อาการของโควิดลงปอดเป็นอย่างไร วิธีการรักษาเป็นแบบไหน เป็นคำถามสำคัญในช่วงที่สถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 (Covid-19) สายพันธุ์โอมิครอนกระจายไปทั่ว
"ฐานเศรษฐกิจ" ได้ดำเนินการสืบค้นข้อมูล เพื่อไขคำตอบของประเด็นดังกล่าว พบว่า
วิธีสังเกตอาการโควิด-19 ลงปอด ประกอบด้วย
- แน่นหน้าอก
- หายใจลำบาก
- เหนื่อย หอบ แม้ว่าจะไม่ได้ออกแรงกระทำการใดก็ตาม
- ไข้ขึ้นมากกว่า 37.5°C ขึ้นไป
- มีอาการไอแห้ง หรือไอมีเสมหะ
- การใช้อุปกรณ์วัดค่าออกซิเจนในเลือดบริเวณปลายนิ้ว (Fingertip Pulse Oximeter) ค่าออกซิเจนในเลือดไม่ควรมีระดับต่ำกว่า 95% และควรวัดอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง
- การวัดค่าออกซิเจนในเลือดทันที หลังจากการลุกนั่งในเวลา 1 นาที หรือการกลั้นหายใจ ในเวลา 10 – 15 วินาที หากมีค่าออกซิเจนในเลือดระดับต่ำกว่า 94%
ทั้งนี้ เมื่อเชื้อไวรัสโควิด -19 ลงปอดในผู้ป่วยที่กำลังรอเข้ารับการรักษา Hospitel หรือผู้ป่วยที่รักษาแบบ Home Isolation สามารถลดความรุนแรงของอาการได้ด้วยการปฏิบัติดังนี้
- 1. นอนคว่ำหน้าเพื่อหลีกเลี่ยงในการที่ปอดถูกกดทับ หรือนอนกึ่งตะแคงกึ่งคว่ำ 45 องศา ในกรณีผู้ป่วยที่ตั้งครรภ์ควรนอนตะแคงไปทางด้านซ้าย เพื่อหลีกเลี่ยงน้ำหนักของมดลูกไปกดทับเส้นเลือดใหญ่ดำ ส่งผลให้โลหิตไหลเวียนดีขึ้น
- ยืดเหยียดปลายเท้า งอขา ส่งผลให้โลหิตไหลเวียนดีขึ้น และป้องกันการเกิดลิ่มเลือดได้ดี
- ดื่มน้ำให้มากกว่า 2 ลิตร ต่อวัน และรับประทานอาหารให้พออิ่ม ในกรณีที่ผู้ป่วยไม่สามารถรับประทานอาหารได้ ควรบริโภคเครื่องดื่มเกลือแร่แทน
- หากมีอาการไข้ขึ้น ให้รับประทานยาพาราเซตามอลเท่านั้นโดยทันที ไม่ควรปล่อยให้ไข้ขึ้นสูงแล้วจึงรับประทานยา ในกรณีผู้ป่วยโรคตับห้ามรับประทานยาพาราเซตามอลโดยเด็ดขาด เป็นอันตรายอาจเกิดอาการตับวาย ควรใช้วิธีการลดไข้ด้วยการใช้ผ้าชุบน้ำบิดหมาดๆ เช็ดตัวเพียงเท่านั้น
- สามารถรับประทานยาสมุนไพรในปริมาณที่พอดี ไม่เกินที่แพทย์ หรือเภสัชกรกำหนด เช่น ยาสมุนไพรที่ทำมาจากฟ้าทะลายโจร หรือยาสมุนไพรที่ทำมาจากกระชาย เป็นต้น
- ควรขับถ่ายด้วยการใช้กระโถน ไม่ควรลุกเดินไปเข้าห้องน้ำ เพราะมีความเสี่ยงที่ทำให้เกิดการเป็นลม หมดสติ หัวใจหยุดเต้น จนเสียชีวิตในที่สุด
สำหรับการรักษาโควิด-19 ลงปอด ประกอบด้วย
- การใช้ยาต้านไวรัส ซึ่งยาต้านไวรัสจะเข้าไปฆ่าเชื้อไวรัสโควิด-19 สามารถยับยั้งไม่ให้เชื้อไวรัสโควิด-19 แบ่งตัวเพิ่มเติม และทำลายเซลล์ในอวัยวะต่างๆ อีกทั้งยังมีการใช้ยาต้านไวรัสร่วมกับยาแก้อักเสบ เพื่อลดการอักเสบภายในร่างกาย
- การใช้เครื่องช่วยหายใจ สำหรับผู้ป่วยที่มีอาการหนัก โดยเฉพาะบริเวณเนื้อปวดที่ถูกทำลาย หรือปอดมีอาการบวมน้ำ
- การใช้เครื่องปอด - หัวใจเทียมแบบเคลื่อนย้าย (Extracorporeal Membrane Oxygenation) หรือ ECMO ซึ่งเครื่องมือชนิดนี้ สามารถฟอกโลหิตของผู้ป่วยแล้วเติมออกซิเจนเข้าไป ก่อนที่จะคืนกลับเข้าไปในร่างกายของผู้ป่วย
อย่างไรก็ดี เมื่อผู้ป่วยได้รับการรักษาหายจากอาการโควิดลงปอดแล้ว มีความเสี่ยงที่จะเกิดภาวะ Long COVID ซึ่งเป็นอาการหลงเหลือที่มาจากเชื้อโควิด-19 ซึ่งขึ้นอยู่กับแต่ละบุคคล
หากสภาพปอดถูกทำลายเพียงเล็กน้อย อาจใช้เวลาเพียงไม่นาน ในการฟื้นฟูในปอดให้กลับมาเป็นปกติ
แต่หากสภาพปอดถูกทำลายไปมาก แม้จะยังสามารถใช้งานได้ แต่ประสิทธิภาพอาจทำงานได้น้อยลง
ที่มา : โรงพยาบาลเพชรเวช