เปิด 57 รายชื่อสมุนไพรหายากอัตลักษณ์ประจำจังหวัด
กรมแพทย์แผนไทย เคาะ 57 ชื่อสมุนไพรหายากเป็นอัตลักษณ์ประจำจังหวัด คาดได้ครบทุกจังหวัดภายใน 1-2 เดือนนี้ เดินหน้าส่งเสริมปลูกแปลงใหญ่ ต่อยอดผลิตภัณฑ์ สร้างรายได้ให้ประชาชนในพื้นที่
ผลการประชุมคณะกรรมการนโยบายสมุนไพรแห่งชาติ ครั้งที่ 1/2567 เมื่อวันที่ 1 เม.ย.ที่ผ่านมาที่มี นายสมศักดิ์ เทพสุทิน รองนายกรัฐมนตรี เป็นประธานการประชุมนั้น ได้มีการจัดนิทรรศการแสดงเรื่องเมืองสมุนไพรและการส่งเสริมผลิตภัณฑ์สมุนไพร รวมถึง สมุนไพรอัตลักษณ์ประจำจังหวัด โดยล่าสุดผ่านการพิจารณาจากคณะอนุกรรมการด้านวิชาการกำหนดชนิดสมุนไพรอัตลักษณ์ประจำจังหวัดแล้วจำนวน 57 จังหวัด และอยู่ระหว่างการพิจารณาอีก 19 จังหวัด
โดยล่าสุด นายสมศักดิ์ รองนายกรัฐมนตรี เปิดเผยถึงการส่งเสริมสมุนไพรอัตลักษณ์ประจำจังหวัดว่า ถ้ามีสมุนไพรอัตลักษณ์ประจำจังหวัดจะหาเงินช่วยชาวบ้านในการปลูกให้เป็นแปลงที่ใหญ่ขึ้นได้ อย่างไรก็ดี ต้องมีการหารือกับทางกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ต่อไป
ทั้งนี้ นายสมศักดิ์ เปิดเผยว่า ก่อนหน้านี้ได้บอกกับ นพ.ทวีศิลป์ วิษณุโยธิน อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือกว่า จังหวัดไหนที่มั่นคงมีเอกลักษณ์แล้วให้หาพื้นที่ลองปลูกนำร่องหรือแจกกล้า เพื่อเป็นการส่งสัญญาณให้ประชาชนเห็นว่า เราพร้อมที่จะเดินหน้าในเรื่องนี้ ส่วนการส่งเสริมไปจนถึงการผลิตเป็นผลิตภัณฑ์สมุนไพรและผลิตภัณฑ์สุขภาพต่าง ๆ นั้นจะต้องมาจัดทำต่อยอดผลิตภัณฑ์และทำแผนการส่งเสริมการตลาดต่อไป
ตัวอย่างสมุนไพรอัตลักษณ์ประจำจังหวัดต่าง ๆ
ภาคเหนือ
เชียงใหม่ - กัญชง
แม่ฮ่องสอน - บุกไข่
เชียงราย - ส้อมป่อย
ลำพูน - เปล้าใหญ่
ลำปาง - กวาวเครือ
พะเยา - เพชรสังฆาต
แพร่ - กลอย
น่าน - มะแขว่น
ตาก - ขมิ้นชัน
สุโขทัย - เพกา
พิษณุโลก - ส้มซ่า
กำแพงเพชร - สมอพิเภก
เพชรบูรณ์ - ขิง
พิจิตร - ฟ้าทะลายโจร
ภาคกลาง
ชัยนาท - มะตูม
นครปฐม - กระชาย
นนทบุรี - หน่อกะลา
ปทุมธานี - บัวหลวง
พระนครศรีอยุธยา - ผักเสี้ยนผี
ลพบุรี - ฟ้าทะลายโจร
สมุทรปราการ - เหงือกปลาหมอดอกม่วง
สมุทรสาคร - เหงือกปลาหมอดอกขาว
สมุทรสงคราม - เกลือสมุทร
สุพรรณบุรี - ว่านพระฉิม
อุทัยธานี - คนฑา
อ่างทอง - ข่าตาแดง
ภาคใต้
กระบี่ - กระท่อม
ชุมพร - มะเดื่ออุทุมพร
ตรัง - หัวร้อยรู และพริกไทย
นครศรีธรรมราช - จันทน์เทศ
นราธิวาส - คนที
ปัตตานี - ปลาไหลเผือก
พัทลุง - ไพล
ภูเก็ต - ส้มควาย
สงขลา - กระท่อม
สุราษฎร์ธานี - ขมิ้นชัน
ภาคตะวันตก
กาญจนบุรี - มะขามป้อม
ประจวบคีรีขันธ์ - ว่านหางจระเข้
ราชบุรี - ขมิ้นอ้อย
เพชรบุรี - หัวเข่าคลอน
ภาคตะวันออก
จันทบุรี - กระวาน และพริกไทย
ปราจีนบุรี - ฟ้าทะลายโจร
ทั้งนี้ นางสาวกมลทิพย์ สุวรรณเดช นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการ กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กล่าวถึงขั้นตอนที่ใช้เป็นแนวทางการพิจารณาเลือกสมุนไพรอัตลักษณ์ประจำจังหวัดว่า กำหนดให้แต่ละจังหวัดที่รู้ข้อมูลพื้นที่ของตัวเองคัดเลือกขึ้นมาก่อนว่า สมุนไพรตัวไหนที่มีค่าและพบได้มาก เป็นพืชเศรษฐกิจ หรือพบหายาก มีคุณค่าทางวัฒนธรรมเกี่ยวข้องกับประวัติศาสตร์ส่งมาให้ จากนั้นจึงจะไปดูว่า ที่เลือกมานั้น ใช่หรือไม่ หรือตัวไหนที่น่าจะเป็นสมุนไพรอัตลักษณ์มากกว่าก็จะให้ข้อมูลทางด้านสารสำคัญ งานวิจัยเข้าไป
ยกตัวอย่างเช่น "หัวร้อยรู" เป็นสมุนไพรหายากของจังหวัดตรังและใช้ทางยารักษาโรคมะเร็งมีเฉพาะในธรรมชาติเท่านั้น มีการปลูกที่ยากมากจึงให้ หัวร้อยรู เป็นสมุนไพรอัตลักษณ์ของตรังโดยมีแผนว่า จะทำอย่างไรให้ลดการเก็บจากธรรมชาติแล้วหันมาส่งเสริมการปลูกทดแทนในธรรมชาติ เป็นต้น
คณะอนุกรรมการด้าานวิชาการกำหนดชนิดสมุนไพรอัตลักษณ์ประจำจังหวัดได้พิจารณาแล้ว 57 จังหวัด ส่วนอีก 19 จังหวัดกำลังพิจารณาคาดว่า จะคัดเลือกได้ภายใน 1-2 เดือนนี้