รับมือฝุ่น PM 2.5 ด้วยศาสตร์แพทย์แผนไทย-จีน 

24 ธันวาคม 2567 นพ.สมฤกษ์ จึงสมาน อธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก เปิดเผยว่า ฝุ่น PM 2.5 ส่งผลกระทบโดยตรงต่อสุขภาพของประชาชน เช่น โรคทางเดินหายใจและอาการทางผิวหนังโดยแนะนำให้ใช้ตำรับยาสมุนไพรที่หาได้ง่ายเพื่อบรรเทาอาการที่มีผลกระทบต่อสุขภาพในสถานการณ์ดังกล่าว

ยกตัวอย่างเช่น ระบบทางเดินหายใจ ใช้ตำรับยาปราบชมพูทวีปซึ่งเป็นยาในบัญชียาหลักแห่งชาติ ปัจจุบันได้พัฒนายาให้เป็นชนิดแคปซูล/เม็ดเพื่อรับประทานได้ง่าย

เหมาะสำหรับอาการภูมิแพ้ระยะแรกเริ่มและหากมีอาการระคายเคืองในระบบทางเดินหายใจ สามารถใช้สมุนไพรกลุ่ม ชาหญ้าดอกขาว ชงดื่มหลังอาหารวันละ 3 ครั้งเพื่อลดอาการ ควรระวังในการใช้กับผู้ป่วยโรคหัวใจ โรคไต เนื่องจากในหญ้าดอกขาวมีโพแทสเซียมสูง 

ส่วนอาการทางผิวหนัง เช่น ผด ผื่น คัน สามารถใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีส่วนผสมของพลู พญายอ บัวบก ขมิ้นชัน ว่านหางจระเข้ และ ทองพันชั่ง ทาบริเวณที่มีอาการก็จะช่วยบรรเทาอาการดังกล่าวได้เป็นอย่างดี

นอกจากนี้ควรหลีกเลี่ยงการทำงานและการออกกำลังกายกลางแจ้ง หากจำเป็นควรออกกำลังกายภายในอาคาร เลี่ยงฝุ่น และควรสวมหน้ากากอนามัยทุกครั้งเมื่อต้องออกไปกลางแจ้ง

ด้าน นพ.กุลธนิต วนรัตน์ ผู้อำนวยการสถาบันการแพทย์ทางเลือก กล่าวว่า ในช่วงที่มีฝุ่น PM 2.5 มากจะส่งผลกระทบต่ออวัยวะปอดและระบบทางเดินหายใจ ตามทฤษฎีปัญจธาตุของศาสตร์การแพทย์แผนจีน สีขาวจะสัมพันธ์กับอวัยวะปอด

ดังนั้น อาหารที่มีสีขาวตามธรรมชาติจะช่วยบำรุงปอด เช่น สาลี่ ช่วยระบายความร้อน สร้างสารน้ำ ให้ความชุ่มชื้น แก้กระหายน้ำ คอแห้ง แก้ไอขับเสมหะ ในทางวิทยาศาสตร์สาลี่มีวิตามิน C K B1 และ B2 สารกลุ่มฟลาโวนอยด์และสารประกอบฟีโนลิคซึ่งช่วยต้านอนุมูลอิสระและต้านการอักเสบ อาหารสีขาวอื่นที่มีน้ำเยอะ ๆ ผสมอยู่ก็จะช่วยลดเสมหะและการไอได้ เช่น แห้ว หัวไชเท้า และสามารถบำรุงปอดได้เช่นกัน

อีกทั้งการแพทย์แผนจีนยังแนะนำการนวดกดจุดเพื่อลดอาการไม่พึงประสงค์จากฝุ่น PM 2.5 ดังนี้

1. จุดอิ๋งเซียง

เป็นจุดรักษาโรคที่เกิดจากลมภายนอกเข้ามากระทบร่างกายโดยจุดอยู่บนร่องแก้มระดับเดียวกับกึ่งกลางปีกจมูก ใช้นิ้วชี้กดที่จุดอิ๋งเซียงทั้งสองข้าง กดนวดวนเป็นวงกลมพร้อมกันหรือทีละข้าง ข้างละ 36 ครั้ง ช่วยลดอาการคัดจมูก เสริมภูมิคุ้มกัน เพิ่มระบบไหลเวียนเลือดบริเวณรอบจมูก หากนวดเป็นประจำจะช่วยป้องกันโรคหวัดได้ 

2. จุดเลี่ยเชฺวีย

อยู่ที่ข้อมือทั้ง 2 ข้าง ตรงรอยบุ๋มที่ข้อมือด้านนิ้วหัวแม่มือ เหนือรอยเส้นพับข้อมือ 2 นิ้วทาบ (นิ้วชี้และนิ้วกลาง) กดโดยใช้ปลายนิ้วที่ถนัดฝั่งตรงข้าม กดจนรู้สึกตึงหน่วง ประมาณข้างละ 10 วินาที จะช่วยทะลวงลมปราณปอด ขับปัจจัยก่อโรคออกจากระบบทางเดินหายใจ ช่วยลดอาการไอ หอบ เจ็บคอ 

3. จุดเหอกู่

อยู่บริเวณเนินง่ามนิ้วมือระหว่างนิ้วโป้งและนิ้วชี้ทั้ง 2 ข้างใช้นิ้วที่ถนัดฝั่งตรงข้าม กดจนรู้สึกตึงหน่วงประมาณ 10-20 วินาทีต่อครั้ง จากนั้นสลับข้างกดไปมา ให้ได้ข้างละ 3-5 ครั้ง จะช่วยกระจายชี่ปอด ปรับสมดุลการไหลเวียนลมปราณ บำรุงปอด ขจัดเสมหะ