"ETDA Foresight" ฉายภาพอนาคตธุรกิจ “Well-Being and Tourism”

ดร.ตฤณ ทวิธารานนท์ ผู้ช่วยผู้อำนวยการ สำนักงานพัฒนาธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ (สพธอ.) หรือ ETDA (เอ็ตด้า) เปิดเผยว่า ศูนย์ Foresight Center by ETDA หรือ ศูนย์ ETDA Foresight ระบุว่า เทคโนโลยีและดิจิทัลเปลี่ยนเร็วขึ้นหลายเท่าตัวในต่างประเทศโดยเฉพาะฝั่งยุโรปและอังกฤษ อย่างประเทศสหรัฐอเมริกา ได้มีการนำเครื่องมือ Foresight มาช่วยในการคาดการณ์อนาคตในมิติต่างๆ โดยเฉพาะในประเด็นเรื่องของเทคโนโลยีดิจิทัลกันอย่างแพร่หลายแล้ว

อย่างไรก็ดี ประเทศไทยพบว่า ยังไม่มีหน่วยงานไหนที่นำเครื่องมือ Foresight มาช่วยในการคาดการณ์อนาคตในมิติดิจิทัลอย่างจริงจัง จึงทำให้การขับเคลื่อนยุทธศาสตร์รวมถึงนโยบายด้านดิจิทัลของไทยหลายครั้งไม่สอดคล้องและทันต่อสถานการณ์ของเทคโนโลยีที่เปลี่ยนไป เพราะไม่รู้ว่าอนาคตจะเกิดอะไรขึ้นบ้าง 

"Foresight จึงเปรียบเสมือนดาวเหนือ หรือ North Star ที่ทำให้เห็นภาพอนาคตที่ไม่เพียงชัดขึ้น แต่ยังเปิดให้ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง ได้มาร่วมกำหนดอนาคตที่ต้องการให้เกิดขึ้นร่วมกัน นี่คือจุดแข็งของเครื่องมือที่เรียกว่า Foresight ที่วันนี้ไม่ใช่เรื่องใหม่สำหรับไทย" 

ปัจจุบันอันดับความพร้อมด้านอนาคต (Future Readiness) และความพร้อมในการแข่งขันทางด้านดิจิทัลของประเทศไทยในเวทีโลก ยังอยู่ในอันดับที่ไม่ดีเท่าที่ควร จนกระทบต่อขีดความสามารถในการแข่งขันทางดิจิทัลของไทยในภาพรวม

ขณะที่เป้าหมายของประเทศให้ความสำคัญกับการเร่งเครื่องเพิ่มสัดส่วน Digital GDP กระทรวงดิจิทัลเพื่อเศรษฐกิจและสังคม และ ETDA ก็มองว่า จะดีกว่าหากไทยนำเครื่องมือดังกล่าวนี้มาช่วยคาดการณ์อนาคตดิจิทัลให้ชัดขึ้น เพื่อให้การกำหนดยุทธศาสตร์และนโยบายต่างๆ นำหน้าอนาคต จึงเกิดศูนย์ ETDA Foresight ที่ทำหน้าที่ในการจับสัญญาณการเปลี่ยนแปลง (Signal of changes) ที่จะเกิดขึ้นในอนาคต 

เพื่อมาวิเคราะห์เปรียบเทียบด้วยกระบวนการ Data Analytics ผลการศึกษาจากในระดับพื้นที่และงานวิจัยจากต่างประเทศ โดยมีเครื่องมือช่วยในสแกนข้อมูลต่างๆ ด้วยเทคโนโลยี AI เพื่อให้ได้ภาพฉากทัศน์ หรือ Scenario ที่สะท้อนแนวโน้มของอนาคตดิจิทัลของไทยที่กำลังจะเกิดล่วงหน้าได้ไกลถึง 10 ปี 

