"สมศักดิ์" ชู "คาร์ดิฟโมเดล" แก้ต้นเหตุแพทย์-พยาบาลถูกทำร้าย

17 มีนาคม 2568 นายสมศักดิ์ เทพสุทิน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุข ให้สัมภาษณ์ถึงกรณีคนไข้ชายเมาคลั่งทำร้ายพยาบาลและผู้ช่วยพยาบาลได้รับบาดเจ็บ 3 รายที่โรงพยาบาลแห่งหนึ่งในจังหวัดอุดรธานีว่า โรคที่เกี่ยวข้องกับจิตใจของผู้คนมีความเปลี่ยนแปลงไปเยอะและมีความรุนแรงมากขึ้นพยายามออกมาแสดงและทำร้ายผู้คนโดยเฉพาะบุคลากรทางการแพทย์ขณะนี้ถูกทำร้ายบ่อยขึ้น ต้องใช้คำว่า ต้องระมัดระวังดูแลกัน โดยเฉพาะอย่างยิ่งผู้อำนวยการโรงพยาบาลต่าง ๆ ต้องดูแลผู้ใต้บังคับบัญชาให้เกิดความปลอดภัย

เหตุการณ์เกิดขึ้นบ่อย มีที่มาที่ไปอย่างไร ทำให้นึกถึง "คาร์ดิฟโมเดลเพื่อป้องกันเหตุความรุนแรง" ผลงานของ ศ.ดร.โจนาธาน พี.เซฟเฟิร์ด ผู้พัฒนา Cardiff Model for Violence Prevention นวัตกรรมป้องกันความรุนแรงในชุมชนและได้รับรางวัลสมเด็จเจ้าฟ้ามหิดล สาขาการสาธารณสุข ประจำปี 2567 มีสมมุติฐานที่ทำให้เกิดความรุนแรงต้องไปถึงต้นเหตุปัญหา

ถ้าไปถึงต้นเหตุไม่ได้ก็ต้องรับปลายเหตุอยู่เรื่อย ๆ ซึ่งการไปดำเนินคดีกับผู้ก่อเหตุ เราไม่ต้องการเพราะเป็นเรื่องพื้นฐานมาก ต้องไปถึงต้นตอของปัญหา ต้องไปดู กรมสุขภาพจิต ที่ต้องรับประเด็นความร้อนแรงตรงนี้ เราต้องซีเรียสกับปัญหากับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับการดูแลประชาชน

คิดว่า ปัญหาเหล่านี้เป็นปัญหาที่กรมสุขภาพจิตก็ตระหนักอยู่แล้ว ที่ผ่านมาเพิ่งมีการอบรมสัมมนาที่โรงพยาบาลศรีธัญญาซึ่งบุคลากรทางการแพทย์ก็มีความพยายามที่จะแก้ไขป้องกันแต่คนที่เป็นสุขภาพจิตต้องแก้ด้วยสุขภาพจิต

ส่วนพยาบาลที่บาดเจ็บเรื่องการเยียวยาจะไม่พูดถึงเพราะเป็นเรื่องที่จะต้องทำอยู่แล้วแต่การแก้ไขภาพรวมอยู่ที่กรมสุขภาพจิตต้องวิเคราะห์ปัญหาเหล่านี้เพราะเกิดขึ้นบ่อย

ส่วนการแก้ไขปัญหากับคนที่คลุ้มคลั่งนั้น บางคนออกมาทำร้ายเลยก็สุดที่จะดูแลป้องกันได้ เป็นเรื่องที่ไม่จบแก้ด้วยหนึ่งบวกหนึ่งเป็นสองไม่ได้เพราะเป็นโรคเกี่ยวกับจิตเภทที่ต้องมาช่วยกันอาจจะมาจากเรื่องของยาเสพติด หรือเรื่องอื่นรวมกันไปหมดแต่มาปะทุที่เราต้องมาตั้งสมการกันที่กรมสุขภาพจิตใหม่ 

