Good Mourning : เอ่ยคำลาให้มันน่าซึ้งใจ
คอลัมน์ Cat out of the box โดย พีรภัทร์ เกียรติภิญโญ
อันว่าคนเรานั้นหามีผู้ใดอยู่ได้ค้ำฟ้า วันหนึ่งก็ต้องตายตกจากลาไปตามประสาชีวิตสัจจะธรรม
อ้ายลำพังตัวเราตายสูญไปนั้นไม่เท่าไหร่ ตายแล้วแล้วกันจบสิ้นไม่รับรู้รับทราบอะไรในภพมนุษย์อีก แตกต่างจากคนอื่นตาย_ตายแล้วไม่ตายลับ ทิ้งภาระต่อให้คนข้างหลังต้องทำศพเขียนอาลัย ยังความวุ่นวายให้แก่คนเป็น คือจักเขียนอย่างไรไม่ให้เสร่อ เขียนอย่างไรไม่ให้เว่อร์ สดุดีสรรเสริญแต่พอเหมาะสม โดยสำแดงความจริงใจในความอาลัยสูญเสีย ด้วยหากว่าอวยกันเสียจนเฝือ มันก็จะเสียศรีกันหมดทั้งคนตายคนเขียนและคนอ่าน
วันหนึ่งไปไหว้ธาตุเมืองพะโคหงสาวดี ระหว่างทางเขามีหลุมศพเหล่าทหารฝรั่งที่จากบ้านมาตายอยู่ห่างไกลในสงครามโลก จึงได้ใช้เวลาเดินหารวบรวมคำอาลัยที่ป้ายหลุมศพ มานำเสนอแต่ท่านผู้อ่าน ผิว่าจักเปนประโยชน์ ได้หยิบจับนำไปใช้ในสถานการณ์ไว้ทุกข์ขุกเข็ญ (Mourn) ให้มันไปได้สวย (Good) ด้วยคำกุญแจ keywords ต่อๆไปนี้
ยามเมื่อผู้ตายนั้นเป็นที่รักคำไว้อาลัยอาจแสดงออกถึงความเจ็บปวดแห่งเรา : Our hearts are sore. -หัวใจของเราเจ็บปวด ใช่แล้ว_ลึกลงไปในความรู้สึกเจ็บแลปวดนั้น
ถามว่าคนเรามันเจ็บปวดที่ไหน?
-ก็หัวใจสิ
ดังนั้นท่านจึงว่าความอาลัยมักเริ่มที่หัวใจ [HEART] ก่อน : Death leaves a heartache no one can heal. ความตายทิ้งแผลปวดแสบไว้ในหัวอกใครก็เยียวยามิได้
ถัดจากหัวใจต่อมาแล้วไซร้ของทำอาลัยมันก็ต้อง_น้ำตา : Secret tears often flow, No one will never know.
อันว่าน้ำตาไหลนั่นมันเปนเรื่องปกติแห่งความเสียใจ แต่ว่าน้ำตาที่ “แอบ” ไหล มันสะท้อนถึงความเย็นเยียบในหัวใจเปล่าเปลี่ยวในหัวอกอันสะท้านสะเทื้อนพิโยกไหวโดยเฉพาะ secret tears น้ำตาลับๆ_แอบไหล
บางกวีว่านี้เปนการสู้กับความสูญเสียเพียงลำพังที่ไม่อาจมีผู้ใดร้าวลึกยิ่งไปกว่าเจ้าของหยาดน้ำตา_โอ้ฯ
ถัดมาจากน้ำตาของหวลหาอาลัยก็คือความเงียบงัน (SILENCE) บางคราวคนเราตระหนักกับสถานการณ์หนักหนามากๆเข้าเราก็ยังออกอาการ “พูดไม่เปนคำ” หรือว่า “พูดไม่เปนภาษา” ในความพูดไม่ออกนั้น : It is not the word, they are so few. ฝรั่งว่า
ส่วนอาการหลังจากที่ภาษาแบบยุคนี้ก็ว่าสตั้นท์_อึ้งอยู่นั้นอาจตามมาด้วยความเงียบ : In silence, I think of you. - ในความเงียบงันนั้น, ฉันคิดถึงเธอ
บางคราวที่เราไม่รู้จะพูดอะไร ทางออกที่ดีก็อาจมีเช่นว่าผู้ตายนั้น_Too great for words to say. เปนการใช้ความเงียบให้เปนประโยชน์
ในขณะที่ MEMORY ความทรงจำก็เป็นอีกหนึ่งความหมายของการจากไกล ที่คนไปทิ้งไว้ให้คนอยู่ การแสดงออกถึงความทรงจำไม่จำเป็นต้องเค้นหาเอาแต่เฉพาะที่ดีงามมาสรรเสริญเยินยอกันก็ได้ อาจใช้ถ้อยคำสั้นๆ ระบุความโดยกว้างๆ
Time passes by, but memories remain. - แม้เวลาจะผ่านเนิ่นนานแสนนานแต่ห้วงความทรงจำนั้นกลับยังเหมือนเดิม จริงอยู่ว่าความตายนั้นพรากคนให้จากไกล แต่ : In my memory, we never be separated. - ในความทรงจำนั้นเราไม่เคยแยกจากกัน_บร้ะ!
