เจาะลึก บอร์ดเอลนีโญ ประเมินโลกร้อน โลกรวน ไทยกระทบหนัก 7 ด้าน

ทั่วโลกเข้าสู่ยุค "โลกเดือด" โดยเฉพาะ "ปรากฎการณ์เอลนีโญ" ที่คาดการณ์ว่าจะส่งผลกระทบรุนแรงตั้งแต่ปลายปีนี้ไปจนถึงปีหน้าหรืออาจยาวกว่านั้น รัฐบาลภายใต้การนำของ "เศรษฐา ทวีสิน" ชูธงนำด้านเศรษฐกิจในการขับเคลื่อนประเทศ มีเสียงวิพากวิจารณ์ว่า การแถลงนโยบายของรัฐบาล เมื่อวันที่ 11 – 12 ก.ย. 2566 ใน "มิติด้านสิ่งแวดล้อม" เป็น 1 ในนโยบายเร่งด่วน 100 วัน 

“ความแปรปรวนของสภาพอากาศและโรคอุบัติใหม่ นอกจากจะเป็นภัยพิบัติที่สร้างผลกระทบโดยตรงต่อมนุษยชาติแล้ว ยังส่งผลทางอ้อมให้เกิดกฎ ระเบียบ หรือข้อบังคับใหม่ ๆ ที่ส่งผลต่อรูปแบบการค้าและการท่องเที่ยวของโลก สภาวะอากาศสุดขั้ว (Extreme Weather) ที่ก่อให้เกิดปรากฏการณ์เอลนีโญ (El Nino) และได้สร้างความเสี่ยงให้กับพี่น้องเกษตรกรไทยจำนวนมากที่รัฐบาลจะต้องเตรียมความพร้อมรับมือเพื่อลดผลกระทบที่รุนแรงต่อเศรษฐกิจและวิถีชีวิตของประชาชน”  คำแถลงนโยบาย ของ คณะรัฐมนตรี นายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี แถลงต่อรัฐสภา วันจันทร์ที่ 11 กันยายน 2566

ขณะเดียวกัน  นายเศรษฐา กล่าวถ้อยแถลงในการประชุมระดับผู้นำว่าด้วยการดำเนินการสภาพภูมิอากาศ (Climate Ambition Summit) ในโอกาสเข้าร่วมการประชุมสมัชชาสหประชาชาติ สมัยสามัญครั้งที่ 78 (UNGA78) สำนักงานใหญ่สหประชาชาติ นครนิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา โดยจะผลักดันไทยยกเลิกใช้ถ่านหิน เพิ่มสัดส่วนพลังงานสะอาด พื้นที่สีเขียว ขับเคลื่อนกรีนไฟแนนซ์

การประชุมคณะกรรมการเพื่อรองรับสถานการณ์เอลนีโญ (El Nino) และ ลานีญา (La Nina) ของประเทศไทย ครั้งที่ 1/2566 แต่งตั้งคณะกรรมการเพื่อรองรับสถานการณ์เอลนีโญและลาณีญาของประเทศไทย ประกอบคณะกรรมการจำนวน 21 ราย โดยมี รองนายกรัฐมนตรี นายภูมิธรรม เวชยชัย เป็นประธานกรรมการ และอธิบดีกรมอุตุนิยมวิทยาเป็นกรรมการและเลขานุการ นอกจากนี้ยังมีการพิจารณา ยุทธวิธี ยุทธศาสตร์ และเป้าหมายการทำงาน

ในการประชุม นายปลอดประสพ สุรัสวดี รองประธานกรรมการ ชี้แจงสภาวะอากาศของโลก ความเปลี่ยนแปลง และผลกระทบต่างๆ ระบุว่า โลกร้อนขึ้นแน่นอน โลกรวนมีความแปรปรวน ทั้งที่สามารถคาดการณ์ได้และไม่ได้ โดยเฉพาะประเทศไทยเป็นประเทศที่มีขนาดเล็ก มีมหาสมุทรอยู่ 2 ฝั่ง ฝั่งตะวันออก คือมหาสมุทรแปซิฟิก โดยทะเลจีนใต้ ฝั่งตะวันตก คือมหสุทรอินเดีย โดยทะเลอันดามัน

ดังนั้นประเทศไทยจะได้รับผลกระทบจาก 2 มหาสมุทรที่เกิดขึ้นต่อเนื่องกันได้ภายใน 10 นาที - 1 ชั่วโมง ความแปรปรวนจึงมีสูงมากจนบางครั้งไม่สามารถแก้ไขได้ทัน ผลกระทบที่สำคัญจะกระทบชีวิตความเป็นอยู่และเศรษฐกิจ

ประเทศไทยจึงต้องบริหารความเสี่ยง เตรียมความพร้อมเพื่อเผชิญเหตุความแห้งแล้งที่รุนแรงและยาวนาน เพราะปรากฎการณ์เอลนีโญจะเกิดขึ้นแน่นอน ซึ่งจะแสดงความรุนแรงชัดเจนในช่วงฤดูแล้งและจะแสดงความรุนแรงมากขึ้นในปีต่อๆไป โดยความเสียหายที่จะเกิดขึ้น กระทบ 7 ด้าน

