รู้จัก วันเหมายัน 22 ธันวาคม 2565 กลางวันสั้น กลางคืนยาวสุดในรอบปี
เปิดความหมาย วันเหมายัน 2565 ปรากฎการณ์ตะวันอ้อมข้าว กลางวันสั้น กลางคืนยาวสุดในรอบปี เกิดขึ้นได้อย่างไร ที่นี่มีคำตอบ
"วันเหมายัน" ปรากฎการณ์ "เหมายัน" (อ่านออกเสียงว่า เห-มา-ยัน) หรือที่คนไทยเรียกปรากฎการณ์นี้ว่า ตะวันอ้อมข้าว คือ วันที่เวลากลางคืนยาวนานที่สุดในรอบปีซึ่งปีนี้ตรงกับวันพฤหัสบดีที่ 22 ธันวาคม 2565 นับเป็นอีกหนึ่งปรากฎสำคัญทางดาราศาสตร์ที่มีความน่าสนใจไม่น้อย
เพจเฟซบุ๊ก NARIT สถาบันวิจัยดาราศาสตร์แห่งชาติ ได้ให้ข้อมูลของวันดังกล่าวไว้ว่า ในวันที่ 22 ธันวาคม 2565 เป็นวันเหมายัน (เห-มา-ยัน) (Winter Solstice) เป็นวันที่ดวงอาทิตย์ขึ้นทางทิศตะวันออกเฉียงไปทางใต้มากที่สุด และตกทางทิศตะวันตกเฉียงไปทางใต้มากที่สุด ส่งผลให้ช่วงเวลากลางวันสั้นที่สุดและกลางคืนยาวนานที่สุดในรอบปี หรือ ที่คนไทยเรียกว่า "ตะวันอ้อมข้าว"
วันเหมายันเกิดขึ้นได้อย่างไร
ในแต่ละวันดวงอาทิตย์จะปรากฏอยู่ตำแหน่งที่แตกต่างกัน เปลี่ยนตำแหน่งไปประมาณวันละ 1 องศา ตั้งแต่เดือนกันยายนเป็นต้นมา ดวงอาทิตย์ค่อย ๆ เคลื่อนที่จากจุดตั้งฉากกับเส้นศูนย์สูตรของโลกลงมาทางใต้ สังเกตได้จากท้องฟ้าในช่วงนี้จะมืดเร็วขึ้นเรื่อย ๆ จนกระทั่งดวงอาทิตย์เคลื่อนมา ณ ตำแหน่งเฉียงไปทางทิศใต้มากที่สุดในวันเหมายันของแต่ละปี
วันดังกล่าวจึงมีเวลากลางวันที่สั้นที่สุด และเวลากลางคืนยาวนานที่สุด สำหรับวันเหมายันในปี 2565 ดวงอาทิตย์จะขึ้นเวลาประมาณ 06.36 น. และจะตกลับขอบฟ้าเวลาประมาณ 17.55 น. รวมระยะเวลากลางวันเพียง 11 ชั่วโมง 19 นาที
นอกจากนี้ วันเหมายันยังถือเป็นวันแรกของการเข้าสู่ฤดูหนาวสำหรับประเทศทางซีกโลกเหนือ แต่สำหรับประเทศทางซีกโลกใต้นั้นจะนับเป็นวันแรกที่เข้าสู่ฤดูร้อน
สำหรับ "ฤดูกาล" เกิดจากแกนโลกเอียงทำมุม 23.5 องศา กับแนวตั้งฉากกับระนาบโคจรของโลกรอบดวงอาทิตย์ ทำให้พื้นที่ต่าง ๆ ทั่วโลกได้รับแสงอาทิตย์ในปริมาณไม่เท่ากัน ส่งผลให้มีอุณหภูมิต่างกัน รวมถึงระยะเวลากลางวันและกลางคืนก็ต่างกันด้วย
เหตุนี้ทำให้เกิดฤดูกาลขึ้นบนโลกนั่นเองจะสังเกตได้ว่า ในฤดูร้อนดวงอาทิตย์จะขึ้นเร็วและตกช้า เวลากลางวันจะมีระยะเวลายาวนานกว่ากลางคืน แตกต่างกับฤดูหนาวที่ดวงอาทิตย์จะขึ้นช้าและตกเร็ว เวลากลางคืนจะมีระยะเวลายาวนานกว่ากลางวัน
ตลอดระยะเวลา 1 ปีที่โลกโคจรรอบดวงอาทิตย์ จะเกิดปรากฏการณ์สำคัญที่เกี่ยวข้องกับการขึ้นและตกของดวงอาทิตย์ทั้งหมด 4 ครั้ง ได้แก่
- วันครีษมายัน เป็นวันที่กลางวันยาวนานที่สุด
- วันเหมายัน เป็นวันที่กลางคืนยาวนานที่สุด
- วันวสันตวิษุวัต เป็นวันที่มีกลางวันและกลางคืนยาวนานเท่ากัน
- วันศารทวิษุวัต เป็นวันที่มีกลางวันและกลางคืนยาวนานเท่ากัน
