24 กันยายน วันมหิดล พระบิดาแห่งการแพทย์ไทย

วันที่ 24 กันยายนของทุกปี เป็นวันมหิดล ซึ่งเป็นวันคล้ายวันสวรรคตของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก “พระบิดาแห่งการแพทย์แผนปัจจุบันของไทย”(สมเด็จพระราชบิดา เจ้าฟ้ามหิดลอดุลยเดช กรมหลวงสงขลานครินทร์) ทรงพระราชสมภพเมื่อวันที่ 1 มกราคม พ.ศ.2434 เสด็จสวรรคต เมื่อวันที่ 24  กันยายน พ.ศ.2472 พระชนมายุ 38 พรรษา ทรงเป็นต้นราชสกุล มหิดล ณ อยุธยา

 

เมื่อครั้งยังดำรงพระชนม์ชีพอยู่นั้น ได้ทรงประกอบพระราชกรณียกิจเป็นประโยชน์แก่ประเทศชาติและประชาชนชาวไทยอย่างไพศาล โดยเฉพาะในด้านการแพทย์และการสาธารณสุขทรงอุทิศกำลังพระวรกายและพระหฤทัย ตลอดจนทรัพย์สินส่วนพระองค์เพื่อการแพทย์ไทยอย่างมากมาย

 

ทรงเป็นอาจารย์สอนนักศึกษาแพทย์ ทรงช่วยเหลือในการขยายกิจการของโรงพยาบาลศิริราช พระราชทานเงินสร้างตึกคนไข้ พระราชทานทุนส่งนักเรียนแพทย์และนักเรียนพยาบาลไปศึกษาต่อในต่างประเทศ เป็นผลทำให้กิจการแพทย์และสาธารณสุขของไทยเจริญก้าวหน้า บรรดาผู้ที่ได้รับพระมหากรุณาธิคุณได้พร้อมใจกันถวายพระราชสมัญญาว่า “พระบิดาแห่งการแพทย์ไทย” 
 

เมื่อวันที่ 1มกราคม พ.ศ. 2535 ซึ่งเป็นวันครบ 100 ปี วันพระราชสมภพ องค์การศึกษา วิทยาศาสตร์ และวัฒนธรรมแห่งสหประชาชาติ (ยูเนสโก) ได้ประกาศยกย่องเป็นบุคคลสำคัญของโลกด้านการศึกษา วิทยาศาสตร์ การแพทย์ การพยาบาลและการสาธารณสุข ต่อมาวันที่ 1 มกราคม พ.ศ.2555  เนื่องในโอกาสวันพระราชสมภพครบ 120 ปี กระทรวงศึกษาธิการได้ถวายพระราชสมัญญาว่า “พระบิดาแห่งการอุดมศึกษาไทย”

 

พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวทรงพระราชคำนึงถึงคุณูปการของสมเด็จพระมหิตลาธิเบศรอดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้า ฯ ให้กำหนดการพระราชพิธีทรงบำเพ็ญพระราชกุศลถวาย ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาท ในวันที่ 24 กันยายน พระสงฆ์ 20 รูปสวดพระพุทธมนต์ ถวายพระธรรมเทศนากัณฑ์ 1 จบ ทรงประเคนจตุปัจจัยไทยธรรมบูชากัณฑ์เทศน์และทรงทอดผ้าไตร พระสงฆ์อีก 38 รูปสดับปกรณ์ ถวายอนุโมทนา ถวายอดิเรก ถวายพระพรลา เสด็จพระราชดำเนินกลับ

 

ส่วนทางคณะแพทย์ศิริราชพยาบาลและประชาชนทั่วไป ได้ร่วมกันออกทุนทรัพย์สร้างพระราชานุสาวรีย์สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ขึ้นที่ลานหน้าตึก ศิริราช 100 ปี ซึ่งพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดเมื่อวันที่  27เมษายน พ.ศ.2493 หลังจากนั้นนักศึกษาแพทย์และนักศึกษาพยาบาล โรงพยาบาลศิริราช ได้ร่วมกันจัดกิจกรรมต่าง ๆ เช่น