ระบบนิเวศป่าไม้

• ป่าดิบชื้นเปลี่ยนเป็นป่าดิบแห้ง
• แอ่งซับน้ำตามไหล่เขาจะเหือดแห้ง
• ต้นนำจะไม่มีน้ำซับและน้ำใต้ดิน
• เศษใบไม้จะพอกพูนเป็นเชื้อไฟป่า
• จะมีไฟป่าขนาดใหญ่
• หญ้าและทุ่งหญ้าจะหมดไป สัตว์เท้ากีบจะอดยาก และต่อเนื่องไปถึงสัตว์กินเนื้อ
• ช้างจะออกอาละวาดหนัก กว่า 2,500 ตัว
• น้ำตกจะเหือดแห้ง

ระบบนิเวศทางน้ำ

• อ่างเก็บน้ำจะเหลือน้ำแค่ท้องอ่างทำชลประทานไม่ได้และไม่สามารถผลิตกระแสไฟฟ้าได้
• คลอง หนอง บึง จะเหือดแห้ง
• Wetland (พื้นที่ชุ่มน้ำ ) จะถูกทำลาย
• ฝั่งคลองและแม่น้ำจะสไลด์ (ไม่มีน้ำกั้น)
• น้ำทะเลจะสูงขึ้น
• พืชน้ำจะตาย สัตว์ขนาดเล็กก็ตาย ปลาตามธรรมชาติจะขาดอาหาร
• ปลาน้ำจืดและสัตว์น้ำจืดตาย
• ปลาที่ขายตามตลาดสดจะเน่าเสียเร็วเพราะอากาศร้อน

ระบบนิเวศทางอากาศ

• อากาศจะร้อนและแห้งจัด
• ฝุ่นจะกระจายไปทั่วโดยเฉพาะตามถนน
• P.M 2.5 จะรุนแรง
• เกิดไฟไหม้ง่ายขึ้น
• นกจะเข้ามาอาศัยตามวัด/บ้านเรือน

การประมง

• ปลาตามธรรมชาติจะตาย
• ปลาในกระชังเลี้ยงไม่ได้
• ปลาตามบ่อเลี้ยงไม่ได้
• ปลาน้ำจืดขาดแคลนมีราคาสูง
• นกน้ำจะล้มตาย
• พายุ ถ้ามีจะรุนแรงมาก
• น้ำท่วมจะท่วมเฉพาะพื้นที่

ปศุสัตว์

• การเลี้ยงสัตว์ในทุ่งทำไม่ได้อีกต่อไป
• โรงเลี้ยงจะร้อนมาก สัตว์จะตาย
• อาจจะมีโรคระบาดแปลกๆ เกิดขึ้น
• ราคาเนื้อสัตว์จะแพง
• เนื้อสดที่ขายตามตลาดจะเน่าเสียเร็ว เนื่องจากอากาศที่ร้อน

การเกษตร

• ไม้ผลจะตายหรือไม่มีผลผลิต
• พืชไร่ที่ใช้น้ำมากอย่าง เช่นข้าว จะเหลือที่ปลูกน้อย
• ดินจะแข็งไถยากขึ้น
• ผลผลิตพืชทุกชนิดจะลดลงราคาอาจสูงขึ้น
• วัชพืชจะเกิดได้เร็ว
• อาจมีโรคอุบัติใหม่
• ผลไม้ที่เก็บแล้วจะสุกเร็วมาก
• ระยะเวลาที่เกษตรกรอยู่ในไร่จะน้อยลง ทำให้ได้ผลผลิตน้อยลง

น้ำกินน้ำใช้

• ขาดแคลนไม่พอใช้
• ไม่มีเลย
• คุณภาพน้ำไม่ดี

ทั้งนี้เพื่อบรรเทาผลกระทบต่อประชาชนและระบบเศรษฐกิจ หากเกิดขึ้นยาวนาน 3 ปีขึ้นไป ต้องปรับตัว (Adaptation) ด้วยการจัดทำยุทธวิธี ดังนี้

• ติดตามประเมินสถานการณ์รายวัน และสรุปแบบรายสัปดาห์ รายเดือน และรายปีเพื่อให้ทราบและเข้าใจในภาพรวม
• จัดทำแถลงการณ์ ประกาศสถานการณ์พื้นที่ภัยพิบัติ มีการประชาสัมพันธ์ให้ขาวที่แม่นยำ ชัดเจน เข้าใจง่าย โดยมีการเดินทางไปตรวจสอบยืนยันว่าอยู่ในสภาวะที่ต้องประกาศการเตือนภัย
• เตรียมแผนเผชิญเหตุ เพื่อลดผลกระทบ
• เตรียมทำแผนช่วยเหลือฟื้นฟูและเยียวยา
• เตรียมทำแผนการปรับตัว (Adaptation) สำหรับระยะยาว
• จัดสัมมนาทางวิชาการเพื่อระดมความคิดและจัดทำคลังข้อมูลแห่งชาติ
• ประสานข้อมูลจากต่างประเทศ
• ให้ใช้ระบบเทคโนโลยีสาระสนเทศให้เกิดประสิทธิภาพที่สุดและใช้ระบบเทคโนโลยีเพื่อการสื่อสารข้อมูล