินิกในระยะที่ 3 ในรัสเซียได้ประสิทธิภาพที่ 79% เช่นกัน โดยในขณะที่ทำการทดลอง(เดือน ธ.ค. 2563 ถึง เม.ย.2564) นั้นกำลังเป็นช่วงที่ไวรัสโควิดกลายพันธุ์สายพันธุ์ใหม่ ๆกำลังแพร่ระบาด นอกจากนี้ ยังมีการทดลองทางคลินิกในสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ (ยูเออี) กานา และอีกหลายประเทศ โดยมีอาสาสมัครเข้าร่วมการทดลองราว 7,000 คน

ก่อนหน้าเปิดตัว "สปุตนิก ไลท์" รัสเซียประสบความสำเร็จในการพัฒนาวัคซีนต้านโควิด-19 ในนามวัคซีน Sputnik V (สปุตนิก วี) ซึ่งเป็นวัคซีนแบบที่ต้องฉีด 2 เข็ม หรือ 2 โดส ซึ่งปัจจุบันสปุตนิก วี ได้ขึ้นทะเบียนให้ใช้ในภาวะฉุกเฉินได้แล้วในกว่า 60 ประเทศ (ข้อมูล ณ วันที่ 1 ก.ค. 2564) รวมทั้งประเทศในยุโรป อาทิ ฮังการี และสโลวาเกีย ราคาที่ประกาศไว้บนหน้าเว็บ คือไม่เกินเข็มละ 10 ดอลลาร์ ขึ้นอยู่กับการต่อรอง

อย่างไรก็ตาม ทั้งสปุตนิก วี และสปุตนิก ไลท์ ยังไม่ได้รับการรับรองการใช้ในกรณีฉุกเฉินจากองค์การอนามัยโลก (WHO)