สธ. เดินหน้าผสาน แพทย์แผนไทย-แผนปัจจุบัน ลดนำเข้ายาต่างชาติ
ที่ปรึกษา รมว.สธ. เผยนโยบายสาธารณสุขผนวกศาสตร์การแพทย์แผนไทยเข้ากับการแพทย์สมัยใหม่ เร่งพัฒนาวิจัยสมุนไพรไทยตามมาตรฐานสากล หวังลดการพึ่งพายาต่างชาติ พร้อมผลักดันเข้าสู่บัญชียาหลักแห่งชาติ รองรับการเบิกจ่ายในระบบประกันสุขภาพ
24 ตุลาคม 2567 นายโฆสิต สุวินิจจิต คณะที่ปรึกษารัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข เปิดเผยว่า จากนโยบายคณะรัฐมนตรี และกระทรวงสาธารณสุข มุ่งเน้นการพัฒนาเศรษฐกิจสุขภาพ (Care and Wellness Economy) และบริการทางการแพทย์ (Medical Hub) ยกระดับระบบสาธารณสุขไทยสู่แนวหน้า ควบคู่ไปกับการผลักดันภูมิปัญญาไทยไปสู่ระดับสากล ส่งเสริมการใช้แพทย์แผนไทย และสมุนไพรไทยร่วมกับการแพทย์แผนตะวันตก จึงเป็นโอกาสที่ดียิ่งในการบูรณาการงานร่วมกันของ 3 กรม ประกอบด้วย
1.กรมการแพทย์ ที่มีภารกิจพัฒนาวิชาการด้านการรักษาฟื้นฟูที่มีพื้นฐานจากการแพทย์แผนตะวันตก มีบุคลากรทางการแพทย์ที่เชี่ยวชาญเฉพาะทางในด้านโรคต่าง ๆ และมีบริการทางการแพทย์แผนตะวันตก
2.กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ที่เป็นองค์กรหลักในการส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย การแพทย์ทางเลือก และการแพทย์พื้นบ้านไทย
กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ อันมีภารกิจในการตรวจวิเคราะห์ทางห้องปฏิบัติการเพื่อควบคุมคุณภาพ ประสิทธิภาพ และมาตรฐานผลิตภัณฑ์สุขภาพที่เกี่ยวข้องรวมทั้งสมุนไพร โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อเพิ่มการเข้าถึงบริการแพทย์แผนไทย สมุนไพรไทย ในสถานพยาบาลทั่วไปตั้งแต่ระดับปฐมภูมิ ทุติยภูมิ และตติยภูมิ โดยผสมผสานไปกับระบบบริการทางการแพทย์แผนตะวันตก
ภายใต้การควบคุมคุณภาพ และการสร้างความเชื่อมั่นแก่บุคลากรทางการแพทย์และผู้ป่วยผู้มารับบริการทางการแพทย์ในสถานพยาบาลดังกล่าว และเป็นการเพิ่มทางเลือกในการรักษาของประชาชน ทั้งนี้ จะนำเสนอผลการประชุมให้รัฐมนตรีพิจารณาต่อไป
ตามความเชี่ยวชาญเฉพาะทางของศูนย์ความเป็นเลิศทางการแพทย์ (Center of Excellence: COE) ด้านต่าง ๆ เช่น ศูนย์ความเป็นเลิศทางการแพทย์ด้านโรคมะเร็ง เป็นการศึกษาการใช้ประโยชน์ของสมุนไพรในการดูแลผู้ป่วยโรคมะเร็งมีทั้งมิติด้านการเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วยและสมุนไพรบางชนิด เช่น ทองพันชั่ง เหงือกปลาหมอ กัญชา ฯลฯ
ในขั้นตอนการทดลองในหลอดทดลองและในสัตว์ พบว่า มีฤทธิ์ในการกระตุ้นภูมิคุ้มกัน เพิ่มการทำลายเซลล์มะเร็งได้ ซึ่งในอนาคตจะมีการพัฒนางานวิจัยทางคลินิกเพื่อขยายผลไปใช้ในการรักษาผู้ป่วยทางคลินิกและผลิตภัณฑ์ในเชิงพาณิชย์ต่อไป โรคทางระบบประสาท โดยสารสกัดกัญชาชนิดซีบีดีสูงที่ผลิตในประเทศไทยแบบมาตรฐาน(องค์การเภสัชกรรม) สามารถรักษาโรคลมชักรักษายากในเด็กเทียบเท่ากับยาซีบีดีของต่างประเทศ แต่ต้นทุนของไทยต่ำกว่าประมาณ 6-8 เท่า
พร้อมประยุกต์ใช้สมุนไพรในการรักษาโรคผิวหนัง เป็นต้น เพื่อเป็นทางเลือกในการรักษา ทดแทนและลดการนำเข้ายาแผนตะวันตกบางตัว เพิ่มจำนวนการใช้ยาจากสมุนไพรไทยและผลิตภัณฑ์สมุนไพรไทย นอกจากนี้จะมีการศึกษาวิจัยสารสะกัดสมุนไพรไทยในการนำมาใช้ในการรักษาโรคตามกระบวนการวิจัยที่ได้รับการยอมรับในระดับสากล
