รู้จักโควิดสายพันธุ์ใหม่ FU.1 ลูกหลานโอมิครอน XBB.1.16

18 พ.ค. 2566 | 15:45 น.

รู้จักโควิดสายพันธุ์ใหม่ FU.1 (XBB.1.16.1.1) ลูกหลานโอมิครอน XBB.1.16 เติบโตและแพร่ระบาดสูงกว่า XBB.1.16 ถึง 50% ล่าสุดทั่วโลกต่างจับตาเฝ้าระวังหลังมีผู้ป่วยติดเชื้อแล้ว 122 ราย ประเทศไทย 1 ราย

จากกรณีที่ ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ โรงพยาบาลรามาธิบดี เปิดเผยผ่านเฟซบุ๊ก  Center for Medical Genomics ว่า แม้จำนวนผู้ติดเชื้อโควิด-19 ทั่วโลกจะลดลงอย่างมีนัยสำคัญแต่โควิด-19 ตระกูลโอมิครอนยังมีการกลายพันธุ์แพร่ระบาดอย่างต่อเนื่องซึ่งที่เด่นชัดมี 3 กลุ่ม ประกอบด้วย

โอมิครอน XBB.1.5

  • นามแฝง คือ คราเคน (Kraken) มาจากชื่อปลาหมึกยักษ์ในเทพนิยาย

โอมิครอน XBB.1.16

  • นามแฝง คือ อาร์คทูรัส (Arcturus) มาจากชื่อดาวฤกษ์

โอมิครอน XBB.1.9.1

  • นามแฝงคือ ไฮเปอเรี่ยน (Hyperion) มาจากชื่อเทพเจ้าแห่งแสงสว่าง

โดยกลุ่มโอมิครอน XBB.1.5* มีการลดจำนวนลงอย่างต่อเนื่อง ประเมินว่าจะถูกแทนที่โดย กลุ่ม XBB.1.16* และ XBB.1.9.1* ที่พบระบาดมากที่สุดในอินเดีย และมีการกระจายไปทั่วโลก ส่วนในอาเซียนพบในสิงคโปร์และไทย

ศูนย์จีโนมทางการแพทย์ รพ.รามาธิบดี ระบุว่า จากการติดตามการกลายพันธุ์ในระดับจีโนมของไวรัสโคโรนา 2019 ทั้งในประเทศไทยและทั่วโลกจากการถอดรหัสพันธุกรรมทั้งจีโนมของไวรัสโควิด-19

โดยการเก็บตัวอย่างจากผู้ติดเชื้อในประเทศและข้อมูลรหัสพันธุกรรมจากฐานข้อมูลโควิดโลก "จีเสส (GISAID)" ในช่วง 30 วันที่ผ่านมา (15 เม.ย. -15 พ.ค. 2566) พบโอมิครอนสายพันธุ์หลักในประเทศไทยเป็นกลุ่ม XBB* ประมาณ 93.5% ประกอบด้วย

  • สายพันธุ์ย่อยอันดับหนึ่ง คือ XBB.1.16* ประมาณ 19%
  • สายพันธุ์ย่อยอันดับสอง เป็น XBB.1.5* ประมาณ 10%
  • สายพันธุ์ย่อยอันดับสาม เป็น XBB.1.9.1* ประมาณ 8.4%

สำหรับสายพันธุ์ย่อยอันดับหนึ่งกลุ่ม XBB.1.16* หรือ อาร์คทูรัส (Arcturus) พบการกลายพันธุ์ระบาดไปทั่วโลกถึง 3 รุ่นคือ

รุ่นแรก

  • โอมิครอน XBB.1.16 (กลายพันธุ์ ณ. ตำแหน่ง S:E180V, S:478R) ทั่วโลกพบ 9,003 ราย ประเทศไทย 139 ราย

รุ่นลูก

  • โอมิครอน XBB.1.16.1 (S:T547I) ทั่วโลกพบ 2,714 ราย ประเทศไทย 26 ราย
  • โอมิครอน XBB.1.16.2 (ORF3a:V13L, ORF1a:P926H) ทั่วโลกพบ 666 ราย ประเทศไทยพบ 25 ราย
  • โอมิครอน XBB.1.16.3 (A2893C) ทั่วโลกพบ 175 ราย ประเทศไทยพบ 5 ราย
  • โอมิครอน XBB.1.16.4 (S:T678I) ทั่วโลกพบ 177 ราย ประเทศไทยยังไม่พบ
  • โอมิครอน XBB.1.16.5 (T9991C,C16332T) ทั่วโลกพบ 135 ราย ประเทศไทยยังไม่พบ
  • โอมิครอน XBB.1.16.6 (S:F456L) ทั่วโลกพบ 23 ราย ประเทศไทยยังไม่พบ

รุ่นหลาน

  • โอมิครอน XBB.1.16.1.1 (T3802C)**: นามแฝง FU.1 ทั่วโลกพบ 122 ราย ประเทศไทยพบ 1 ราย
  • โอมิครอน XBB.1.16.1.2 (C8692T): นามแฝง FU.2 ทั่วโลกพบ 149 ราย ประเทศไทยยังไม่พบ

สายพันธุ์ย่อยอันดับสาม คือ กลุ่ม XBB.1.9.1* หรือไฮเปอเรี่ยน (Hyperion) พบการกลายพันธุ์ระบาดไปทั่วโลกถึง 3 รุ่นคือ รุ่นแรก รุ่นลูก และรุ่นหลานเช่นกัน

ใช้ชื่อเรียกเป็นอักษรย่อ "FL" ตามด้วยตัวเลขทศนิยม ยังไม่มีการตั้งชื่อนามแฝง

สายพันธุ์ย่อยในกลุ่มโอมิครอน XBB.1.16* โดยเฉพาะ FU.1 (XBB.1.16.1.1) ถือได้ว่าเป็น "รุ่นหลาน" ของ XBB.1.16 พบการระบาดมากในนครเซี่ยงไฮ้ ประเทศจีน ผู้เชี่ยวชาญทั่วโลกได้ประสานความร่วมมือให้ช่วยกันเฝ้าติดตามเนื่องจากมีค่าความได้เปรียบในการเติบโต-แพร่ระบาด (relative growth advantage) สูงกว่า XBB.1.16 ถึง 50% 

ในขณะที่กลุ่มโอมิครอน XBB.1.16* "รุ่นลูก" คือ "XBB.1.16.1" พบการแพร่ระบาดในสวีเดน โดยมีโอมิครอนกลุ่ม "XBB.1.9.1" และรุ่นลูกและรุ่นหลาน "FL*" กลายพันธุ์แพร่ระบาดตามมาติดๆ คาดว่าอาจเข้ามาแทนที่กลุ่ม XBB.1.16* ในอนาคต