รู้จัก "ไข้หวัดใหญ่ สายพันธุ์ A" พร้อมวิธีป้องกันที่ถูกต้อง

จากกรณีเด็กนักเรียนโรงเรียนบ้านโคกกระท้อน ต.ลาดตะเคียน อ.กบินทร์บุรี จ.ปราจีนบุรี ซึ่งตั้งอยู่ใกล้โรงงานหลอมเหล็กที่มีการหลอม "ซีเซียม-137" ทยอยมีอาการป่วยต่อเนื่อง 25 คน โดยล่าสุดกระทรวงสาธารณสุข เผยผลสอบสวนโรคระบุว่า ป่วยเป็น "ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ เอ" นั้น 

พาไปทำความรู้จักกับ "ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ เอ" รวมถึงอาการ การติดต่อและการป้องกันให้ห่างไกลจากโรคนี้อย่างถูกวิธี  

โดยทั่วไปผู้ป่วยไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ เอ ที่มีอาการไม่รุนแรงมักหายได้เองแต่บางรายที่มีอาการรุนแรงและไม่ได้รับการรักษาอย่างเหมาะสมอาจเสี่ยงต่อการเกิดภาวะแทรกซ้อนหรือเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตโดยเฉพาะเด็กอายุต่ำกว่า 5 ปี ผู้มีอายุมากกว่า 65 ปี และผู้มีโรคประจำตัว 

สาเหตุของไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A 

ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A เกิดจากการติดเชื้อไวรัสที่ส่งผลต่อระบบทางเดินหายใจ เช่น ปอด จมูก และลำคอ โดยติดต่อผ่านการสูดเอาเชื้อไวรัสจากการไอ หรือจามของผู้ป่วย หรือการสัมผัสผู้ป่วย  สิ่งของหรือเครื่องใช้ที่มีการปนเปื้อนเชื้อไวรัส แล้วมาจับตา จมูก หรือปากของตัวเอง ผู้ป่วยมักแสดงอาการออกมาในช่วง 1- 4 วัน หลังจากการได้รับเชื้อ

อย่างไรก็ดี ไข้หวัดสายพันธุ์นี้เป็นไข้หวัดตามฤดูกาล มักพบได้ในช่วงหน้าฝนและหน้าหนาว สามารถติดต่อได้ทั้งในคนและสัตว์ และยังเป็นสายพันธุ์เดียวที่ก่อให้เกิดการระบาดไปทั่วโลกซึ่งสายพันธุ์ย่อย (Subtype) ที่หลายคนเคยได้ยิน อาทิ  H1N1,  H3N2, H5N1 หรือไข้หวัดนก

อาการไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A

ผู้ป่วยมักจะมีอาการจาม น้ำมูกไหล เจ็บคอ ตามมาด้วยอาการอื่น ๆ เช่น ไอแห้ง คัดจมูก มีไข้ ปวดศีรษะ อ่อนเพลีย หนาวสั่น ปวดเมื่อยตัว ในเด็กเล็กอาจมีอาการท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน หรือชักร่วมด้วยเมื่อไข้ขึ้นสูง

หากผู้ป่วยดูแลตัวเองอย่างถูกวิธีจะช่วยให้อาการดีขึ้นได้เอง แต่กรณีที่มีอาการนานกว่า 1 สัปดาห์ ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการรักษาที่เหมาะสม

แม้อาการไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A จะคล้ายคลึงกับไข้หวัดธรรมดา แต่เราสามารถสังเกตได้จากอาการที่เกิดขึ้นมักจะเฉียบพลัน อาการค่อนข้างรุนแรง และเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อนที่รุนแรงมากกว่า หากอาการที่แสดงออกมาสร้างความสับสน ผู้ป่วยสามารถไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยเพิ่มเติม

การรักษาไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A

คนที่มีอาการไม่รุนแรงสามารถดูแลตัวเองที่บ้านโดยดื่มน้ำสะอาดให้มาก ๆ นอนหลับพักผ่อนให้เพียง รับประทานอาหารอ่อน ๆ หรือใช้ยาตามอาการตามที่เภสัชกรแนะนำ เช่น ยาลดน้ำมูก ยาแก้ไอ หรือยาแก้ปวดลดไข้

กรณีที่อาการไม่ดีขึ้นหลังการดูแลตัวเอง มีอาการรุนแรง หรือเสี่ยงต่อภาวะแทรกซ้อน ควรได้รับการรักษาที่ตรงจุดจากแพทย์ หรือการรักษาอื่น ๆ ตามที่แพทย์เห็นสมควรโดยเฉพาะผู้ที่มีโรคประจำตัว ผู้ที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ หรือผู้สูงอายุ

วิธีป้องกันไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A ด้วยตัวเอง

วิธีการป้องกันที่ดีที่สุด คือ การฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่เป็นประจำทุกปีเพื่อกระตุ้นภูมิคุ้มกันร่างกายในการกำจัดเชื้อไวรัสซึ่งผู้มีความเสี่ยงสามารถเข้ารับการฉีดวัคซีนไข้หวัดใหญ่ฟรี

โดยติดตามข่าวสารและรายละเอียดต่าง ๆ ได้จากกระทรวงสาธารณสุขหรือหน่วยงานสุขภาพในพื้นที่ ส่วนบุคคลทั่วไปที่สนใจสามารถรับวัคซีนได้โดยจ่ายในราคาไม่แพงมากนัก 

สำหรับผู้ที่วางแผนหรือมีนัดฉีดวัคซีนป้องกันโรคโควิด-19 ทั้งก่อนและหลังการฉีดวันซีนไข้หวัดใหญ่ ควรเว้นระยะห่างการฉีดวัคซีนทั้ง 2 ชนิดอย่างน้อย 2 สัปดาห์

ทั้งยังสามารถป้องกันติดเชื้อไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ A ได้โดยเริ่มที่ตัวเอง

• หมั่นล้างมือเป็นประจำ
• หลีกเลี่ยงพื้นที่แออัดหรือคนพลุกพล่าน โดยเฉพาะในช่วงที่มีการระบาดของไข้หวัดใหญ่
• ปิดปากและจมูกหรือสวมหน้ากากอนามัยขณะไอหรือจาม หรือแยกตัวออกจากคนในครอบครัวหรือคนใกล้ชิดหากมีไข้ขึ้น 

อย่างไรก็ดี การวินิจฉัยโรคด้วยตัวเองและไม่ควรละเลยการรักษาหรือการดูแลอาการ หากสงสัยว่า ตัวเองอาจติดเชื้อไข้หวัดใหญ่หรือมีอาการเข้าข่ายเป็นไข้หวัดใหญ่ ควรไปพบแพทย์เพื่อรับการวินิจฉัยอย่างถูกต้อง และขอคำแนะนำและในการดูแลตัวเองอย่างถูกวิธี 

ข้อมูล คณะแพทยศาสตร์ศิริราชพยาบาล มหาวิทยาลัยมหิดล