อีทีนี้ปัญหามีว่า Memory-ความทรงจำ นี่มันไปเก็บอยู่ที่ไหน?
ตอบได้ว่า มันก็ย้อนกลับไปเก็บที่หัวอกอีกที: In the silence of our remembering hearts, he smiles always.55
ฝรั่งตัวจริงนั้นหามิได้กลัวตายหรอก, กลัวถูกลืม จารึกหน้าหลุมจึงพบบ่อยที่ว่า : The memory shall never fade.
: Time passes but memories live forever.
: Hearts that loved him can never forget.
ข้างคนไทยนั้นก็ไม่ใช่ผู้เดียวที่ถือและกังวลซึ่งการตายไกลบ้าน, ความห่างไกลเปนเหตุแห่งความเศร้าขั้นกว่าเช่นกัน:
: Though you rest so far away, we think of you everyday.
เขาถึงมีเพลงว่า_แต่ความห่างไกลไม่เคยห้ามใจที่ยังคิดถึง
อนึ่งฝรั่งใส่ใจเรื่องความสงบหลังความตาย และมองความตายให้ดูดีได้ว่าเป็นการพักผ่อน และหลุดพ้นจากชีวิตเจ็บปวด
: Free from pain, we won’t wake you to suffer again.
จึงเปนที่มาของคำว่า RIP - Rest In Peace
บางทีความตายนั้นตัดพ้อ
: We often think of you, wonder why you had to die.
เราคิดถึงเธอบ่อยๆ และก็สงสัยอยู่ว่าทำไมเธอต้องตายจากไป (ด้วยนะ) ของพรรค์นี้
เราอาจโยนความผิดให้ศพก็ได้ เช่น without farewell, you left us all. - แหม่, ไม่บอกลากันเลยนะ ทิ้งกันไปได้ หรือแสดงความอิจฉานิดหน่อย เช่น They shall grow not old as we, that are left grow old. เธอจากไปแล้วทิ้งฉันให้ไว้ให้แก่ลง (อยู่ฝ่ายเดียว)_ความตายนั้นหยุดเวลา!
ความคิดถึงนั้นมันร้ายกาจและกัดกิน มันไม่ได้มาตามเวลา we miss every day. อย่างงี้มันง่ายไป ความคิดถึงที่มันมาทุกๆที่ : we miss you every where ! โหดกว่าเยอะ และการถูกลืมนั้นก็คือการถูกทอดทิ้ง เปนการถูกทอดทิ้งที่ฝ่ายคนตายได้รับความเจ็บปวดร้าวรวดกว่าคนเปน บางคราวเราส่งสการอำลา
: Till we meet again in a better / happier world. หรือบอกให้ทราบว่า “เหมือนเดิม/ยังไงยังงั้น” – Through life we love you dearly, in death we do the same
ใดๆทั้งปวงแห่งการจากลา ภาพสุดท้ายในความทรงจำนั้นสำคัญนัก In the silence of our remembering hearts, you live and smiles always
ทว่า ความอมตะคืออะไร? ปรัชญาหน้าหลุมวันนี้บอกว่า การได้อยู่ในดวงใจคนที่รักตลอดไปนั่นล่ะอมตะ_ไม่ตาย
To live in the heart of those we loved is not to die.
ขอบคุณภาพประกอบจาก JN Bardenhost
นสพ.ฐานเศรษฐกิจ ปีที่ 41 หน้า 17 ฉบับที่ 3,735 วันที่ 28 พฤศจิกายน - 1 ธันวาคม พ.ศ. 2564