นพ.สมฤกษ์ จึงสมาน อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก เปิดเผยว่า จากการบูรณาการของทั้ง 3 หน่วยงานในครั้งนี้ทางกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ได้กำหนดทิศทางการขับเคลื่อนด้านการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกใน 2 ประเด็นหลัก คือ
1) การเพิ่มการใช้ยาสมุนไพรในระบบบริการสุขภาพของประเทศ
2) วางรากฐาน สร้างความเชื่อมั่นด้วยการวิจัยประสิทธิผลและความปลอดภัย ของสมุนไพร การแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก
ล่าสุด กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กรมการแพทย์ และ กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ได้ร่วมดำเนินการวิจัย clinical trial ตามมาตรฐานสากลศึกษาวิจัย 4 กลุ่มโรค ได้แก่
1) ประเด็นวิจัย มะเร็ง
2) ประเด็นวิจัย NCD : เบาหวาน
3) ประเด็นวิจัยสะเก็ดเงิน
4) ประเด็นวิจัยหลอดเลือดสมอง โดย กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก ตั้งเป้าหมายผลักดันผลงานวิจัยเข้าสู่แนวทางเวชปฏิบัติการรักษาโรค และและสร้างความเชื่อมั่นในการใช้ยาไทย สมุนไพรไทย นวดไทย ในระบบบริการสุขภาพของประเทศ
ในปีงบประมาณ 2568 นี้ ทางกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก พร้อมผลักดันเพิ่มรายการยาสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ และการเบิกจ่าย รวมทั้งสนับสนุนการบริการทางการแพทย์ Service Plan เข้าสู่หลักประกันสุขภาพแห่งชาติเพื่อทดแทนยาแผนปัจจุบัน ในหน่วยงานสังกัดสำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุขทั่วประเทศ
พร้อมจัดทำคู่มือเพื่อส่งเสริมการใช้รายการยาสมุนไพรเพื่อนำไปใช้ ในการดูแลผู้ป่วยเพิ่มการใช้ยาสมุนไพรในระบบบริการสุขภาพ ของประเทศ ใน 10 กลุ่มอาการของโรคที่พบบ่อย (Common Disease)กับการใช้ยาสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติ ตั้งเป้าหมายเพิ่มการใช้ยาสมุนไพรในระบบสุขภาพบริการเพิ่มขึ้นร้อยละ 10 ภายใน 5 ปี ประกอบด้วย
1) กลุ่มโรคระบบกล้ามเนื้อและปวดข้อ
2) กลุ่มอาการไข้หวัด/ไอ/เสมหะ/โควิด 19
3) กลุ่มอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ
4) กลุ่มอาการท้องผูก/ริดสีดวงทวารหนัก
5) กลุ่มอาการวิงเวียน/คลื่นไส้ อาเจียน
6) กลุ่มอาการทางผิวหนัง/แผล
7) กลุ่มอาการชาจากอัมพฤกษ์ - อัมพาต
8) กลุ่มอาการนอนไม่หลับ
9) กลุ่มอาการท้องเสีย
10) กลุ่มอาการเบื่ออาหาร
นายแพทย์พิเชฐ บัญญัติ รองอธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ เปิดเผยว่า กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ซึ่งเป็นหน่วยงานวิเคราะห์ วิจัยและพัฒนา มีการสนับสนุนข้อมูลทางวิทยาศาสตร์และความปลอดภัย รวมทั้งวิจัยด้านประสิทธิภาพของยาจากสมุนไพรที่จะทำให้เกิดประโยชน์กับประชาชน ผู้ประกอบการ หน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชนอย่างเต็มที่
ทั้งเรื่องการศึกษาควบคุมคุณภาพสมุนไพร เพื่อสร้างฐานข้อมูลของสมุนไพร ยาสมุนไพร ทดสอบประสิทธิภาพและความปลอดภัย ศึกษากลไกการออกฤทธิ์ของสมุนไพรพัฒนาสูตรตำรับผลิตภัณฑ์สุขภาพจากสมุนไพร พัฒนาจัดทำตำรายาสมุนไพรของประเทศ (Thai Herbal Pharmacopoeia/THP)
เพื่อเป็นข้อกำหนดมาตรฐานคุณภาพ วัตถุดิบ สารสกัดและผลิตภัณฑ์สมุนไพรในท้องตลาด ใช้สำหรับอ้างอิงสำหรับการขึ้นทะเบียนยาสมุนไพร การควบคุมคุณภาพยาสมุนไพรให้ได้มาตรฐานสากลทั้งการผลิตยาเพื่อใช้ในประเทศและเพิ่มมูลค่าการส่งออก ผู้บริโภคได้รับความปลอดภัยจากการใช้ยา