ทั้งในภาพฉากทัศน์ที่ดีที่สุดจนถึงแย่ที่สุด แล้วนำผลที่ได้มาจัดทำเป็น Policy Recommendation นำเสนอต่อผู้บริหารระดับสูง เพื่อเป็นฐานข้อมูลในการกำหนดนโยบายต่างๆ ไปพร้อมกับการพัฒนาข้อมูลให้น่าสนใจ มีกระบวนการสื่อสารในรูปแบบที่เข้าใจง่ายผ่านช่องทางโซเชียลมีเดียของ ETDA และของศูนย์ ETDA Foresight ให้ประชาชน รวมถึงภาคธุรกิจได้เห็นทิศทางของอนาคตที่จะต้องเตรียมพร้อมรับมือได้ชัดเจนขึ้น
 
ดร.ตฤณ กล่าวอีกว่า ศูนย์ ETDA Foresight จับตาการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา โดยเน้นสะท้อนภาพอนาคตดิจิทัลในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับการทำธุรกรรมทางอิเล็กทรอนิกส์ จุดเด่นที่แตกต่างอีกเรื่อง คือ แม้ว่าจะเห็นภาพอนาคตที่จะเกิดขึ้น แต่ก็ไม่เคยที่จะหยุดหาสัญญาณการเปลี่ยนแปลงของอนาคต 

"การทำงานของศูนย์ไม่ได้เป็นแบบ Event-Based Operation ที่เจอแล้วก็จบไป แต่ทำแบบ Process-Based Operation เพราะ ETDA เชื่อว่าอนาคตในวันที่จับสัญญาณได้ ไม่ได้หมายความว่า จะไม่เกิดการเปลี่ยนแปลงอีก"

นอกจากนี้ ศูนย์ ETDA Foresight ยังเน้นหลักการทำงานร่วมกับพันธมิตร (Partnership) หน่วยงาน และภาคส่วนที่เกี่ยวข้องกับเรื่องที่ศึกษาเข้ามาร่วมสะท้อนสถานการณ์สู่การกำหนดอนาคตไปพร้อมกัน เพื่อป้องกันมิให้เกิดความซ้ำซ้อนกับของที่มีอยู่เดิม อีกทั้งยังเกิดการแลกเปลี่ยนข้อคิดเห็น การแชร์ข้อมูล ที่แต่ละหน่วยงานได้พบเจอ โดยแต่ละหน่วยงานก็สามารถนำข้อมูลไปประยุกต์ใช้งานต่อได้ง่ายขึ้น เพราะหน่วยงานเหล่านี้ร่วมทำกับเรามาตั้งแต่ต้น

ดร.ตฤณ กล่าวต่อไปอีกว่า สัญญาณที่มาแรงมากและจะต้องจับตามองในช่วง 5-10 ปีนี้ ที่เรียกว่าเป็น Lifespan เรื่องแรกคือ การท่องเที่ยว (Tourism) เพราะเป็น Sector โดยหลักที่สำคัญต่อ GDP ของประเทศ แม้ปัจจุบันจะฟื้นจากวิกฤตโควิด-19 ได้บ้างแล้ว แต่บางส่วนก็ยังไม่สามารถกลับไปอยู่ในจุดเดิมที่เคยอยู่ได้ 

ซึ่งจากการทำ Foresight ร่วมกับพาร์ทเนอร์ด้านการท่องเที่ยว ทั้งภาครัฐและเอกชนช่วงที่ผ่านมา มองเห็นตรงกันว่า ประเด็นที่ท้าทายคือจะทำอย่างไรให้ฝั่ง Supply ทั้งหมดของประเทศสามารถเตรียมพร้อมเพื่อรองรับการเปลี่ยนแปลงด้านการท่องเที่ยวในอนาคต และจะฟื้นฟูของเก่าภายหลังจากเกิดการแพร่ระบาดของโควิด-19 ได้อย่างไร เช่น ต้องมีเครื่องมือ โซลูชั่น เข้ามาช่วยให้ภาคธุรกิจและผู้ประกอบการสามารถกลับไปอยู่ที่จุดเดิมได้ ควบคู่ไปกับการสร้างประสบการณ์ที่ดีให้กับนักท่องเที่ยวในระยะยาว 