เมื่อถามว่า จะต้องมีการดำเนินคดีกับผู้ทำร้ายบุคลากรทางการแพทย์ซึ่งดูเหมือนจะไม่เกรงกลัว นายสมศักดิ์กล่าวว่า การดำเนินคดีเป็นพื้นฐานอยู่แล้วแต่กลุ่มนี้เป็นจิตเภทบางทีก็ไม่รู้ตัวที่กระทำลงไป การป้องกันหรือระมัดระวังก็เป็นส่วนหนึ่งจะบอกว่า ให้ฝึกเป็นนักมวยจะได้สู้ได้ก็ไม่ใช่ ต้องเรียนรู้ไว้บ้างในการป้องกันตัว

ทำความรู้จัก "คาร์ดิฟฟ์โมเดล"

นับเป็นผลงานสำคัญของศาสตราจารย์ ดร.โจนาธาน พี. เชฟเพิร์ด ที่ริเริ่มสร้างและพัฒนา "คาร์ดิฟฟ์โมเดลเพื่อป้องกันเหตุความรุนแรง" (Cardiff Model for Violence Prevention) เพื่อเป็นเครื่องมือและนวัตกรรมด้านสาธารณสุขที่สำคัญสำหรับการลดเหตุความรุนแรงในชุมชน โดย ศ.ดร.เชฟเพิร์ด ได้ริเริ่มสร้างและพัฒนา คาร์ดิฟฟ์โมเดล ระหว่างปี พ.ศ. 2540 – 2544 จนสมบูรณ์แบบ

นำมาใช้เป็นครั้งแรกในเมืองคาร์ดิฟฟ์ เมืองหลวงของเวลส์ ในปี พ.ศ.2544 และต่อมาในกรุงลอนดอนพบว่า ได้ผลดีมากในการลดความเสียหายจากเหตุความรุนแรงจึงถูกนำไปใช้ต่อทั่วสหราชอาณาจักร

ต่อมาในอีกหลายประเทศ อาทิ ออสเตรเลีย เนเธอร์แลนด์ แอฟริกาใต้ โคลอมเบีย จาเมกา แคนาดา และสหรัฐอเมริกา รวมถึงองค์การอนามัยโลกที่ได้นำไปใช้สำหรับการป้องการความรุนแรงในเด็ก รวมถึงศูนย์ควบคุมและป้องกันโรคแห่งสหรัฐอเมริกาก็ได้นำไปประยุกต์ใช้เช่นเดียวกัน

ทั้งนี้ ผลการศึกษาวิจัยของศาสตราจารย์เชฟเพิร์ด พบว่า ปัญหาอาชญากรรมที่รุนแรงนำไปสู่การที่ผู้ป่วยมารับการรักษาที่แผนกฉุกเฉินของโรงพยาบาลจำนวนมากแต่เหตุดังกล่าวส่วนใหญ่ไม่ได้มีการรายงาน ทำให้เจ้าหน้าที่ด้านการบังคับใช้กฎหมายไม่ได้รับทราบมากถึง 75 % จึงได้มีการเชื่อมโยงข้อมูลของเหตุรุนแรงระหว่างโรงพยาบาลและตำรวจ เพื่อวิเคราะห์สถานที่ซึ่งเกิดเหตุบ่อย วันเวลาที่เกิดเหตุ ขนาดและประเภทของความรุนแรง

นำไปสู่การสร้างเป็น "คาร์ดิฟฟ์โมเดล" ที่สามารถใช้ในการวางแผนป้องกันเหตุความรุนแรงได้อย่างมีประสิทธิภาพและทำให้จำนวนผู้ป่วยที่ต้องมาแผนกฉุกเฉินลดลงอย่างมีนัยสำคัญถึง 42% อีกทั้งยังช่วยลดค่าใช้จ่ายที่เกี่ยวเนื่องกับการบาดเจ็บได้อีกจำนวนมาก