 

จำหน่ายธง จัดบริการทางการแพทย์ เนื่องในวันสวรรคต 24 กันยายน เพื่อน้อมรำลึกถึงพระมหากรุณาธิคุณ โดยใช้ชื่อว่า “วันมหิดล” และได้กราบบังคมทูลเชิญเสด็จพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินไปทรงวางพวงมาลาถวายราชสักการะ  ณ พระราชานุสาวรีย์ โรงพยาบาลศิริราช เป็นการประจำปี

ต่อมาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้รวมพระราชพิธีบำเพ็ญ พระราชกุศลถวายสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลเดชวิกรม พระบรมราชชนก เข้ากับพระราชพิธีบำเพ็ญพระราชกุศลถวายพระบาทสมเด็จพระปรเมนทรมหาอานันทมหิดล พระอัฐมรามาธิบดินทร ในวันที่ 9 มิถุนายน ซึ่งเคยจัด ณ พระที่นั่งจักรีมหาปราสาทเช่นเดียวกัน ไปจัด ณ พระที่นั่งอมรินทรวินิจฉัย

 

ในเวลาต่อมาเมื่อสมเด็จพระศรีนครินทราบรมราชชนนี เสด็จสวรรคต และสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ สิ้นพระชนม์ ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้เชิญพระโกศพระบรมอัฐิ และพระอัฐิ มาร่วมบำเพ็ญพระราชกุศลด้วย

สำหรับกิจกรรมเนื่องใน"วันมหิดล" 24 กันยายน วันนี้คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล จัดกิจกรรมเฉลิมพระเกียรติและน้อมสำนึกในพระมหากรุณาธิคุณ  สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก “พระบิดาแห่งการแพทย์แผนปัจจุบันของไทย” และเจ้าฟ้าทหารเรือผู้ทรงบำเพ็ญพระราชกรณียกิจบังเกิดเป็นคุณประโยชน์ต่อวงการแพทย์และการสาธารณสุขของประเทศเป็นอเนกนานัปการ

 

สำหรับกำหนดการจัดกิจกรรม ในวันเสาร์ที่ 24 กันยายน 2565 ณ โรงพยาบาลศิริราช ดังนี้

 

• เวลา 06.00 – 11.00 น.   พิธีวางพวงมาลาถวายสักการะพระราชานุสาวรีย์สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก จากหน่วยงานต่าง ๆ ทั้งภาครัฐและภาคเอกชน

 

• เวลา 08.00 น. พิธีบำเพ็ญกุศลอุทิศถวายสมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก ณ ห้องจุฬาภรณ์ ตึกสยามินทร์ ชั้น 2

 

• เวลา 09.00 น. ปาฐกถาเทิดพระเกียรติเนื่องในวันมหิดล ประจำปี 2565 เรื่อง “น่าน แซนด์บอกซ์” โดย นายบัณฑูร ล่ำซำ ประธาน บมจ. ธนาคารกสิกรไทย  ณ ห้องประชุมราชปนัดดาสิรินธร  อาคารศรีสวรินทิรา ชั้น G

 

• เวลา 10.00 น. คณะกรรมการประจำคณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล วางพวงมาลาถวายสักการะพระราชานุสาวรีย์สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก

 

• เวลา 17.00 น. พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เสด็จพระราชดำเนินพร้อมด้วย สมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินี ไปทรงวางพวงมาลาถวายราชสักการะพระราชานุสาวรีย์ สมเด็จพระมหิตลาธิเบศร อดุลยเดชวิกรม พระบรมราชชนก และพระราชทานของที่ระลึกแก่ผู้ทำคุณประโยชน์ ณ ศาลาศิริราช 100 ปี 

 

 

ที่มาข้อมูล

• หน่วยราชการในพระองค์ 
• คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล