ครม.ไฟเขียวยุติข้อพิพาทปม "น้ำตาลทราย" รัฐบาลไทย-บราซิล

วันนี้ (29 ตุลาคม 2567) แหล่งข่าวจากทำเนียบรัฐบาล เปิดเผยว่า ที่ประชุมคณะรัฐมนตรี (ครม.) มีมติรับทราบการดำเนินการเพื่อยุติกรณีพิพาทเรื่องน้ำตาลทราย ภายใต้องค์การการค้าโลก (WTO) ตามเอกสารข้อยุติ ซึ่งเป็นที่ยอมรับร่วมกันระหว่างรัฐบาลไทยกับรัฐบาลบราซิลว่าด้วยเรื่องการอุดหนุนซึ่งสินค้าน้ำตาลทรายของไทย 

ทั้งนี้กระทรวงพาณิชย์ รายงานว่า ตั้งแต่เมื่อวันที่ 24 กุมภาพันธ์ 2567 เอกอัครราชทูตผู้แทนถาวรไทยประจำ WTO และ องค์การทรัพย์สินทางปัญญาโลก (WIPO) และเอกอัครรราชทูตผู้แทนถาวรบราซิลประจำ WTO และองค์กรด้านเศรษฐกิจอื่น ๆ ณ นครเจนีวา ได้ร่วมกันลงนามในเอกสารข้อยุติฯ ระหว่างการประชุมรัฐมนตรี WTO ครั้งที่ 13 ณ กรุงอาบูดาบี สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์

ต่อมาเมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2567 สำนักเลขาธิการ WTO ได้เวียนคำขอร่วมระหว่างไทยกับบราซิลเพื่อแจ้งให้องค์กรระงับข้อพิพาทและคณะกรรมการที่เกี่ยวข้องภายใต้ WTO ทราบเกี่ยวกับเอกสารข้อยุติฯ แล้ว จนเมื่อวันที่ 2 พฤษภาคม 2567 คณะผู้แทนถาวรไทยประจำ WTO และ WIPO ได้มีหนังสือแจ้งขอยกเลิกบันทึกความเข้าใจฯ แล้ว

จนเมื่อวันที่ 13 พฤษภาคม 2567 คณะผู้แทนถาวรบราซิลประจำ WTO มีหนังสือแจ้งว่าได้รับหนังสือดังกล่าวจากไทยแล้วส่งผลให้การยกเลิกบันทึกความเข้าใจฯ มีผลภายใน 30 วัน หลังจากวันที่ได้รับแจ้งเป็นลายลักษณ์อักษร (วันที่ 12 กรกฎาคม 2567)

อย่างไรก็ตาม กระทรวงพาณิชย์ ได้แจ้งเวียนการดำเนินการตามมติ ครม. เมื่อวันที่ 20 กุมภาพันธ์ 2567 เพื่อยุติกรณีพิพาท โดยให้กระทรวงการคลัง กระทรวงการต่างประเทศ กระทรวงเกษตรและสหกรณ์ กระทรวงอุตสาหกรรม และบริษัท อ้อยและน้ำตาลไทย จำกัด ในฐานะคณะทำงางานแก้ไขปัญหาข้อพิพาทเรื่องน้ำตาลภายได้ WTO ในขั้นตอนการหารือรับทราบแล้ว

สำหรับเอกสารข้อยุติกรณีที่พิพาทเรื่องน้ำตาลภายใต้องค์การการค้าโลก มีสาระสำคัญดังนี้

1.เมื่อวันที่ 4 เมษายน 2567 บราซิลได้ยื่นเรื่องเข้าสู่กระบวนการระงับข้อพิพาทเรื่องการอุดหนุนน้ำตาล ซึ่งทั้งสองฝ่ายได้หารือกันมาหลายครั้งในระหว่าง ปี 2557 - 2566 ซึ่งปรากฎตามบันทึกความเข้าใจฯ ที่ได้ลงนามเมื่อวันที่ 11 สิงหาคม 2564

2. ในปี 2569 ฝ่ายไทยได้เริ่มต้นกระบวนการปฏิรูประบบน้ำตาลทรายภายในประเทศ ซึ่งเป็นผลมาจากข้อกังวลของบราซิลในการหารือภายใต้บันทึกความเข้าใจฯ ประกอบด้วย

• การยกเลิกระบบโควตา ก ข และ ค ตั้งแต่วันที่ 15 มกราคม 2561
• การยกเลิกการกำหนดราคาขาขายน้ำตาลทรายภายในประเทศ จากการปรับแก้ไขมาตรา 17 (18) ของพระราชบัญญัติอ้อยและน้ำตาลทราย พ.ศ.2529 ตามที่ระบุในพระราชบัญญัติอ้อยและน้ำตาลทราย (ฉบับที่ 2) พ.ศ.2565 ซึ่งมีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 24 ธันวาคม 2565
• การยกเลิกการให้เงินช่วยเหลือแก่ชาวไร่อ้อยจำนวน 160 บาทต่อต้น ตั้งแต่วันที่ 11 ตุลาคม 2559
• การปรับแก้ไขการให้เงินชดเชยแก่โรงงานน้ำตาลในกรณีที่ราคาอ้อยขั้นสุดท้ายต่ำกว่าราคาอ้อยขั้นต้น ตามมาตรา 56 ของพระราชบัญญัติอ้อยและน้ำตาลทราย พ.ศ.2527 ฉบับที่ 2 มีผลบังคับใช้ตั้งแต่วันที่ 24 ธันวาคม 2565

3. ทั้งสองฝ่ายมีความประสงค์ที่จะแจ้งต่อองค์กรระงับข้อพิพาท คณะมนตรีและคณะกรรมการที่เกี่ยวข้องของ WTO ว่า ทั้งสองฝ่ายได้บรรลุขอยุติซึ่งเป็นที่ยอมรับร่วมกันในประเด็นที่นที่บราชิลหยิบยกภายใต้เรื่องของการอุดหนุนสินค้าน้ำตาลทรายของไทยแล้ว