สุขภาวะความเป็นอยู่ที่ดี (Well-Being) ถือเป็นอีกประเด็นที่น่าจับตามอง เพราะวันนี้คนไทยใช้อินเทอร์เน็ต ท่องโลกออนไลน์อยู่กับมือถือไม่ต่ำกว่า 8-11 ชั่วโมงต่อวัน นอกจากเรื่องของความเชื่อมั่นในการใช้งาน และความปลอดภัยแล้ว ต้องมองไปต่อว่า การใช้งานของคนไทยวันนี้ มีประสิทธิภาพ และสามารถสร้างประโยชน์ได้หรือไม่ ใช้งานแล้วมีความสุขขึ้นจริงไหม 

จากศึกษาผลวิจัยหลายประเทศพบว่า การใช้ชีวิตบนโลกออนไลน์ ทำให้ความสุข และสุขภาวะของคนเราลดลงมาก ดังนั้น ในเรื่องนี้จึงศึกษาใน 2 ประเด็นหลัก คือ ด้านสุขภาวะทางใจ (Mental Heath) ที่พบว่า การใช้งานโซเชียลมีเดีย สร้างผลกระทบต่อชีวิตคน ยังทำให้ผู้คนเกิดความเครียด มีการ Burnout  และเกิดพฤติกรรมการแยกตัวออกจากสังคมมากขึ้น 

สุขภาวะทางกายภาพ (Physical Health) เป็นอีกเรื่องที่สัมพันธ์กัน เมื่อไม่มีความสุข มีความเครียด ก็มักจะเกิดอาการปวดหัว คอ บ่า ไหล่ หรือแม้กระทั่งอาการปวดตาตามมา ซึ่งรวมถึงโรคยอดฮิตของวัยทำงานอย่างออฟฟิศซินโดรม (Office Syndrome) ซึ่งอาจเกิดการลุกลามและขยายเป็นวงกว้าง 

"นี่คือบางประเด็นที่อยู่ในฉากทัศน์เบื้องต้น ก้าวต่อไปเมื่อรู้แล้วว่า สัญญาณการเปลี่ยนแปลงข้างต้น ส่งผลกระทบอย่างไรบ้าง ในมุมของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง ก็ต้องหันมามองปัญหาหรือผลกระทบเหล่านั้นต่อว่า จะป้องกันไม่ให้เกิดสัญญาณด้านลบที่เรามองเห็นในอนาคตได้อย่างไร เป็นต้น"

อย่างไรก็ตาม เพื่อให้คนไทยได้เห็นภาพอนาคต สุขภาวะที่ดีและการท่องเที่ยวของไทย ศูนย์ ETDA Foresight ได้ดำเนินการร่วมมือกับพาร์ทเนอร์เตรียมจัดงาน “ETDA Foresight Symposium 2023 ภายใต้แนวคิด Light Up the Future of Well-Being and Tourism” จุดไฟส่องสัญญาณแห่งอนาคต “สุขภาวะที่ดีและการท่องเที่ยวไทย” ขึ้น ในวันพฤหัสบดีที่ 22 มิถุนายน 2566 นี้

สำหรับในงานดังกล่าวจะมีการนำเสนอผลการศึกษาของศูนย์ ETDA Foresight ที่จะทำให้ได้เห็นอนาคตของสุขภาวะและการท่องเที่ยวไทย หลังจากได้มีการจับสัญญาณและทำการศึกษาเก็บรวบรวมข้อมูล 

อีกทั้ง ยังมีการ่วมระดมความคิดเห็นกับ Stakeholder ที่เกี่ยวข้องผ่านกิจกรรม Foresight Workshop จนถึงการจัด Foresight Exclusive Talk ในช่วงหลายเดือนที่ผ่านมา 

และ Use case ที่น่าสนใจให้คนไทยได้เรียนรู้และมองภาพเห็นอนาคตจากต่างประเทศที่พร้อม สู่การร่วมออกแบบอนาคตไทยไปพร้อมกัน สามารถเข้าร่วมงาน คลิกที่นี่