ตรุษจีน 2565 ความหมายของวันจ่าย วันไหว้ วันเที่ยว

ตรุษจีน เป็นวันหยุดตามประเพณีที่สำคัญที่สุดในประเทศจีน เพราะถือเป็น วันขึ้นปีใหม่ ตาม ปฏิทินจีน ชาวจีนทุกคนให้ความสำคัญกับวันนี้เป็นอย่างมาก โดยที่มาก็เพื่อตั้งใจที่จะฉลองฤดูใบไม้ผลิ เนื่องจากช่วงก่อนเทศกาลตรุษจีนนั้น ประเทศจีนปกคลุมไปด้วยหิมะ จึงไม่สามารถทำการเกษตรได้ เมื่อเข้าถึงฤดูใบไม้ผลิ จึงจะสามารถเพาะปลูกพืชผักได้ตามปกติ ชาวจีนจึงกำหนดให้วันแรกของฤดูใบไม้ผลิในแต่ละปีเป็นวันสำคัญที่เรียกว่า “วันตรุษจีน”

สำหรับชาวไทยเชื้อสายจีนจะถือประเพณีปฏิบัติเกี่ยวกับเทศกาลตรุษจีนอยู่ 3 วัน คือ วันจ่าย วันไหว้ และ วันเที่ยว ซึ่งต่างก็มีความหมายและมีกิจกรรมต่าง ๆที่ปฏิบัติในวันนั้น แตกต่างกัน ดังนี้ 

วันจ่าย

“วันจ่าย” หรือ “ตื่อเส็ก” คือ วันก่อนวันสิ้นปี เป็นวันที่ชาวไทยเชื้อสายจีนจะต้องออกไปซื้ออาหาร ผลไม้ และเครื่องเซ่นไหว้ต่าง ๆ ก่อนที่ร้านค้าทั้งหลายจะปิดร้านหยุดพักผ่อนยาว

ตามธรรมเนียมของคนจีนแล้ววันนี้ถือว่าเป็นวันจ่าย ทำให้เจ้าของกิจการนิยม “จ่ายโบนัส” ให้กับพนักงานในวันนี้ด้วย

วันไหว้

“วันไหว้” ก็จะมีการไหว้ 3 ช่วงเวลา วันนี้ถือเป็นวันสิ้นปี

1. ตอนเช้ามืด จะไหว้ “ป้ายเล่าเอี๊ย” เป็นการไหว้เทพเจ้าต่าง ๆ เครื่องไหว้คือ เนื้อสัตว์ 3 อย่าง หรือ “ซาแซ” ซำเช้ง ได้แก่ หมู เป็ด ไก่ หรือเพิ่มตับ ปลา กลายเป็นเนื้อสัตว์ 5 อย่าง หรือ “โหงวแซ” เหล้า น้ำชา และกระดาษเงินกระดาษทอง
2. ตอนสาย จะไหว้ “ป้ายแป๋บ้อ” คือการไหว้บรรพบุรุษ พ่อแม่ญาติพี่น้องที่ถึงแก่กรรมไปแล้ว เป็นการแสดงความกตัญญูตามคติจีน การไหว้ครั้งนี้จะไหว้ไม่เกินเที่ยง เครื่องไหว้จะประกอบด้วย ซาแซ อาหารคาวหวาน ส่วนมากจะทำตามที่ผู้ที่ล่วงลับเคยชอบ รวมทั้งการเผากระดาษเงินกระดาษทอง เสื้อผ้ากระดาษ เพื่ออุทิศแก่ผู้ล่วงลับ หลังจากนั้นญาติพี่น้องจะมารวมกันรับประทานอาหารที่ได้เซ่นไหว้ไป เพื่อความเป็นสิริมงคล และถือเป็นเวลาที่ครอบครัวหรือวงศ์ตระกูลจะรวมตัวกันได้มากที่สุด จะแลกเปลี่ยนอั่งเปาหลังจากรับประทานอาหารร่วมกันแล้ว
3. ตอนบ่าย จะไหว้ “ป้ายฮ่อเฮียตี๋” เป็นการไหว้ผีพี่น้องที่ล่วงลับไปแล้ว เครื่องไหว้จะเป็นพวกขนมเข่ง ขนมเทียน เผือกเชื่อมน้ำตาล กระดาษเงินกระดาษทอง พร้อมทั้งมีการจุดประทัดเพื่อไล่สิ่งชั่วร้ายและเพื่อเป็นสิริมงคล

อีกหนึ่งกิจกรรมของครอบครัวและเครือญาติที่จะต้องมารวมตัวกันหรือนัดกันออกไปกินข้าวมื้อเย็นร่วมกัน และจะต้องมีเมนู “เกี๊ยว” อยู่ในมื้อนั้นด้วย เพราะเชื่อว่า การกินเกี๊ยวในมื้อวันสิ้นปีรวมกันจะทำให้มีเงินมีทองใช้ตลอดปี ส่วนหนึ่งมาจากความเชื่อว่ารูปร่างของเกี๊ยวนั้นเหมือนกับรูปทรงเงินของจีนนั่นเอง

วันเที่ยว

“วันเที่ยว” หรือ “วันถือ” คือวันขึ้นปีใหม่ เป็นวันที่หนึ่งของเดือนที่หนึ่งของปี วันนี้ชาวจีนจะถือธรรมเนียมโบราณที่ยังปฏิบัติสืบต่อกันมาถึงปัจจุบันคือ “ป้ายเจีย” เป็นการไหว้ขอพรและอวยพรจากญาติผู้ใหญ่และผู้ที่เคารพรัก โดยนำส้มสีทองไปมอบให้ เหตุที่ให้ส้มก็เพราะส้มออกเสียงภาษาแต้จิ๋วว่า “กิก” ไปพ้องกับคำว่าความสุขหรือโชคลาภ เพราะฉะนั้น การให้ส้มจึงเหมือนนำความสุขหรือโชคลาภไปให้ จะมอบส้มจำนวน 4 ผล ห่อด้วยผ้าเช็ดหน้าของผู้ชาย

เหตุที่เรียกวันนี้ว่า "วันถือ" คือ เป็นวันที่ชาวจีนถือว่าเป็นสิริมงคล งดการทำบาป จะมีคติถือบางอย่าง เช่น จะห้ามไม่ให้พูดคำไม่เป็นมงคล คำหยาบ หรือคำด่าใด ๆ เพราะถือว่าถ้าทำไปจะโชคร้ายไปตลอดปี ไม่ทวงหนี้กัน ไม่จับไม้กวาด และจะแต่งกายด้วยเสื้อผ้าใหม่สีสดใส งดสีขาวดำทุกกรณี แล้วออกเยี่ยมอวยพรและพักผ่อนนอกบ้าน และเพื่อความเป็นมงคลกับชีวิตจะนิยมทานมื้อแรกของวันนี้ด้วยอาหารเจ ด้วยความเชื่อที่ว่า ทานเจมื้อนี้ก็จะเหมือนกันการได้ทานเจตลอดทั้งปีกันเลยทีเดียว

นอกจากนี้ ยังมีธรรมเนียมปฏิบัติอีกหลายอย่างให้ทำกัน หนึ่งในนั้นก็คือ เนื่องจากวันนี้เป็นวันดี ให้กล่าวคำอวยพรให้แก่กันว่า “ซินเจียยู่อี่ ซินนี้ฮวดไช้”  ที่แปลว่า “ปีใหม่ขอให้สมความปรารถนาทุกประการ  ขอให้ร่ำรวยมั่งคั่ง” นั่นเอง